walide sultan

’yeniden herseye varim’ diyenlerle paylasmak icin;

bosver be yasi basi,
kim tutar seni kim,
aklini al da oyle git,
ister bir duvara, ister bir adaya, ister kira,
bayira vur da git.
dert etme ellerini, onlar da gelir seninle
birakmadikca birine.
o biri de gercekten gelir gercekten istedigin oysa
seveceksen ve oleceksen ugruna...
yasa be, yasa da oyle git, gireceksen topraga...
yas yetmise gelse bile, hayat daha bitmemis,
sen mi biteceksin?
cekeceksen bile bayragi,
’yasadim ulan dibine kadar’ diyemeyecek misin?

can yucel

master kartla yapilan her alisveris sonrasinda kazanilan, ’miles kazanim’ hesaplarindan yola cikarak tanimlayacak olursak; her consept disi harekette kazanilacak mesafeyle, zorunlu yolculuga cikmaya yardim eden(odullendiren) bir ulasim sirketidir...

bilgiclik, kisinin, uzmanlik alani disinda, baska konularda da bilgic olmasini gerektiren bir ugrastir...bu talihsiz nickiyle bilgic arkadasin bayagi zorlanacagi kanaatindeyim...umariz yaniliriz ve kendisinin sozluge guc katacak performansini baska konularda da gorebiliriz...herseye ragmen ’hosgeldin’ demek de hosgoru sinirlarimiz icindedir...hosgelmistir...

bir efsane kelimedir...kan bagiyla bagli olmak suretiyle dogustan kazananilanlarin disinda, bir de o boyutta yakin hissettiginiz aile disinda ’kardesim’ diye niteleyebileceginiz arkadaslik otesinde kisilerdir...

bu bag oylesine kuvvetlidir ki ne kadar kizarsaniz kizin, ufacik bir olay gelmisse basina kardesin, siz bunu cok fazla abartabilir icinde bulundugunuz imkan ve sereati hic dusunmeden, nasil merhem olsam derdine dusebilirsiniz...

siz, onun icin en acimasiz elestirileri yapar, ama disardan gelecek en ufak ruzgarda gogsunuzu hic dusunmeden siper edersiniz, koruma guduleriyle kanatlarinizi acarsiniz...

diyelim siz on yasinizdasizdir o da sekiz, anne onun yaptigi her eylemden sizi sorumlu tutar.o oynayacak siz onun oynamasi icin guvenli ortam olusturmakla ugrasacaksiniz...boyle de kisiden calinan digerine aktarilan kayip zamanlar vardir...

odevlerini yapmadan uyudugunda ise, ve eger de ayni okuldaysaniz, onun ogretmeninin sizi ’kardesine nicin yardimci olmuyorsun’ diye azarlama ihtimali vardir...ve sizin uykularinizdan kacip onun istikbaline giden ablalik sorumlulugu vardir...


ebeveynlerin onunde dahi sac saca bas basa girisilen kacinilmaz kavgalar vardir...sonra ebeveynlerin terlikle kavganin taraftarlarini puskurtme eylemleri sonucunda, bu kez de ebeveynlere karsi tek yumruk gibi birlesip, sarmas dolas olup, onlara cephe alma hali vardir...

bakkala yada carsiya, yaninizda o olmadan gidildigin de dahi, farkinda olmadan her seyden iki tane alma icgudusu vardir...

bir de, ’on tekerlek nereye arka tekerlek oraya’ deyiminden hareketle abla yada abi kisisinin hep agir takilmasi zorunlulugu vardir...surekli ’iyi ornek olma’ savasi verilir bu yuzden. ama sonuc degismez... hayati cilginca yasamak kardeslere daha cok yakisir durumlari vardir...

ve gun gelip de araya hasretler girdiginde degeri daha da iyi anlasilacak olan bu olgu icin, sadece gozlerinizden akan degil, adeta damarlarinizdan da gecen yaslar vardir...

ingilizce praktigi gelistirmek adina yurtdisinda katildigim bir kursta, pek sevdigim tek kelime turkce bilmeyen kurt bir bayan arkadasim vardi...okuldaki duvarda da bir dunya haritasi, ki bu haritada diyarbakir bassehir olarak gosterilen bir sozde kurdistan sinirlari! cizilmisti...bu arkadas, nerelisin? diye sorulan sorulara ’from kurdistan’ seklinde cevap verirdi...bir de gider o haritadan yerini bulur gosterirdi...incinmeme ragmen, onunla asla bu konuda tartismadim cunku o iyi bir insandi ve bu sadece bir utopyaydi...gittim, okul yoneticileriyle gorustum bunun yasal bir harita olmadigini okul gibi resmi bir kurumda kullanilamayacagini sahte oldugunu belirttim...bununla ilgileneceklerini soylediler, baktim zaman geciyor benim sinir katsayim artiyor...bir yerlerden bizzati kendim, yasal ve olmasi gereken dogrulukta bir harita buldum onlara verdim, incelediler, benden ve diger turk arkadaslardan ozur dileyerek yerine astilar...budur iste, meselenin ozunde yapilmasi gereken de budur...kendi dogrularini cozumsel anlayisla ortaya koymak...

karsiliginda bir prensle bereberlik soz konusu olsa bile bu eylemin tibbi bir takim riskleri vardir.halk arasinda siil dedigimiz deri tabakasi anomilerine bu kurbaga ile olan yakin iletisimin sonucu olarak da bakilmaktadir...hic kimse dudaklarinin etrafinin boyle seylerle cevrili olmasini istemez, kurbaga prense donusse bile prens de bu kisiyi begenmez...demek ki kurbagalarla boyle yakin temasa girmemek lazim...mecazi manada ise gayet ahlak ve terbiye iceren bir deyim veya nick diye dusunuyorum ben...her yeni girisim umut vadeder, bilgic olmak yolunda basarilar dileyerek, yeniden hosgelmistir sozlugumuze diyorum...

muziginin bizim ezgilerimize bu kadar yakin olmasinin sebebi sadece ’ortak akdeniz ruhundan’ kaynaklaniyor olamaz. kesinlikle istanbul musevisi bir hanimla evli olusunun daha buyuk payi vardir bunda...diye de dusunmekteyim an itibariyle ben...

an itibariyle dinlemekte oldugum ispanyol muzik sahsiyeti(1901-1999).hele bir 4.gitar koncertosu var ki gurbeti hakket gurbet yapiyor...

arastirmacilar; once gecmis olsun diyor sonra da sac altinda kalan derinin gunde birkac kez ilitilmis bademyagiyla ovulmasinin boynuzlarin serpilip gelismesine yardimci olacagini ekliyorlar.bilgicin notu; "gercekler aci verir, o halde boynuzlanmak da bir gercektir" deyiminden hareketle tanri herkesleri bu tur sonuclardan korusun...

insanoglunu, dunyada yasayan diger canlilardan ayiran, en temel ozelliklerden birisidir...asiri ve hastalik duzeyinde olmadigi surece kisiye zararindan cok faydasi vardir...buradan da anlasilacagi uzere biraz risk unsuru da barindirir. .soz konusu ’risk’ merak etme eyleminin icinde degildir.bu; merak edilen seyin ogrenme asamasinda gerceklesir.soyle ki merak ettiginiz konuyu arastirirken( kitap dergi benzeri yayin araclarinin disinda) bizzat kendi turunuzden olan diger insanlarla muhatap olmaniz gerekiyorsa onlarin kisilik haklarini da gozetmek zorundasinizdir...sayet, ogrenemiyorsaniz yani olayi fazla zorlamamakta fayda var unutun gitsin merak ettiginiz seyi... olmuyorsa olmuyordur gercegi de vardir, oraya kadar ogrendiklerinize sukredip bununla yasamaya calisacaksiniz artik...diyelim sansiniz yaver gitti de ogrendiniz. asil tehlike bundan sonra baslar oyle her ogrendiginizi hemen kamu oyuna beyan sekline getirmeyeceksiniz.kimse size aferim demez . eh niye o zaman, ben bu kadar ugrastim merak ettim ogrendim. simdi bunlar sadece bana mi kalsin kimseyle paylasmayayim mi derdindeyseniz o zamanda dedikodu ilkelerine kesin uyum sartiyla once merak edip sonra da ogrendiginiz seyleri paylasabilirsiniz tabii...yalniz kaynaklar saglam olacak...’merak etmek’ kisiyi ogrenmeye kosullandiran bir olgudur...duyarsiz, hicbirseyi merak etmeyen, dolayisiyla da ogrenemeyen insanlarin ve bunun sonucu onlardan meydana gelen topluluklarin gelismesi biraz zordur cilelidir.pek olasi bir hadise de degildir...bizim zamanimizda (nuhi nebi sayilsa da)ayol biz utanirdik, bize deselerdi ki -’niye ogrenmedin falanca konuyu, hic mi merak etmedin?’biz bu hic mi merak etmedin lafindan, ’okuz musunuz lan siz?’ manasi cikarir pek bir utanir bu durumlarla karsilasmamak icin de surekli merak eder ve arastirir idik...oyle yoktu simdilerde oldugu gibi ’biz daha o konulara gelmedik’ demek... bir iki tusla internetten (hersey armut pis agzima dus misali) siteler arasi seyahatlar...oyle de zordu bizim cabalarimiz...neyse ’merak etmek’iyi bir seydir size tavsiye ediyorum, ogrenmenin en temel asamasidir...merak ederek okursaniz, en bunalim mevzular bile hos gelir...inanin bana ve merak etmekten asla vazgecmeyin...

bu deyimdeki ’fendi’ ne demektir? bu ne menem birseydir ki, hicbir sekilde, kadin karsisinda yenilgiyi kabul etmeyen erkek, bu deyimdeki fendi’nin karsisinda el pence divan kalabilmektedir...iki rivayet varmis bu konuda; fendi kelimesi efendi kelimesinin zaman icinde fendiye donusmus halidir...ki kadinin ’efendiligiyle’ erkek karsisinda galip durumda olmasi mukemmmel sayilabilirdi belki... oysa kadin kisisi, gercekte maalesef, cogu zaman efendi gibi susma yolunu tercih ederek degil, cene skoruyla galip gelmek zorunda kalmaktadir (olsun onemli olan da sonuctur)...diger rivayet; bu kelimenin fen’den geliyor olmasi ihtimalidir...eger bu dogruysa gene mukemmel bir yaklasim, cunku fen bilim demektir. bu varsayima gore de kadin kisisi, galip gelmek icin bilimsel yollari kullaniyordur, (karsisindaki de, sayisaldan basarisiz biriyse eger) gene kadinin galibiyeti kacinilmaz olmaktadir...seklinde bir aciklama getirmis olduk konuya...bizim bu aciklamadaki fendimiz de sudur ki; bu deyimdeki galibiyetimiz! basitlestirilmesin lutfen...bu oyle terlik supurge tava olayi degildir. burada anlamlari daha degerli ve kutsal iki seyden bahsettik; efendilik ve bilim...hepsi budur.

sozlukteki ifade ozgurlugu hep tartisilacak goreceli bir kavramdir. bir baski olusturur mu elbette olusturur. ama bu normaldir.daha onceki bir ifademizde belirtmis oldugumuz gibi at kosturuyor teriminden kisi bozkirda oldugu hissine kapilmamalidir...kurallari olan bir kosu oldugunun bilinciyle hareket etmek lazim. fakat ozellikle bende bundan daha cok baski olusturan baska bir sey var izninizle konuyla azicik az ilintili ama yeri gelmisken, bu derdimi aciklamak paylasmak istiyorum...tamam, yazmakta oldugumuz sozluk ’ciddi bir literatur anlaminda’sozluk degildir, eglenceli olmasi da gerekmektedir. fakat zaman zaman ciddi enrty girisleri de yapmak zorunlulugu dogabiliyor, neyse uzatmayalim boyle bir enrtyden sonra bir bakiyorsunuz hic konuyla alakasi olamayan belden asagisi bir dille sanki size cevap niteligi tasiyan(ya da boyle algiladiginiz) cirkin bir enrty var...yemin ediyorum siliyorum kendi entryimi oradan, boyle cok oldu... evet hayata kusmuyorum ama herseyin bir yeri var...bu resmen taciz gibi bunlarin herseyi istedikleri gibi alakasizca ifade haklari var ama bakiyorsunuz...arastirmisiniz yazmisiniz sozluk konsepti icinde (diyelim ki, toplumun bir yarasini), bir daha bulamiyorsunuz. copte arayin diye tavsiye ediliyor...ben kurallarin islerliginden yanayim. ama cifte standartlar kurallari heryerde yikar gecer, kurallari kimseye sevdiremezsiniz ama saygi duymalarini saglayabilirsiniz bu butun dunyada boyledir...

ozellikle adini soylememekte direnen cocuklarla ilgili bu ornek de;
-adin ne senin bakiim?
+......
-adini ogrenmem gerekiyor, seni nasil cagirabilirim?
+......
-peki annen seni nasil cagiriyor?
+kiziiim!

hava kadar bedava sanilmamalidir, bedeli mutlaka vardir...sadece kendi beyninizin icinde ozgur birakmissaniz, bu durum bile, biraz beyinde asinma yapar,cunku her calisan seyin yipranma payi vardir...ifade etmediginiz surece ya da ettiginiz taktirde; yasal, toplumsal ve kuramsal sinirlarin disina cikmadiginiz surece bu dogrudur, dusunce ozgurlugu vardir...buna karsilik, dunyada ’sinirsiz ozgurluk’ diye bir olgu yoktur, demek ki bu ozgurluk turunun de sinirlari olmasi normaldir... sayet ifade etmek isterseniz tabii bununda bedeli vardir...bu da dogaldir.(silinen enrtrylerimiz gibi mesela...)

alisveristeyken, 5 yasindaki cocuk olur olmaz herseyi annesinden satin almasini ister. anne de her zaman klasik cevabi verir-alamayiz cunku paramiz yok yavrucum.
ikna olmus gibi gorunmeyen hatta kusen cocuk, yolda gozune kestirdigi yetiskin insanlari kollarindan cekip durdurmak suretiyle soyle der;
-teyzeee amcaaa biliyormusunuz biz cok fakiriz hic paramiz yok...


-

annesiyle geldikleri misafirlikte cocuk spider-man oyuncagini unutmustur...evin sahibi de onlari ziyarete gittiginde, son derece sefkatli bir sesle ve de yaklasik yirmi kisilik bir misafir grubunun huzurunda, oyuncagi cantasindan cikarip cocuga uzatir...
-al yavrum aykirican, bizde unuttugun oyuncagini sana geri getirdim...
+calmistin dimi sen bunu benden!...
-honk!...

anne-ayy migrenim tuttu gene...
kiz -iki entry kasinca, gecer annecim.

bir muhendislik konusu olmasina ragmen sosyal bilimciler tarafindan da kullanilan termodinamik yasasidir. evrendeki duzen icerisinde, ayni anda suregelen, duzensizliklerin saptanmasinda arac olarak kullanilir. ozetle; toplumlarin yipranma, bozulma, yozlasma tandanslarinin karakterine tahliller yapilirken de yararlanilir.

nedense basima gelen her belayi, her felaketi bagladigim, ancak bir turlu bu basligin altinda nitelenmekten, usanmadigim, yilmadigim degistirmeyi asla dusunmedigim, ’hayatta durus’ seklimdir.

ben bu basliktan soyle bir ucgen cizdim...erkek olan kisi, kizin sevgilisidir. anne olan kisi erkegin annesidir.kiz da sevgilisinin bir turlu aramamasindan helak dusup, bizzat erkeginden haber almak icin(belki de sevgilisini, sikayet etmek icin) onun annesini ariyan kisidir.bulmacayi cozmusmuyumdur bilinmez tabii...