olum yildonumu olmasi sebebi ile hemen her kanalda kendisi ile alakali goruntuler donuyor, izliyorum, izliyoruz, yeniden hatirliyorum. ne buyuk bir sanatciydi bari$ manco, turkiye’nin hicbir $ekilde yeri doldurulamayacak bir rengiydi. gerek kiyafetleri, gerek aksesuarlara duymu$ oldugu yogun ilgi, gerek besteleri ve $arki sozleri ile bamba$kaydi. cok siklikla gorurduk kendisini televizyonda aramizdan ayrilmadan once ama hicbir zaman bikmazdik izlemekten, sanatciliginin yanisira bir nevi insan bilimciydi o, insanlari nasil ne$elendirecegini, nasil konu$masi gerektigini cok cok iyi bilirdi.
biz sevenlerine yaptigi tek ayip aramizdan ayrilmasi oldu.
barış manço
ekranda görünce bir tuhaf oldu içim. gerçekten o bambaşkaydı. ve gerçekten iyiler erken ölüyor.
öldüğü günü çok iyi hatırlıyorum. dayımlarda fırında tavuk yiyorduk. haberlerde duyduğumda tavuğun yanmış derisi ki en sevdiğimdi boğazımda takılmıştı yutamamıştım.
31 ocak 1999 dan bu yana 11 yıl geçmiş. ben öldüğün günün sabahı nedendir bilinmez "kara haber tez duyulur" şarkınla uyanmıştım birden bire. ölüm haberini aldım, ağladım, ağladım.
mançoloji albümün piyasaya çıktığı gün eve gelip de müzik setine taktığım, ve açılış şarkısı olan dağlar dağların o insanın yüreğini dağlayan melodileri düştüğü an kulağımıza annem, babam, ben ve kardeşim hep bir yürekten ağlamıştık sana.
sonradan şarkıların hep şirket telefonlarının bekleme sesi olarak çıktı karşımıza. türkçe müzik yayımlayan kanallar unuttu seni. kimse şarkılarını coverlamadı. 11. ölüm yıldönümünü bile unutmuşuz bak. kaç gün sonra hatırlıyoruz.
kara haber tez duyuldu
unutsun beni demişsin
sende kalan mektupları
resimleri istemişsin
üzülme barış manço
unutulan sen değilsin
geçmişten kalan ne varsa
sildi attı yeni neslin
mançoloji albümün piyasaya çıktığı gün eve gelip de müzik setine taktığım, ve açılış şarkısı olan dağlar dağların o insanın yüreğini dağlayan melodileri düştüğü an kulağımıza annem, babam, ben ve kardeşim hep bir yürekten ağlamıştık sana.
sonradan şarkıların hep şirket telefonlarının bekleme sesi olarak çıktı karşımıza. türkçe müzik yayımlayan kanallar unuttu seni. kimse şarkılarını coverlamadı. 11. ölüm yıldönümünü bile unutmuşuz bak. kaç gün sonra hatırlıyoruz.
kara haber tez duyuldu
unutsun beni demişsin
sende kalan mektupları
resimleri istemişsin
üzülme barış manço
unutulan sen değilsin
geçmişten kalan ne varsa
sildi attı yeni neslin
barış manço (d. 2 ocak 1943, istanbul - ö. 1 şubat 1999, istanbul) türk besteci[1], şarkı sözü yazarı, gezgin ve tv programı yapımcısıdır. soyadı soylarının dayandığı konyalı karamanço aşiretinden gelir. türkiye’de rock müziğin öncülerinden, anadolu rock türünün kurucu üyelerindendir. müziğe başlangıcı galatasaray lisesinde olmuştur.[2] eğitimini belçika kraliyet akademisi’nde almıştır. bestelediği 200’ün üzerindeki şarkısı[3], kendisine 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandırdı.[4][5] bu şarkıların bir bölümü daha sonra arapça, bulgarca, flemenkçe, fransızca, ibranice, ingilizce, japonca ve yunanca olarak yorumlandı ve barış manço, kimi şarkılarını günlük hayatından aldı. “domates, biber, patlıcan”, buna bir örnektir.
gençliği [değiştir]
hakkı manço ve sanatkar rikkat uyanık çiftinin ikinci çocuğu olan barış manço[6] 2 ocak 1943’te dünyaya gelir. aile kökenleri konya’dan selanik’e göç etmiş, birinci dünya savaşı ile istanbul’a göç etmişti. ailesinin ayrılığından sonra barış manço babası ile kadıköy’de yaşamıştır. barış manço lise yıllarında babasını kaybetmiştir. barış manço rock müziğe heveslenir.
twist dönemi [değiştir]
1958’de ilk grubu kafadarlar grubunu kurar. galatasaray ortaokulu yıllarında kurulan bu grubun kadrosu kontrabas ve akordiyonda benar akbaş gitarda ender enön, armonikada savaş özgenç vokalde oğuz ardeniz ve saksafonda asaf savaş akat yer almaktaydı.[7] rıza omayer ve emre gönenç, bateride fikret zolan, tenor saksofonda oğuz kayıhan. bu kadroyla grup rock’n’roll coverları yaparken, barış manço’da ilk bestesi "dream girl"ü bu dönemlerde yapmış ve ankara’da küçük bir müzik ödülünün de sahibi olmuştur. 1962’de gitarda mehmet şahinbaş ve şanal pınar, davulda batur pere, piyano ve bas osman önder, saksofonda da asaf savaş akat yer almaktaydı. bu kadro ile 3 tane 45’lik çıkaran manço, türkiye’den ayrılıp belçika’da öğrenim hayatını sürdürmek isteyince harmoniler dağılır. bu kadronun kaydettiği iki türkü "urfa’nın etrafı dumanlı dağlar" ve "kızılcıklar oldu mu?" yıllar sonra yayınlanır.
avrupa yılları [değiştir]
barış manço önce fransa’ya, orada okula gidemeyince belçika’daki abisi savaş manço’nun yanına eğitim almak için gider. belçika kraliyet akademisi’nde eğitim görürken bir yandan da işlerde çalışır barış manço. 1964’te müzik hayatına devam etmek isteyen barış manço rigolo plak şirketiyle anlaşarak jacques danjean orkestrası ile beraber çalışmaya başlar. twist’ten rock’n’roll’a dönen barış manço’nun kayıt şartları da iyileşmiştir. 4 şarkılık fransızca bir ep çıkarır. bu ep türkiye’ye geldiğinde radyocular manço’yu fransız bir sanatçı olarak düşünüp sunarlar. manço bu dönemler ilk lp’sini çıkarmak istese de başaramaz. 15 ocak 1961’de fransa’da, avrupa’nın en büyük konser salonu olympia’da konser verme başarısını gösterir. bu konserde kendi bestesi "babysitter" dışında "jenny jenny", "quelle peste", "un autre amour que toi" ve "je veux savior" şarkılarını söyler ve ünlü fransız şarkıcı henri salvador tarafından tebrik edilir. aynı yıl liege’de "golden rollers" adlı bir grupla konser verir.
1966’da ise bir festivalde "the folk 4" grubu ile türk müziğinden örnekler sergileyerek dikkat çeker. ancak fransız bir müzisyenin barış manço’nun aksanını beğenmediği için onun plağının çalınmasını yasaklaması barış manço’yu derinden etkiler ve avrupa kariyerini sona erdiren nedenlerden biri olur. aynı yıl "l’alba" adlı bir grup barış manço ve andre soulac tarafından yazılan ilk parçayı seslendirir.
bu konserler döneminde liege güzel sanatlar akademisinde okuyan manço bir vahşi kedi adı olan "les mistigris" adlı belçikalı grupla tanışır ve onlarla çalmaya başlar. grubun söz yazarı ve şair andre soulac ile manlac adlı bir prodüksiyon şirketi de kurulur. davulda francis lonneux, gitarda christian lacombes, basta paul vanderbossche’dan oluşan grupla sahibinin sesi şirketiyle anlaşan barış manço, iki 45’lik çıkarır. birinde kendi besteleri, ötekisinde ise iki türkü yorumu bulunur. 1967’de hollanda’da geçirdiği bir kaza yüzünden dudağında bir yarık olur ve bıyık bırakmaya başlar. grupla yurtdışı konserleri veren barış manço, türkiye’ye bu grupla döner ve bir ep yayınlar. ancak vize problemleri, yasal sorunlar ile uğraştıkları için yolları ayrılır.
folk ve psychedelic rock dönemi [değiştir]
barış manço les mistigris ile ayrıldıktan sonra kaygısızlar grubu ile çalışmaya başladı. genç gitaristler mazhar alanson, fuat güner, baterist ali serdar ve bas gitarist mithat danışan’dan oluşan grup daha önceden kendi konserlerini veren genç bir gruptu. barış manço en büyük hitlerinden biri olan kol düğmeleri’ni bu grupla da kaydetti. barış manço’nun eğitiminin sürmesinden dolayı aralıklarla plak çıkaran grup hem anadolu temalarına, hem de doğu motiflerine yakınlığı ile bilinen yavaş yavaş yükselmekte olan psychedelic müzik akımından etkilendi. grup bir yandan "bebek", "kağızman" gibi türküleri yorumlarken "trip (to a fair)", "runaway", "flower of love" gibi avrupai bestelerini yapıyorlardı. bu 45’liklerden "ağlama değmez hayat" 50,000’in üstünde satış yaparak manço’ya ilk altın plağını kazadırdı. fransa’da "fairground" ve "susanna" parçalarını iyi imkanlarla kaydetti ancak bu kayıtlar uzun süre piyasaya sürülmedi.
45’likler dönemi [değiştir]
bu başarı ile türk müziği piyasasına giren barış manço, türkiye’de ender görülen bir işe imza atıp zaten ünlü olan moğollar ile güçlerini birleştirme kararı aldı çünkü iki grubunda hedefi türk müziği ile avrupa’da ün kazanmaktı. "mançomongol" olarak da tanına bu grup sadece 3 şarkıya ve bir 45liğe imza attı. 1971’de grup hem barış manço hem moğollar şarkılarına sahip ilk konserini verdi. verdikleri anadolu turnesinin kütahya ayağında, manço’ya göre uzun saçları yüzünden tehdit edildikten sonra tur otobüslerine dinamitle saldırı düzenlendi ancak kimse yara almadı. 1971’de kabakulak olan barış manço’nın hastalığının da etkisiyle fransa’da çalışan bu grup orada ayrıldı. moğollar klavyecisi murat ses daha sonra kurtalan ekspres’te de yer aldı. bu arada barış manço’nun fikret kızılok’lu kaygısızlar’la kaydettiği "ay osman" ve moğollar’la kaydettiği "binboğanın kızı" izinsiz olarak yayınlandı. aynı yıl barış manço, genç sanatçı çiğdem’in sandığımı açamadım plağının prodüktörlüğünü yaptı.
1971 ve 1972 yılları barış manço’nun bir çok sanatçı ile çalışarak kurtalan ekspres’i kurma çalışmalarıyla geçti. ilk plağı "ölüm allah’ın emri"ni yayınladıktan sonra barış manço askere gitti.
1972-1973 yıllarında polatlı topçu ve füze okul komutanlığı’nda askerliğini yaptı.[8][9] bıyıklarını ve saçlarını kesen manço, bundan sonra hep bıyıklı ve uzun saçlı olacaktı. 1973’te kurtalan ekspres’i kurdu. ilk klibini yine aynı yıl “hey koca topçu”ya çekti. bu dönemdeki "kalk gidelim küheylan", "hey koca topçu", "vur ha vur" gibi anadolu gelenekleri kokulu şarkılar şarkıcın“”ın sonraki yıllar boyunca ülkücü olarak eleştirilmesine sebep olacaktı. 1974’te hey dergisi tarafından yılın erkek sanatçısı seçilirken, kurtalan ekspres "yılın en iyi grubu" seçildi.
1975’te ilk lp 2023 yayınlanacaktı. bu albüm manço’nun daha önceki psyhedelic rock ya da yakın dönemdeki anadolu kökenli şarkılarından çok farklı olarak elektronik ve progressive rock denecek bir sound’a sahip "baykoca destanı" ve "2023" gibi epik eserlere sahip sıradışı bir albüm olarak diskografide yer alacaktı. bu dönemde barış manço ilk ve tek filmi baba bizi eversene’de oynar.
barış manço son yurtdışı denemesini 1976’da çıkardığı baris mancho albümüyle yapar. belçika’da george hayes orkestrasıyla kaydedilen, dünya çapında bir firma olan c.b.s’den çıkan bu albüm, avrupa’nın bir çok yerinde satışa sunulur. doğu ülkelerinde liste başı olsa bile promosyon sırasında barış manço’nun geçirdiği hastalıklar ve telaffuz problemlerinden dolayı beklediği başarıyı yakalayamaz. hastalıkla uğraştığı bu dönemde barış manço, 1975’te tanıştığı lale çağlar ile 1978 yılında evlenir. kaynak hatası: geçersiz <ref> etiketi; isimsiz reflerin içeriği olmalı (bkz: kaynak gösterme)
kurtalan ekspres’in son dönemi [değiştir]
1979’da yeni bir gün uzun çalarıyla müziğe geri dönen barış manço bu albümle progresif rock’ın türkiye’deki en iyi örneklerinden birini verir. bu albümle "sarı çizmeli mehmet ağa", "aynalı kemer ince bele" gibi büyük hitler ortaya çıkar. bu albümle beraber barış manço’nun yurtdışı macerasının artık sona erdiğini ve türk müziğini rock ve caz formatlarında karıştırıp, epik şarkılar yaratacağını söyleyebiliriz.
1980’de almanya’da disko manço albümü ile türk müziğindeki ilk remix örneklerini gösteren barış manço aynı yıl altın orfe’de “nick the chopper” ve “ben bir şarkıyım” adlı bulgar şarkısıyla da altın madalyalar aldı. 1981’de çıkardığı sözüm meclisten dışarı adlı albümündeki dönence isimli şarkısı, en başarılı türk psychedelic rock olarak kabul görür. 2025’teki elektronik denemelerinin yanında "gülpembe" gibi hit şarkılara da imza attı. bu dönemde yurtdışında birçok tv programına konuk olarak katıldı, birçok ülkede konserler verdi. bu dönem "1002. gece masalları" adlı projesine başlayan manço bunun sonunu getiremez. 1983 yılında eurovision şarkı yarışması’na “kazma” adlı şarkısıyla katılır. ancak kendi isteğiyle bu parçayı ön elemeden çeker.
gitarın yer almadığı 1985 tarihli 24 ayar albümüyle barış manço artık albümlerinde kurtalan ekspres adını kullanmadan solo olarak albümleri yayınlamaya başlar. bu albümdeki "bugün bayram" şarkısı, barış manço’nun çocuklara yönelik besteler yapmaya başladığının bir örneği olur. garo mafyan etkili, bilgisayar yapımı melodilerin başı çektiği bu dönemde barış manço, 1980’lerin darbe sonrası apolitik düzeninde önemli bir yer tutar.
1988’de barış manço’yu başta çocukların olmak üzere herkesin sevgilisi yapacak "7’den 77’ye" programı başlar. trt’de yayınlanan bu programda tv ekibi 150’den fazla ülkeye gidip, oraları seyircilere tanıtır. "adam olacak çocuk" ile de çocuklara öğütler vermeyi, onlara yeteneklerini sergileme fırsatı verip dönemin en başarılı televizyon yüzü olur. 1990’da japonya’da ilk konserini verir. 1991’de "devlet sanatçısı" ünvanını alır. 1991’de japonya turnesine başlar. o dönemde patlayan pop müzik furyasından nasibini alan manço 1992’de mega manço albümünü çıkarır. ayı, süleyman gibi parçalarıyla dikkat çekse de kendisi de albümü çok başarılı bulmaz. 1994’te doğru yol partisinden kadıköy belediye başkan adayı olur ancak seçilemez. manço 1995’te japonya’da çok başarılı bir turne çıkarır. 1995’te kurtalan ekspres’in tekrar yardım ettiği müsaadenizle çocuklar çıkar. pop yıldızlarını yanına alarak onları eleştiren "müsaadenizle çocuklar" şarkısıyla dikkat çeken albüm manço’nun tekrardan grup müziğine göz kırptığının ispatıdır. zira 1996’da konser albümü live in japan de barış manço ve kurtalan ekspres’in başarılı performansının bir kanıtıdır.
bu dönemden sonra müziğin kalitesinin nispeten azaldığı, özel televizyonların arttığı, reyting kavramının ortaya çıktığı bu günlerde barış manço kendini hem televizyon hem müzik ekranından çeker. 90’ların sonlarına doğru "kaplumbağanın öyküsü" projesini yaratmak ister ve demolar da kaydeder ancak plak şirketinin isteğiyle mançoloji adlı bir toplama albüm yapma kararı alır. hayranlardan gelen istekler üzerine seçilen şarkılar kurtalan ekspres’te de çalan eser taşkıran düzenlemeleriyle kaydedilir.
ölümü [değiştir]
31 ocak 1999 akşamı saat 23:30 civarında telefonda konuşurken kalp krizi geçirdiğinde hemen hastaneye kaldırılsa da saat 01:30 sularında hayata gözlerini yummuştur. 1983’te de daha önce kalp spazmı geçirmişti. 3 şubat 1999’da kanlıca’da toprağa verildi. tabutunun üstüne "gesi bağları" yorumundan ötürü gesi’den gelen toprak kondu.
barış manço ölmeden önce müzik hayatının 40 yılını anlatan 40. yıl şarkısını bestelemişti. ancak sözlerini yazamadan hayatını kaybetmişti. bu şarkının da bulunduğu mançoloji ölümünden sonra çıkıp milyonlar sattı. daha sonra yüreğimde barış şarkıları adında bir anma albümü de yayınlandı. ölümünden sonra kurulan barış manço rock derneği halen barış manço izinde ilerleyen dünya’nın ilk ve tek resmi barış manço ve de rock müzik derneği olma özelliği taşımaktadır. tüm barış manço sevenleri bir arada buluşturan dernek barış manço felsefesinin gelecek nesillere aktarılması için çalışmaktadır.
ayrıca, t.c. kültür ve turizm bakanlığı istanbul devlet modern folk müziği topluluğu müdürü ve sanatçı zafer dalgıç önderliğinde, t.c. milli eğitim bakanlığına bağlı özel duygu dalgiç müzik okulu bünyesinde kurulan ve burada müzik eğitimi gören çocuklar arasından seçilen koro elemanları bariş manço çocuk korosu olarak, ölümünün sekizinci yılında barış manço anısına gerçekleşen "barış manço çocuk şarkıları" albümüne yapımcı hüseyin emre, albümün süpervizörü ali rıza türker, müzik yönetmeni ve düzenlemeleri gerçekleştiren eser taşkıran imzalarını attılar.
ayrıca her yıl yenilenen yüzler ile barış abilerini çeşitli etkinliklerde, tüm türkiye ile beraber anmaya ve çeşitli projeler ile adını devamlı güncel tutmaya çalışmaktadırlar.
tv programcılığı [değiştir]
şef kameraman erkan umut ve barış manço teotihuacan, meksika’da (1998)1988 yılının ekim ayında trt 1’de çocuk ve aileye yönelik bir eğitim kültür ve eğlence programı olarak başlayan “7’den 77’ye”, 1998 haziran ayında 378. kez ekrana gelerek türk televizyonculuğunda ulaşılması zor bir rekoru kırdı. “ekvatordan kutuplara” isimli programında ekibiyle birlikte beş kıtada 100’den fazla değişik yöreye giderek 600.000 km.’ye yakın yol kat etti. ayrıca “4 × 21 doludizgin” adında bir talk-show programının yapımcılığını yaptı.
sinema [değiştir]
2 ocak 1975 tarihli baba bizi eversene, sanatçının tek sinema filmidir. barış manço bu filmde başrol oynamış ve filmin müziklerini kurtalan ekspres ile beraber yapmışlardır.
ödülleri [değiştir]
müzik ve televizyon hayatında sayısız ödül aldı. bunlardan bazıları şunlardır:
1991’de türkiye cumhuriyeti devlet sanatçısı unvanı[10]
aynı yıl hacettepe üniversitesi onursal doktora unvanı
uluslararası teknoloji ödülü
belçika krallığı leopold ii şövalyesi nişanı
fransız kültür bakanlığı edebiyat ve sanat şövalyesi nişanı
türkmenistan cumhurbaşkanlığı tarafından verilen türkmen vatandaşlığı ödülleri
200’ün üzerinde şarkısı olduğu için 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandı.
onursal evlad ünvanı
3000’in üzerinde plaket ve ödül.
gençliği [değiştir]
hakkı manço ve sanatkar rikkat uyanık çiftinin ikinci çocuğu olan barış manço[6] 2 ocak 1943’te dünyaya gelir. aile kökenleri konya’dan selanik’e göç etmiş, birinci dünya savaşı ile istanbul’a göç etmişti. ailesinin ayrılığından sonra barış manço babası ile kadıköy’de yaşamıştır. barış manço lise yıllarında babasını kaybetmiştir. barış manço rock müziğe heveslenir.
twist dönemi [değiştir]
1958’de ilk grubu kafadarlar grubunu kurar. galatasaray ortaokulu yıllarında kurulan bu grubun kadrosu kontrabas ve akordiyonda benar akbaş gitarda ender enön, armonikada savaş özgenç vokalde oğuz ardeniz ve saksafonda asaf savaş akat yer almaktaydı.[7] rıza omayer ve emre gönenç, bateride fikret zolan, tenor saksofonda oğuz kayıhan. bu kadroyla grup rock’n’roll coverları yaparken, barış manço’da ilk bestesi "dream girl"ü bu dönemlerde yapmış ve ankara’da küçük bir müzik ödülünün de sahibi olmuştur. 1962’de gitarda mehmet şahinbaş ve şanal pınar, davulda batur pere, piyano ve bas osman önder, saksofonda da asaf savaş akat yer almaktaydı. bu kadro ile 3 tane 45’lik çıkaran manço, türkiye’den ayrılıp belçika’da öğrenim hayatını sürdürmek isteyince harmoniler dağılır. bu kadronun kaydettiği iki türkü "urfa’nın etrafı dumanlı dağlar" ve "kızılcıklar oldu mu?" yıllar sonra yayınlanır.
avrupa yılları [değiştir]
barış manço önce fransa’ya, orada okula gidemeyince belçika’daki abisi savaş manço’nun yanına eğitim almak için gider. belçika kraliyet akademisi’nde eğitim görürken bir yandan da işlerde çalışır barış manço. 1964’te müzik hayatına devam etmek isteyen barış manço rigolo plak şirketiyle anlaşarak jacques danjean orkestrası ile beraber çalışmaya başlar. twist’ten rock’n’roll’a dönen barış manço’nun kayıt şartları da iyileşmiştir. 4 şarkılık fransızca bir ep çıkarır. bu ep türkiye’ye geldiğinde radyocular manço’yu fransız bir sanatçı olarak düşünüp sunarlar. manço bu dönemler ilk lp’sini çıkarmak istese de başaramaz. 15 ocak 1961’de fransa’da, avrupa’nın en büyük konser salonu olympia’da konser verme başarısını gösterir. bu konserde kendi bestesi "babysitter" dışında "jenny jenny", "quelle peste", "un autre amour que toi" ve "je veux savior" şarkılarını söyler ve ünlü fransız şarkıcı henri salvador tarafından tebrik edilir. aynı yıl liege’de "golden rollers" adlı bir grupla konser verir.
1966’da ise bir festivalde "the folk 4" grubu ile türk müziğinden örnekler sergileyerek dikkat çeker. ancak fransız bir müzisyenin barış manço’nun aksanını beğenmediği için onun plağının çalınmasını yasaklaması barış manço’yu derinden etkiler ve avrupa kariyerini sona erdiren nedenlerden biri olur. aynı yıl "l’alba" adlı bir grup barış manço ve andre soulac tarafından yazılan ilk parçayı seslendirir.
bu konserler döneminde liege güzel sanatlar akademisinde okuyan manço bir vahşi kedi adı olan "les mistigris" adlı belçikalı grupla tanışır ve onlarla çalmaya başlar. grubun söz yazarı ve şair andre soulac ile manlac adlı bir prodüksiyon şirketi de kurulur. davulda francis lonneux, gitarda christian lacombes, basta paul vanderbossche’dan oluşan grupla sahibinin sesi şirketiyle anlaşan barış manço, iki 45’lik çıkarır. birinde kendi besteleri, ötekisinde ise iki türkü yorumu bulunur. 1967’de hollanda’da geçirdiği bir kaza yüzünden dudağında bir yarık olur ve bıyık bırakmaya başlar. grupla yurtdışı konserleri veren barış manço, türkiye’ye bu grupla döner ve bir ep yayınlar. ancak vize problemleri, yasal sorunlar ile uğraştıkları için yolları ayrılır.
folk ve psychedelic rock dönemi [değiştir]
barış manço les mistigris ile ayrıldıktan sonra kaygısızlar grubu ile çalışmaya başladı. genç gitaristler mazhar alanson, fuat güner, baterist ali serdar ve bas gitarist mithat danışan’dan oluşan grup daha önceden kendi konserlerini veren genç bir gruptu. barış manço en büyük hitlerinden biri olan kol düğmeleri’ni bu grupla da kaydetti. barış manço’nun eğitiminin sürmesinden dolayı aralıklarla plak çıkaran grup hem anadolu temalarına, hem de doğu motiflerine yakınlığı ile bilinen yavaş yavaş yükselmekte olan psychedelic müzik akımından etkilendi. grup bir yandan "bebek", "kağızman" gibi türküleri yorumlarken "trip (to a fair)", "runaway", "flower of love" gibi avrupai bestelerini yapıyorlardı. bu 45’liklerden "ağlama değmez hayat" 50,000’in üstünde satış yaparak manço’ya ilk altın plağını kazadırdı. fransa’da "fairground" ve "susanna" parçalarını iyi imkanlarla kaydetti ancak bu kayıtlar uzun süre piyasaya sürülmedi.
45’likler dönemi [değiştir]
bu başarı ile türk müziği piyasasına giren barış manço, türkiye’de ender görülen bir işe imza atıp zaten ünlü olan moğollar ile güçlerini birleştirme kararı aldı çünkü iki grubunda hedefi türk müziği ile avrupa’da ün kazanmaktı. "mançomongol" olarak da tanına bu grup sadece 3 şarkıya ve bir 45liğe imza attı. 1971’de grup hem barış manço hem moğollar şarkılarına sahip ilk konserini verdi. verdikleri anadolu turnesinin kütahya ayağında, manço’ya göre uzun saçları yüzünden tehdit edildikten sonra tur otobüslerine dinamitle saldırı düzenlendi ancak kimse yara almadı. 1971’de kabakulak olan barış manço’nın hastalığının da etkisiyle fransa’da çalışan bu grup orada ayrıldı. moğollar klavyecisi murat ses daha sonra kurtalan ekspres’te de yer aldı. bu arada barış manço’nun fikret kızılok’lu kaygısızlar’la kaydettiği "ay osman" ve moğollar’la kaydettiği "binboğanın kızı" izinsiz olarak yayınlandı. aynı yıl barış manço, genç sanatçı çiğdem’in sandığımı açamadım plağının prodüktörlüğünü yaptı.
1971 ve 1972 yılları barış manço’nun bir çok sanatçı ile çalışarak kurtalan ekspres’i kurma çalışmalarıyla geçti. ilk plağı "ölüm allah’ın emri"ni yayınladıktan sonra barış manço askere gitti.
1972-1973 yıllarında polatlı topçu ve füze okul komutanlığı’nda askerliğini yaptı.[8][9] bıyıklarını ve saçlarını kesen manço, bundan sonra hep bıyıklı ve uzun saçlı olacaktı. 1973’te kurtalan ekspres’i kurdu. ilk klibini yine aynı yıl “hey koca topçu”ya çekti. bu dönemdeki "kalk gidelim küheylan", "hey koca topçu", "vur ha vur" gibi anadolu gelenekleri kokulu şarkılar şarkıcın“”ın sonraki yıllar boyunca ülkücü olarak eleştirilmesine sebep olacaktı. 1974’te hey dergisi tarafından yılın erkek sanatçısı seçilirken, kurtalan ekspres "yılın en iyi grubu" seçildi.
1975’te ilk lp 2023 yayınlanacaktı. bu albüm manço’nun daha önceki psyhedelic rock ya da yakın dönemdeki anadolu kökenli şarkılarından çok farklı olarak elektronik ve progressive rock denecek bir sound’a sahip "baykoca destanı" ve "2023" gibi epik eserlere sahip sıradışı bir albüm olarak diskografide yer alacaktı. bu dönemde barış manço ilk ve tek filmi baba bizi eversene’de oynar.
barış manço son yurtdışı denemesini 1976’da çıkardığı baris mancho albümüyle yapar. belçika’da george hayes orkestrasıyla kaydedilen, dünya çapında bir firma olan c.b.s’den çıkan bu albüm, avrupa’nın bir çok yerinde satışa sunulur. doğu ülkelerinde liste başı olsa bile promosyon sırasında barış manço’nun geçirdiği hastalıklar ve telaffuz problemlerinden dolayı beklediği başarıyı yakalayamaz. hastalıkla uğraştığı bu dönemde barış manço, 1975’te tanıştığı lale çağlar ile 1978 yılında evlenir. kaynak hatası: geçersiz <ref> etiketi; isimsiz reflerin içeriği olmalı (bkz: kaynak gösterme)
kurtalan ekspres’in son dönemi [değiştir]
1979’da yeni bir gün uzun çalarıyla müziğe geri dönen barış manço bu albümle progresif rock’ın türkiye’deki en iyi örneklerinden birini verir. bu albümle "sarı çizmeli mehmet ağa", "aynalı kemer ince bele" gibi büyük hitler ortaya çıkar. bu albümle beraber barış manço’nun yurtdışı macerasının artık sona erdiğini ve türk müziğini rock ve caz formatlarında karıştırıp, epik şarkılar yaratacağını söyleyebiliriz.
1980’de almanya’da disko manço albümü ile türk müziğindeki ilk remix örneklerini gösteren barış manço aynı yıl altın orfe’de “nick the chopper” ve “ben bir şarkıyım” adlı bulgar şarkısıyla da altın madalyalar aldı. 1981’de çıkardığı sözüm meclisten dışarı adlı albümündeki dönence isimli şarkısı, en başarılı türk psychedelic rock olarak kabul görür. 2025’teki elektronik denemelerinin yanında "gülpembe" gibi hit şarkılara da imza attı. bu dönemde yurtdışında birçok tv programına konuk olarak katıldı, birçok ülkede konserler verdi. bu dönem "1002. gece masalları" adlı projesine başlayan manço bunun sonunu getiremez. 1983 yılında eurovision şarkı yarışması’na “kazma” adlı şarkısıyla katılır. ancak kendi isteğiyle bu parçayı ön elemeden çeker.
gitarın yer almadığı 1985 tarihli 24 ayar albümüyle barış manço artık albümlerinde kurtalan ekspres adını kullanmadan solo olarak albümleri yayınlamaya başlar. bu albümdeki "bugün bayram" şarkısı, barış manço’nun çocuklara yönelik besteler yapmaya başladığının bir örneği olur. garo mafyan etkili, bilgisayar yapımı melodilerin başı çektiği bu dönemde barış manço, 1980’lerin darbe sonrası apolitik düzeninde önemli bir yer tutar.
1988’de barış manço’yu başta çocukların olmak üzere herkesin sevgilisi yapacak "7’den 77’ye" programı başlar. trt’de yayınlanan bu programda tv ekibi 150’den fazla ülkeye gidip, oraları seyircilere tanıtır. "adam olacak çocuk" ile de çocuklara öğütler vermeyi, onlara yeteneklerini sergileme fırsatı verip dönemin en başarılı televizyon yüzü olur. 1990’da japonya’da ilk konserini verir. 1991’de "devlet sanatçısı" ünvanını alır. 1991’de japonya turnesine başlar. o dönemde patlayan pop müzik furyasından nasibini alan manço 1992’de mega manço albümünü çıkarır. ayı, süleyman gibi parçalarıyla dikkat çekse de kendisi de albümü çok başarılı bulmaz. 1994’te doğru yol partisinden kadıköy belediye başkan adayı olur ancak seçilemez. manço 1995’te japonya’da çok başarılı bir turne çıkarır. 1995’te kurtalan ekspres’in tekrar yardım ettiği müsaadenizle çocuklar çıkar. pop yıldızlarını yanına alarak onları eleştiren "müsaadenizle çocuklar" şarkısıyla dikkat çeken albüm manço’nun tekrardan grup müziğine göz kırptığının ispatıdır. zira 1996’da konser albümü live in japan de barış manço ve kurtalan ekspres’in başarılı performansının bir kanıtıdır.
bu dönemden sonra müziğin kalitesinin nispeten azaldığı, özel televizyonların arttığı, reyting kavramının ortaya çıktığı bu günlerde barış manço kendini hem televizyon hem müzik ekranından çeker. 90’ların sonlarına doğru "kaplumbağanın öyküsü" projesini yaratmak ister ve demolar da kaydeder ancak plak şirketinin isteğiyle mançoloji adlı bir toplama albüm yapma kararı alır. hayranlardan gelen istekler üzerine seçilen şarkılar kurtalan ekspres’te de çalan eser taşkıran düzenlemeleriyle kaydedilir.
ölümü [değiştir]
31 ocak 1999 akşamı saat 23:30 civarında telefonda konuşurken kalp krizi geçirdiğinde hemen hastaneye kaldırılsa da saat 01:30 sularında hayata gözlerini yummuştur. 1983’te de daha önce kalp spazmı geçirmişti. 3 şubat 1999’da kanlıca’da toprağa verildi. tabutunun üstüne "gesi bağları" yorumundan ötürü gesi’den gelen toprak kondu.
barış manço ölmeden önce müzik hayatının 40 yılını anlatan 40. yıl şarkısını bestelemişti. ancak sözlerini yazamadan hayatını kaybetmişti. bu şarkının da bulunduğu mançoloji ölümünden sonra çıkıp milyonlar sattı. daha sonra yüreğimde barış şarkıları adında bir anma albümü de yayınlandı. ölümünden sonra kurulan barış manço rock derneği halen barış manço izinde ilerleyen dünya’nın ilk ve tek resmi barış manço ve de rock müzik derneği olma özelliği taşımaktadır. tüm barış manço sevenleri bir arada buluşturan dernek barış manço felsefesinin gelecek nesillere aktarılması için çalışmaktadır.
ayrıca, t.c. kültür ve turizm bakanlığı istanbul devlet modern folk müziği topluluğu müdürü ve sanatçı zafer dalgıç önderliğinde, t.c. milli eğitim bakanlığına bağlı özel duygu dalgiç müzik okulu bünyesinde kurulan ve burada müzik eğitimi gören çocuklar arasından seçilen koro elemanları bariş manço çocuk korosu olarak, ölümünün sekizinci yılında barış manço anısına gerçekleşen "barış manço çocuk şarkıları" albümüne yapımcı hüseyin emre, albümün süpervizörü ali rıza türker, müzik yönetmeni ve düzenlemeleri gerçekleştiren eser taşkıran imzalarını attılar.
ayrıca her yıl yenilenen yüzler ile barış abilerini çeşitli etkinliklerde, tüm türkiye ile beraber anmaya ve çeşitli projeler ile adını devamlı güncel tutmaya çalışmaktadırlar.
tv programcılığı [değiştir]
şef kameraman erkan umut ve barış manço teotihuacan, meksika’da (1998)1988 yılının ekim ayında trt 1’de çocuk ve aileye yönelik bir eğitim kültür ve eğlence programı olarak başlayan “7’den 77’ye”, 1998 haziran ayında 378. kez ekrana gelerek türk televizyonculuğunda ulaşılması zor bir rekoru kırdı. “ekvatordan kutuplara” isimli programında ekibiyle birlikte beş kıtada 100’den fazla değişik yöreye giderek 600.000 km.’ye yakın yol kat etti. ayrıca “4 × 21 doludizgin” adında bir talk-show programının yapımcılığını yaptı.
sinema [değiştir]
2 ocak 1975 tarihli baba bizi eversene, sanatçının tek sinema filmidir. barış manço bu filmde başrol oynamış ve filmin müziklerini kurtalan ekspres ile beraber yapmışlardır.
ödülleri [değiştir]
müzik ve televizyon hayatında sayısız ödül aldı. bunlardan bazıları şunlardır:
1991’de türkiye cumhuriyeti devlet sanatçısı unvanı[10]
aynı yıl hacettepe üniversitesi onursal doktora unvanı
uluslararası teknoloji ödülü
belçika krallığı leopold ii şövalyesi nişanı
fransız kültür bakanlığı edebiyat ve sanat şövalyesi nişanı
türkmenistan cumhurbaşkanlığı tarafından verilen türkmen vatandaşlığı ödülleri
200’ün üzerinde şarkısı olduğu için 12 altın ve bir platin albüm ve kaset ödülü kazandı.
onursal evlad ünvanı
3000’in üzerinde plaket ve ödül.
türkiye tarihinin en fazla ilgi çekmiş, en aykırı müzik insanlarından birisi olan barış manço, besteci, şarkı sözü yazarı, yazar, gezgin, müzisyen, ses sanatçısı ve televizyon programı yapımcısıydı. uzun saçları, asla çıkartmadığı şövalye yüzükleri, yurt içinde ve yurt dışında kazandığı müzikal başarıları ile ülkemizin unutulmayan simaları arasına girmiş olan manço, yaşadığı zaman diliminde dünyada en fazla ülkeyi dolaşmış t.c. vatandaşı olarak, gezdiği 150’den fazla ülke ile kırılması zor bir rekora imza atmıştır.
barış manço 2 ocak 1943 tarihinde saatler 02.00 civarını göstermekte iken bağlarbaşı-üsküdar semtindeki zeynep-kamil hastenesinde dünyaya gözlerini açar.
ismail hakkı bey ile rikkat uyanık hanım’ın ikinci oğululları olarak, ekmeğin karneyle dağıtıldığı ve ikinci dünya savaşının en kızgın oldugu zamanda dünyaya gelen manço, 2 yıl önce dünyaya gelen abisinin "savaş" ismini almasından sonra, ailesinin "artık dünyaya barış gelsin" diye düşünmesinden dolayı barış adını almıştı.
türkiye’de barış adını ilk alan kişinin kendisi olduğunu yıllar sonra trt için hazırladığı ’7 den 77 ye’ adlı programı aracılığıyla, öğrenecekti.
bit salgınının ortalığı kırıp geçirdiği bir dönemde ilkokula başlayan manço, gezginliğe bu dönemlerde başlar. gezginliğinin ilk durakları okullardır. zira bu dönemlerde birsürü okul değiştirmek zorunda kalıyordu.
ilkokula kadıköy yeldeğirmeni mustafa kemal paşa ilkokulunda başlayan barış, 4. sınıfı ankara maarif koleji ilkokulu nda, 5.sınıfıda yine kadıköy yeldeğirmeni mustafa kemal paşa ilkokulunda okuyordu. ilkokul’u bitirdikten sonra galatasaray lisesi yılları başlıyordu.
galatasaray lisesi’nde okuyan abisi savaş manço’nun okuldaki lakabı ’ayı’ idi. barış’ında galatasaray lisesi’ne gelmesinden sonra lakapları ’büyük ayı ve ’küçük ayı’ olarak değişiyordu. 1957 yılı şeker bayramında çok sevdiği babaannesi nimet hanım’ı yitirir. manço, yıllar sonra bir şarkı yazacaktır onun adına (gülpembe) çok beğeni kazanacak olan bu şarkı aynı zamanda dinleyenleri üzerinde büyük merak uyandıracaktır kim bu gül pembe?
müzikle daha küçük yaşlarında tanışmıştı. annesinin bir ses sanatçısı olması, o’nun müziğe pek yabancılık çekmemesini sağladı. ilk olarak 14 yaşında sınıf arkadaşlarıyla birlikte galatasaray lisesinde kafadarlar adlı grubu kurdu. bugünün ünlü ekonomistlerinden "asaf savaş akad" bu grubun saksofoncusuydu. ikinci grubu olan haramiler’de yine galatasaray lisesindeki arkadaşlarıyla birlikte çalıştı. haramiler’le birlikte dönemin popüler müziklerini yorumladı.
1958 yılında ilk defa sahneye çıkıyordu. 1958 in mart ayında yeğeni aysel’in evlendiği akşam, moda düğün salonunda elvis presley’ den iki şarkı söyleyen (bunlardan biri ’jailhouse rock’dı) manço, o gün abisi savaş manço’ya belkide hayatındaki yapacağı en önemli şeyi söylüyordu: "ben çocuklara şarkı söyleyeceğim".
1959 yılının nisan başında galatasaray lisesi konferans salonunda ilk resmi konserini veren manço, 4 mayıs 1959 da babası ismail hakkı bey’in ani ölümüyle ruhen yıkılıyordu.
1960’lı yıllarda türkiye’de hafif batı müziğinde erol büyükburç, metin ersoy fırtınası esiyordu. barış’da aklına koymuştu bu müzik dünyasının içinde yer alacaktı. henüz 14 yaşında iken galatasaray lise’sindeki arkadaşlarıyla kurduğu grubu kafadarlar’la "barış manço ve kafadarları" ismiyle sahne alıyordu. bu dönemlerde daha çok o sıralarda tutulan parçaları seslendiren barış ve arkadaşları, okul bitince dağılıyorlardı.
1962 yılına gelindiğinde galatasaray lisesinde 11. sınıfı geçemeyen barış, bir an evvel paris’e gidip, güzel sanatlar akademisinde okuma istediğinden özel şişli kolejine gider ve 1963 yılında bu okuldan lise diplomasını alır. yine 1962 yılında barış manço ilk 45’liği twistin usa / the jet’i harmoniler ’le kaydediyor ve grafson plak’tan satışa sunuyordu. "neden türkçe değil" mantığıylada o yıllarda çıt çıt çedene, urfa nın etrafı dumanlı dağlar ve kızılcıklar oldu mu? (barış’ın annesi rikkat uyanık hanım’ın derlediği bir türkü) isimli türkülerini kaydediyordu.
1963 yılında salyangoz yüklü bir kamyonun tercüman-şöför yardımcısı olarak istanbul’dan lion’a oradan da otostopla paris’e giden manço, burada güzel sanatlar akademisinde okumak istiyordu. daha sonraları maddi sıkıntılar ve belçika da yaşamakta olan abisi savaş’ın yanında kalmak için liege şehrine gider.
burada bazen türk işçilerine tercümanlık yaparak, bazen garsonluk yaparak veya türkiye den getirttikleri filmleri orada yaşamakta olan türk işçilerine göstererek geçimlerini sağlarlar. tüm aksiliklere rağmen müzikten uzaklaşmaz. arada bir paris’e giderek plak şirketleriyle görüşen barış, ünlü fransız komedyen henri salvador’un şirketinden 1964 yılının sonbaharında 4 parçadan (baby sitter, jenny jenny, quelle peste ve un amour que toi) oluşan bir ep çıkarır.
1964 yılında fransa’da 4 parçadan oluşan ep’yi çıkardığında, o zamanlar radyoda program yapan engin arman paris’den gelen plağın üstünde koskoca "barısh mancho" yazısına rağmen, plağı, "fransa’da müzik yapan genç şarkıcı bari manso" olarak sunar.
programı dinlemekde olan barış manço nun annesi ’rikkat hanım’ ayağında terliklerle evinden fırlar ve istanbul radyosuna giderek, ’yaa, benim oğlumdan bahsediyorsunuz, onun adı barış manço’dur’ der.
fransa’daki bu maceradan sonra, belçika da bulunduğu yıllarda les mistigris (mistigris siyam’da bir vahşi kedi türü anlamına geliyor) isimli, belçika’lı ve martinik’li müzisyenlerden oluşan gruba katılır. bu grupla 1967 nin başına kadar beraber çalışır. ve aman avcı vurma beni ve bizim gibi (kol düğmeleri isimli parçanın bir önceki hali) adlı parçaları kaydeder. bu grupla almanya, belçika, fransa gibi ülkelerin dışında türkiye’de de konserler verdi. fakat grup üyelerinin ülkeye girip çıkmasında ve kalmasındaki problemlerden dolayı "yerli" bir grupla çalışmayı tercih eder.
1965 yılının ocak ayında, adamo ve france gall’inde katıldıkları bir programda, paris’in meşhur "olympia" müzikholünde arkasında franck pourcel orkestrası ve swingle singers ile beraber plağından iki şarkı seslendirir: "babysitter ve jenny jenny".
fakat bu konser sonrasında, kendi olağanüstü yeteneği ve annesi rikkat uyanık hanımın dışında müzisyenlik hayatını etkileyen biri çıkar karşısına: o gün barış’ı izleyen europe-1 radyosunun sahibi ’daniel filipacchi’, barış’ın aksanını beğenmediğini ifade ederek plağın radyosunda yayınlanmasını yasaklar. barış bu işe çok kızar ve "bundan böyle sadece türk şarkıcısı olacağım" kararını alır.
1967 yılında hollanda da büyük bir trafik kazası geçirir. bu kazanın kendisine hatırası ise, bıyığının altındaki kesik izidir. bu kesiği kapatmak için bıyık bırakmaya başlar. sadece bıyığını uzatacak değildir ya saçlarınıda uzatır manço.
1967 yılından itibaren 1969 yılına kadar sürecek kaygısızlar dönemi başlar. bu grubun üyeleri arasında, günümüzde mfö olarak tanınan gruptan "mazhar alanson ve fuat güner" de vardır. bu grupla kendi müzikal çizgisini bulma yolunda ilerleyen barış, "kol dügmeleri, unutamıyorum" gibi kendi bestelerinin dışında, ’bebek, derule, kağızman’ gibi türküleride kaydetti, karanlıklar içinde ve keep lookin parcaların da da yabancı bestecilerin şarkılarından yararlandı. yine bu grupla yurt dışına açılma konusunda faaliyetler gösterdi ve fransa da 1968 yılında ilk defa kaydettikleri "trip" ve "susanna" isimli parçayı single olarak çıkartmaya çalıştı.
özellikle trip adlı parçayı mükemmel bir şekilde yeniden kaydeden grup elemanlarının "biz yurt dışında yapamayacağız" demeleri üzerine barış ve kaygısızların yolları bir süre sonra ayrıldı. kaygısızlar grup olarak dağıldı ama barış manço’nun plaklarında onu yanlız bırakmamak için stüdyoda biraraya geldiler. kaygısızların avrupa’da kariyer yapmaya yanaşmayışları barış’ı yeni baştan avrupa’da yabancı bir grupla çalışmaya iter.
londra hyde park’ta tanıştığı ingiliz "jonathan glemser" (yardbirds’ in ilk gitaristi), amerikalı müzikolog "jonathan", tunuslu davulcu "mounir" ve kafkasyalı basgitarist "onkan" dan oluşan barış manço ve adını verdiği grup böylece kurulmuş oldu.
4 ayrı ülkenin kültüründen gelen müzisyenler, 4 ayrı müzik anlayışı ve icrası içinde bir çok yeni seyler ögrendi barış. bunun bir ürünü olarak bugün 7 den 77 ye herkesin ezbere bildiği dağlar dağlar isimli parçasını bu grup döneminde kaydetti. bir çok yayın organında belirtildiği gibi bu parça keban’dan gelirken bestelenmemiştir. barış’ın keban’a gitmesi daha sonraki yıllarda olacaktır. barış bu parçayı kısa bir süre evli kaldığı marie cloud için ve annesine "senin oğlun alaturka söyleyemez" diyen müzeyyen senar gibi müzisyen dostlarına cevap olsun diye besteler. kol dügmeleri, bebek, kağızman gibi parçalarla ismini duyuran barış dağlar dağlar’ın çıkış tarihinden dört ay sonra bu 45’liğin 700 bin satması üzerine müzik dünyasındaki o dönemin büyükleri olan, cem karaca, erkin koray ve moğollar ’ın arasında yer alır. altın plak aldığı "dağlar dağlar" 45’liği barış’ın hayatının dönüm noktası olmuştur.
eğitimini tamamlayan barış’ın amacı grubuyla birlikte türkiye’ye dönüş yapmaktır. fakat türkiye’ye yalnız olarak döner.
barış’ın türkiye’ye döndüğü yıllarda , 1970’lerin başında , türkiye’de aranjman modasına karşı tepkiler başlamıştır. aranjman modasına olan bu tepki başka bir akımın doğmasına sebep olmuştur. bu yeni oluşan müzik türü anadolu pop’tur. bunun üzerine barış; fuat güner ve mazhar alanson’la (bugünkü mfö’nün elemanları) birlikte kaygısızlar kurar.
barış manço artık yavaş yavaş müzik piyasasında yükseliyordu. işte tam bu dönemlerde beklenen bombayı patlatır. barış manço ve.. grubu ile 70’lerin başında çıkarttığı "dağlar dağlar" 45’liği , çıkışından 4-5 ay sonra 700 bin satar.
yabancı gruplarla yaşadığı sorunlar sebebiyle bir çok gruptan ayrılmak zorunda kalır. fakat 1971 yılında bu sorunu çözer. avrupa da da kariyer yapmaya meraklı olan, anadolu pop müziğinin öncüsü olarak kabul edilen moğollar la beraber fransa da çalışmaya başladı.
bu grupla işte hendek işte deve, katip arzuhalim ve binboğanın kızı isimli parçaları kaydeden barış, moğollar’ın tek başlarına kaydettikleri "danses et rythmes de la turquie d’hier a’aujourd’hui" (bu lp türkiye’de piyasaya anadolu pop adı altında çıktı) isimli albümle başarılı olmaları ve hatta bir önceki yıl jimi hendrix in, bir sonraki yıl pink floyd un kazandığı "academie charles cross grand prix du disque" isimli ödülü kazanmaları ve tamamen yurt dışında çalışmak istemeleri sonucunda, ayrılma kararı alırlar.
moğollar’dan engin yörükoğlu ile beraber yurda dönen barış, celal güven, ohannes kemer, özkan ugur ve fuat güner gibi müzisyenlerle beraber ölümüne dek kendisinden ayrılmayan kurtalan ekspres isimli grubunu kurdu. bir kaç değişimden sonra ideal kadrosuna ulaşan kurtalan ekspres ve barış manço birlikte bir çok başarıya imza atar.
1972’de kurtalan ekspres le ilk 45 liği, ölüm allah’ın emri / gamzedeyim deva bulmam piyasaya sunulduktan sonra 20 aya yakın bir süre, askerlik sebebiyle müzik’ten ayrı kaldı. bu süre zarfında daha önceden hazırlanmış olan lambaya püf de / kalk gidelim küheylan 45 liği piyasaya sürüldü. askerden döner dönmezde gönül dağı / hey koca topcu genç osman yayınlandı.
vatani görevine 1972’de yedek subay olarak edremit’te başlayan barış, bir takım pürüzler nedeniyle 19 ay 26 gün askerlik yapmak mecburiyetinde kalıyordu. askerden tezkere aldığının ikinci günü 2 aralık 1973’te ilk video klibini hey koca topcu-genç osman adlı şarkıya çeker. bu şarkıyı polatlı’da geçen topçu asteğmen günlerinin etkisiyle, bir anı olarak yapmıştır.
1975 yılında barış manço ilk long play ini hazırlar. barış manço bu albüm icin özel olarak stüdyoya girmedi. ellerindeki birikmis parçaları 45 lik olarak çıkartmanın zor olacağını düşünerek albüm yapmaya karar verilir. daha önce yayınlanan dünden bugüne isimli albüm barış manço’ nun sayan plak döneminde çıkardığı 45’ liklerden toplama olan bir albümdü. böylelikle 1975 yılında türkiye’ nin sayılı senfonik rock albümlerinden "2023" piyasaya çıktı. albümde yine türkiye nin sayılı rock operalarından "baykoca destanı", türkiye cumhuriyetinin 100. yılını konu alan 2023 gibi parçalar yer aldı.
1976 yılında yine avrupa’da kariyer yapma ümidiyle çalışmalarına başladı. hemen hemen bütün bir yılı belçika’da geçiren barış, bir amerikan firmasi olan cbs ile anlaşma imzalar. büyük bir bölümü george hayes orchestra’sıyla kaydedilen barish mancho (aynı yıl türkiye de nick the chopper olarak piyasa çıkar) isimli albüm 1976 yılında, ilk önce belçika ve hollanda da, daha sonra fransa, fas, fildişi sahilleri gibi ülkelerde piyasaya cıktı.
barış bu albümüyle, beklediği başarıyı elde edemez ama beklemediği başarılarda elde etti. örneğin fas, romanya gibi ülkelerde albüm, içerdiği doğu karakterinden dolayı, liste başı oldu. sonuçta ingiltere deki rainbow konserine ve diğer promosyon konserleri sırasında barış’ın hasta olması gibi sebeplerden dolayı, albüm yaklaşık olarak 17-18 ülkede dinlenmesine rağmen, barış’ın avrupa da kariyer yapma hayalini sona erdirdi.
barış manço, ilk evliliğini belçika’da bulunduğu yıllarda yaptı. bir giysi mağazasında tezgahtar olarak çalışan marie-claude adlı bir kızla tanıştı ve tam 6 yıl beraber yaşadılar. arkasından 31 ocak 1970 günü liêge’de evlendiler ama 6 ay kadar sonra, 16 temmuz 1970 günü ayrıldılar. barış’ın okul hayatında ve geçimini sağlamasında maria claude’un rolü büyüktür.
gerçek hayat arkadaşını, "benim her şeyim" dediği lale manço’yu, 1975 yılında tanır. ilginç bir tanışmaları vardır lale ve barış’ın. çiftin tanışması bozuk bir telefon sayesinde olur. ablasına misafirliğe gelen lale, telefon bozulunca eniştesinin arkadaşı olan üst kat komşusuna telefon etmeye çıkar. kapıyı açan barış manço’ya "telefon edebilir miyim?" diye sorar lale. aldığı yanıt ise "benimle evlenirsen edebilirsin" olur. "neden olmasın" diyen lale , içeriye girerek telefonunu eder ve parasını ödemeye kalkınca aldığı yanıt karşısında şaşkına döner. "nasıl olsa evleneceğiz ne parası".
ve 1978 yılında bir nikah töreniyle resmen yaşamlarını birleştirirler. şakayı çok seven barış düğünde nikah şekeri niyetine lale’yle beraber doldurduğu bir plağı dağıtır. plağın a yüzünde birbirlerini seven bir çiftin aşklarını dile getirdikten sonra kavga ettikleri bir konuşma vardır. ikinci yüzünde ise barış kendi deyimiyle "kendi mutluluk öykülerini anlatacakları" bir parça hazırlamıştır. 19 mayıs 1981’de doğukan hazar, 24 temmuz 1984’te de batıkan zorbey dünyaya gelir.
yaşamındaki ikinci evliligini 1978 de lale cağlar ile yapan barış, 1979 yılında müzik dünyasına geri döndü. cok sevdiği kurtalan eskpres’iyle yeni bir gün isimli albümünü çıkaran barış, sarı çizmeli mehmet ağa, gesi bağları, aynalı kemer ince bele gibi parçaları ile büyük dikkat çekti. bu albümle başlayan hiç dinmeyen başarı süreci, 1980 yılındakı hal hal / eğri eğri doğru doğru eğri büğru ama yine de doğru 45 liği ile, 1981 yılında sözum meclisten dışarı albümüyle, 1983 yılında estağfurullah...ne haddimize! albümüyle sürüp gitti.
büyük birikiminden her yaş kuşağının yararlanmasını istediğinden, biraz da seyyah olup, dünyayı gezmek istediğinden dolayı, 1988 yılında trt 1 televizyonuna bir teklifte bulundu.
"çocuk ve aileye yönelik eğitici ve eğlendirici bir dünya belgeseli"dir düşündüğü. yayına girdigi ilk gün milyonlarca izleyiciyi ekran başına toplayan "barış manço ile 7’den 77’ye", böylelikle onun bir başka yavrusu oldu, ölümünden birkaç zaman öncesine kadar. program çekimleri için oluşturulan tv ekibi, ekvator’dan kutuplar’a kadar yerküre üzerinde 150 değişik ülkeye giderek 500 bin km.’den fazla yol katetti. bir başka deyişle, barış manço dünyanın çevresini 12 kez dolaşmış oldu. devlet başkanları, dünyaca ünlü şair, düşünür ve yazarlar, astronotlar, sporcular, süperstarlar da konuk oldular barış’a. bu program türk televizyonculuğunda ulaşılamamış pek çok rekoru da elde ederek ayrı bir başarıya ulaştı.
yüreğindeki çocuk sevgisi, kendi çocuklarıyla sınırlı kalmayıp dünyanın tüm çocuklarını sarmaya, sorunlarını, dertlerini dinlemeye itti barış manço’yu... ak saçlarının örttüğü bedenindeki yüreği çocukların gülümseyen yüzlerinde hayat buldu...
toplumdaki bozulmaya kayıtsız kalmamak, kendince birseyler yapmak için politikaya da soyundu. 30 yıldır yapmak istediği ve uygulamak için fırsatını kolladığı projelerini dyp’den yapılan teklifle birlikte "hayata geçiririm" umudu başladı. "neden siyaset, üstelik bu barış manço’ysa, mutlaka başkalarının yapamayacağı bir şeyleri yapabileceğine inandığı için olmuştur" düşüncesi ona şu yorumu yaptırmıştı. "dyp’den kadıköy başkan adayı oldum. belediyelerin sorunları belli zaten. farklı bir renk vardır, farklı bir yaklaşım vardır. çocuğun sağlığı diye bir olay var. zaman zaman ana çocuk sağlığı gündeme gelir. hastane olabilir, gençlik merkezleri olabilir. bunlar benim hep düşündüğüm şeyler" diyerek müziği asla bırakmayacağını ve çalışmalarını durdurmayacağını ısrarla vurguluyordu o günlerde. hatta siyasete soyunmasıyla ilgili olarak aldığı eleştirilere "ben bir şarkıcı olarak gelmedim bu dünyaya, düşüncelerimi aktarmak üzere geldim. gün geldi şarkı söylemekle oldu, gün geldi bir televizyon programında bir çocuğun saçlarını okşamakla oldu. gün geldi, güney kutbu’nda penguenlerle konuşmakla oldu, gün geldi ekvator’da suyun nasıl döndüğünü aramakla oldu. şimdi insan en iyi kendini bilir herkesten önce. ben de bildiğim kadarıyla kendimi anlatmaya çalıştım. kendimin doğru olduğuna inandığım şeyleri aktarmaya çalışacağım insanlara" sözleriyle mesajını iletiyordu. fakat kalbi ona siyaset yapması için izin vermiyordu. aynı dönemlerde geçirdiği kalp rahatsızlığı nedeniyle doktorların tavsiyesini dinleyerek siyaset hayatına başlayamadan son verdiğini açıkladı.
türkiye’nin kültür sanat ortamını kötü bulduğunu söyleyen barış manço, "manzara tek kelime ile kötü ama beni bu denli karamsarlığa iten nokta herşeyin daha da kötü olacağını düşünüyor olmamdır. çanak çömleklerle tüketilen gazetelerin olduğu, bin-iki bin kitabın ancak okunduğu bir memlekette güzel şeylerden bahsetmek oldukça zor" diyor ve ilave ediyordu: "ben bunu kültüre karşı bir direniş olarak görüyorum.
direkt olarak da halkı suçlu buluyorum. benim açımdan bir problem yok aslında. programlarım seyrediliyor ve bu camiada kırk yılı doldurmuş bir sanatçıyım. hiçbir şeye ihtiyacım yok." türkiye’de bazı gerçeklerin bilinmesi gerektiğini ancak bu gerçekleri ortaya koyacak zekaların cesaret edip konuşamadığını söyleyen barış manço, her şeyin popüler zihniyetle ve basit bir mantıkla işlendiğini, derinlikli olmayan fikirlerin daha çok rağbet gördüğünü belirterek, "türkiye’nin önü açık. kültürümüz bütün çağdaş değerlerin üstünde. bu değeri işlemek gerekiyor. benim seyahatlerim, çocuk programlarım, röportajlarım bu güzellikleri ortaya koymak ve evrensel düzeyde tanınmasını sağlamak üzerine kuruludur. ben kendi adıma önemli şeyler yaptığıma inaniyorum ve herkesin aynı oranda çalışması gerektigini savunuyorum" diyerek sözlerini bitiriyordu.
1991 yılında devlet sanatçısı olan barış, 1990 yılında, ölümüne dek sürecek japonya macerasına başlayacaktı. içindeki büyük sevgiyi japon halkıylada paylaşmasını bilen barış, oradada süperstar sıfatını elde ediyordu.
1990 yılında, ertuğrul gemisinin japonya’yı ziyareti ve japonya açıklarında batmasının 100. yılı sebebiyle tokyo emperial hotel, japonya veliaht presinin de izlediği bir konser verir ve japon halkı tarafından, sebzelerden şarkı yapan adam lakabını alır (domates, biber, patlıcan, nane limon kabuğu). bunu 1991 deki bir konser, 1995 yılında japonya’ nın 16 şehrini kapsayan bir turne ve 2 tane albüm takip eder.
1982 yılında onu ilk defa yoklayan kalbi, 1999 yılında aramızdan ayrılmasına sebep oldu. 31 ocak 1999 akşamı saat 23.30 da hastaneye getirildiğinde 1 saat öncesinde yaşama gözlerini yummuştur.
200’ün üzerinde şarkısı, bunların kazandırdığı bir o kadar ödül o’nun nasıl bir müzisyen olduğunu anlatmaya yetiyordu. öyle ki bazı şarkıları rumca, ibranice, bulgarca, arapça, farsça, japonca, flemenkçe, fransızca ve ingilizce dillerinde söylendi.
türkiye’nin müzik tarihinin kilometre taşlarından biri olan barış manço, el attığı her işte başarılı olmayı bildi. televizyonuculukta bunlardan birisiydi. 1988 yılının ekim ayında trt’de başlayan "7’den 77’ye" programı o’nun başyapıtlarındandı. barış ve ekibi bu program için 10 yıl içinde ekvatordan kutuplara , 5 kıtada 100’den fazla yöreye, ülkeye giderek kırılması güç bir rekora daha imza atmış oldu. bir nesil o’nun çocuklar için yaptığı "adam olacak çocuk" programını seyrederek büyüdü.
son olarak büyük bir projeye daha imza atacaktı. çok kapsamlı bir tarih belgeseli hazırlayacaktı. fakat buna ömrü yetmedi. 1 şubat 1999 günü aramızdan ayrıldı.
türk müziğine damgasını vurmuş barış manço artık aramızda değil. kısa ama dolu dolu bir hayattan sonra bize birçok şey öğretti. belki müzik adına yapacağı pek bişey kalmamıştı (özellikle geçen 10-12 yılı göz önüne alırsak) ama başka alanlarda birçok büyük projeye imza atabilirdi.
adam olacak çocukların artık kendi ayakları üzerinde durabiliyorlar. "arkadaşım eşşek" şarkısıyla büyüyen bir nesil şimdilerde "ölüm allahın emri ayrılık olmasaydı" şarkını söylüyor.
yüksek öğrenimini belçika’da "kraliyet güzel sanatlar akademisi"nde tamamlayan, evli, iki çocuk babası ve çok iyi derecede ingilizce ve fransızca konuşan barış manço, 40. yılına ulaşan sanat yaşamında kendisine layık görülen 300’ün üzerindeki ödülün dışında, aşağıdaki ünvanlara’da sahiptir:
türkiye cumhuriyeti: devlet sanatçısı ankara (1991)
hacettepe üniversitesi: onursal doktora ankara (1991)
soka üniversitesi: uluslararası kültür ve barış ödülü tokyo, japonya (1991)
belçika krallığı: leopold ii şövalyesi nişanı brüksel, belçika (1992)
fransa devleti: edebiyat ve sanat şövalyesi nişanı paris, fransa (1992)
pamukkale üniversitesi: onursal doktora denizli (1995)
min-on sanat vakfı: yüksek şeref madalyası tokyo, japonya (1995)
liege prensliği: onursal hemşehrilik beratı liege, belçika (1997)
barış manço 2 ocak 1943 tarihinde saatler 02.00 civarını göstermekte iken bağlarbaşı-üsküdar semtindeki zeynep-kamil hastenesinde dünyaya gözlerini açar.
ismail hakkı bey ile rikkat uyanık hanım’ın ikinci oğululları olarak, ekmeğin karneyle dağıtıldığı ve ikinci dünya savaşının en kızgın oldugu zamanda dünyaya gelen manço, 2 yıl önce dünyaya gelen abisinin "savaş" ismini almasından sonra, ailesinin "artık dünyaya barış gelsin" diye düşünmesinden dolayı barış adını almıştı.
türkiye’de barış adını ilk alan kişinin kendisi olduğunu yıllar sonra trt için hazırladığı ’7 den 77 ye’ adlı programı aracılığıyla, öğrenecekti.
bit salgınının ortalığı kırıp geçirdiği bir dönemde ilkokula başlayan manço, gezginliğe bu dönemlerde başlar. gezginliğinin ilk durakları okullardır. zira bu dönemlerde birsürü okul değiştirmek zorunda kalıyordu.
ilkokula kadıköy yeldeğirmeni mustafa kemal paşa ilkokulunda başlayan barış, 4. sınıfı ankara maarif koleji ilkokulu nda, 5.sınıfıda yine kadıköy yeldeğirmeni mustafa kemal paşa ilkokulunda okuyordu. ilkokul’u bitirdikten sonra galatasaray lisesi yılları başlıyordu.
galatasaray lisesi’nde okuyan abisi savaş manço’nun okuldaki lakabı ’ayı’ idi. barış’ında galatasaray lisesi’ne gelmesinden sonra lakapları ’büyük ayı ve ’küçük ayı’ olarak değişiyordu. 1957 yılı şeker bayramında çok sevdiği babaannesi nimet hanım’ı yitirir. manço, yıllar sonra bir şarkı yazacaktır onun adına (gülpembe) çok beğeni kazanacak olan bu şarkı aynı zamanda dinleyenleri üzerinde büyük merak uyandıracaktır kim bu gül pembe?
müzikle daha küçük yaşlarında tanışmıştı. annesinin bir ses sanatçısı olması, o’nun müziğe pek yabancılık çekmemesini sağladı. ilk olarak 14 yaşında sınıf arkadaşlarıyla birlikte galatasaray lisesinde kafadarlar adlı grubu kurdu. bugünün ünlü ekonomistlerinden "asaf savaş akad" bu grubun saksofoncusuydu. ikinci grubu olan haramiler’de yine galatasaray lisesindeki arkadaşlarıyla birlikte çalıştı. haramiler’le birlikte dönemin popüler müziklerini yorumladı.
1958 yılında ilk defa sahneye çıkıyordu. 1958 in mart ayında yeğeni aysel’in evlendiği akşam, moda düğün salonunda elvis presley’ den iki şarkı söyleyen (bunlardan biri ’jailhouse rock’dı) manço, o gün abisi savaş manço’ya belkide hayatındaki yapacağı en önemli şeyi söylüyordu: "ben çocuklara şarkı söyleyeceğim".
1959 yılının nisan başında galatasaray lisesi konferans salonunda ilk resmi konserini veren manço, 4 mayıs 1959 da babası ismail hakkı bey’in ani ölümüyle ruhen yıkılıyordu.
1960’lı yıllarda türkiye’de hafif batı müziğinde erol büyükburç, metin ersoy fırtınası esiyordu. barış’da aklına koymuştu bu müzik dünyasının içinde yer alacaktı. henüz 14 yaşında iken galatasaray lise’sindeki arkadaşlarıyla kurduğu grubu kafadarlar’la "barış manço ve kafadarları" ismiyle sahne alıyordu. bu dönemlerde daha çok o sıralarda tutulan parçaları seslendiren barış ve arkadaşları, okul bitince dağılıyorlardı.
1962 yılına gelindiğinde galatasaray lisesinde 11. sınıfı geçemeyen barış, bir an evvel paris’e gidip, güzel sanatlar akademisinde okuma istediğinden özel şişli kolejine gider ve 1963 yılında bu okuldan lise diplomasını alır. yine 1962 yılında barış manço ilk 45’liği twistin usa / the jet’i harmoniler ’le kaydediyor ve grafson plak’tan satışa sunuyordu. "neden türkçe değil" mantığıylada o yıllarda çıt çıt çedene, urfa nın etrafı dumanlı dağlar ve kızılcıklar oldu mu? (barış’ın annesi rikkat uyanık hanım’ın derlediği bir türkü) isimli türkülerini kaydediyordu.
1963 yılında salyangoz yüklü bir kamyonun tercüman-şöför yardımcısı olarak istanbul’dan lion’a oradan da otostopla paris’e giden manço, burada güzel sanatlar akademisinde okumak istiyordu. daha sonraları maddi sıkıntılar ve belçika da yaşamakta olan abisi savaş’ın yanında kalmak için liege şehrine gider.
burada bazen türk işçilerine tercümanlık yaparak, bazen garsonluk yaparak veya türkiye den getirttikleri filmleri orada yaşamakta olan türk işçilerine göstererek geçimlerini sağlarlar. tüm aksiliklere rağmen müzikten uzaklaşmaz. arada bir paris’e giderek plak şirketleriyle görüşen barış, ünlü fransız komedyen henri salvador’un şirketinden 1964 yılının sonbaharında 4 parçadan (baby sitter, jenny jenny, quelle peste ve un amour que toi) oluşan bir ep çıkarır.
1964 yılında fransa’da 4 parçadan oluşan ep’yi çıkardığında, o zamanlar radyoda program yapan engin arman paris’den gelen plağın üstünde koskoca "barısh mancho" yazısına rağmen, plağı, "fransa’da müzik yapan genç şarkıcı bari manso" olarak sunar.
programı dinlemekde olan barış manço nun annesi ’rikkat hanım’ ayağında terliklerle evinden fırlar ve istanbul radyosuna giderek, ’yaa, benim oğlumdan bahsediyorsunuz, onun adı barış manço’dur’ der.
fransa’daki bu maceradan sonra, belçika da bulunduğu yıllarda les mistigris (mistigris siyam’da bir vahşi kedi türü anlamına geliyor) isimli, belçika’lı ve martinik’li müzisyenlerden oluşan gruba katılır. bu grupla 1967 nin başına kadar beraber çalışır. ve aman avcı vurma beni ve bizim gibi (kol düğmeleri isimli parçanın bir önceki hali) adlı parçaları kaydeder. bu grupla almanya, belçika, fransa gibi ülkelerin dışında türkiye’de de konserler verdi. fakat grup üyelerinin ülkeye girip çıkmasında ve kalmasındaki problemlerden dolayı "yerli" bir grupla çalışmayı tercih eder.
1965 yılının ocak ayında, adamo ve france gall’inde katıldıkları bir programda, paris’in meşhur "olympia" müzikholünde arkasında franck pourcel orkestrası ve swingle singers ile beraber plağından iki şarkı seslendirir: "babysitter ve jenny jenny".
fakat bu konser sonrasında, kendi olağanüstü yeteneği ve annesi rikkat uyanık hanımın dışında müzisyenlik hayatını etkileyen biri çıkar karşısına: o gün barış’ı izleyen europe-1 radyosunun sahibi ’daniel filipacchi’, barış’ın aksanını beğenmediğini ifade ederek plağın radyosunda yayınlanmasını yasaklar. barış bu işe çok kızar ve "bundan böyle sadece türk şarkıcısı olacağım" kararını alır.
1967 yılında hollanda da büyük bir trafik kazası geçirir. bu kazanın kendisine hatırası ise, bıyığının altındaki kesik izidir. bu kesiği kapatmak için bıyık bırakmaya başlar. sadece bıyığını uzatacak değildir ya saçlarınıda uzatır manço.
1967 yılından itibaren 1969 yılına kadar sürecek kaygısızlar dönemi başlar. bu grubun üyeleri arasında, günümüzde mfö olarak tanınan gruptan "mazhar alanson ve fuat güner" de vardır. bu grupla kendi müzikal çizgisini bulma yolunda ilerleyen barış, "kol dügmeleri, unutamıyorum" gibi kendi bestelerinin dışında, ’bebek, derule, kağızman’ gibi türküleride kaydetti, karanlıklar içinde ve keep lookin parcaların da da yabancı bestecilerin şarkılarından yararlandı. yine bu grupla yurt dışına açılma konusunda faaliyetler gösterdi ve fransa da 1968 yılında ilk defa kaydettikleri "trip" ve "susanna" isimli parçayı single olarak çıkartmaya çalıştı.
özellikle trip adlı parçayı mükemmel bir şekilde yeniden kaydeden grup elemanlarının "biz yurt dışında yapamayacağız" demeleri üzerine barış ve kaygısızların yolları bir süre sonra ayrıldı. kaygısızlar grup olarak dağıldı ama barış manço’nun plaklarında onu yanlız bırakmamak için stüdyoda biraraya geldiler. kaygısızların avrupa’da kariyer yapmaya yanaşmayışları barış’ı yeni baştan avrupa’da yabancı bir grupla çalışmaya iter.
londra hyde park’ta tanıştığı ingiliz "jonathan glemser" (yardbirds’ in ilk gitaristi), amerikalı müzikolog "jonathan", tunuslu davulcu "mounir" ve kafkasyalı basgitarist "onkan" dan oluşan barış manço ve adını verdiği grup böylece kurulmuş oldu.
4 ayrı ülkenin kültüründen gelen müzisyenler, 4 ayrı müzik anlayışı ve icrası içinde bir çok yeni seyler ögrendi barış. bunun bir ürünü olarak bugün 7 den 77 ye herkesin ezbere bildiği dağlar dağlar isimli parçasını bu grup döneminde kaydetti. bir çok yayın organında belirtildiği gibi bu parça keban’dan gelirken bestelenmemiştir. barış’ın keban’a gitmesi daha sonraki yıllarda olacaktır. barış bu parçayı kısa bir süre evli kaldığı marie cloud için ve annesine "senin oğlun alaturka söyleyemez" diyen müzeyyen senar gibi müzisyen dostlarına cevap olsun diye besteler. kol dügmeleri, bebek, kağızman gibi parçalarla ismini duyuran barış dağlar dağlar’ın çıkış tarihinden dört ay sonra bu 45’liğin 700 bin satması üzerine müzik dünyasındaki o dönemin büyükleri olan, cem karaca, erkin koray ve moğollar ’ın arasında yer alır. altın plak aldığı "dağlar dağlar" 45’liği barış’ın hayatının dönüm noktası olmuştur.
eğitimini tamamlayan barış’ın amacı grubuyla birlikte türkiye’ye dönüş yapmaktır. fakat türkiye’ye yalnız olarak döner.
barış’ın türkiye’ye döndüğü yıllarda , 1970’lerin başında , türkiye’de aranjman modasına karşı tepkiler başlamıştır. aranjman modasına olan bu tepki başka bir akımın doğmasına sebep olmuştur. bu yeni oluşan müzik türü anadolu pop’tur. bunun üzerine barış; fuat güner ve mazhar alanson’la (bugünkü mfö’nün elemanları) birlikte kaygısızlar kurar.
barış manço artık yavaş yavaş müzik piyasasında yükseliyordu. işte tam bu dönemlerde beklenen bombayı patlatır. barış manço ve.. grubu ile 70’lerin başında çıkarttığı "dağlar dağlar" 45’liği , çıkışından 4-5 ay sonra 700 bin satar.
yabancı gruplarla yaşadığı sorunlar sebebiyle bir çok gruptan ayrılmak zorunda kalır. fakat 1971 yılında bu sorunu çözer. avrupa da da kariyer yapmaya meraklı olan, anadolu pop müziğinin öncüsü olarak kabul edilen moğollar la beraber fransa da çalışmaya başladı.
bu grupla işte hendek işte deve, katip arzuhalim ve binboğanın kızı isimli parçaları kaydeden barış, moğollar’ın tek başlarına kaydettikleri "danses et rythmes de la turquie d’hier a’aujourd’hui" (bu lp türkiye’de piyasaya anadolu pop adı altında çıktı) isimli albümle başarılı olmaları ve hatta bir önceki yıl jimi hendrix in, bir sonraki yıl pink floyd un kazandığı "academie charles cross grand prix du disque" isimli ödülü kazanmaları ve tamamen yurt dışında çalışmak istemeleri sonucunda, ayrılma kararı alırlar.
moğollar’dan engin yörükoğlu ile beraber yurda dönen barış, celal güven, ohannes kemer, özkan ugur ve fuat güner gibi müzisyenlerle beraber ölümüne dek kendisinden ayrılmayan kurtalan ekspres isimli grubunu kurdu. bir kaç değişimden sonra ideal kadrosuna ulaşan kurtalan ekspres ve barış manço birlikte bir çok başarıya imza atar.
1972’de kurtalan ekspres le ilk 45 liği, ölüm allah’ın emri / gamzedeyim deva bulmam piyasaya sunulduktan sonra 20 aya yakın bir süre, askerlik sebebiyle müzik’ten ayrı kaldı. bu süre zarfında daha önceden hazırlanmış olan lambaya püf de / kalk gidelim küheylan 45 liği piyasaya sürüldü. askerden döner dönmezde gönül dağı / hey koca topcu genç osman yayınlandı.
vatani görevine 1972’de yedek subay olarak edremit’te başlayan barış, bir takım pürüzler nedeniyle 19 ay 26 gün askerlik yapmak mecburiyetinde kalıyordu. askerden tezkere aldığının ikinci günü 2 aralık 1973’te ilk video klibini hey koca topcu-genç osman adlı şarkıya çeker. bu şarkıyı polatlı’da geçen topçu asteğmen günlerinin etkisiyle, bir anı olarak yapmıştır.
1975 yılında barış manço ilk long play ini hazırlar. barış manço bu albüm icin özel olarak stüdyoya girmedi. ellerindeki birikmis parçaları 45 lik olarak çıkartmanın zor olacağını düşünerek albüm yapmaya karar verilir. daha önce yayınlanan dünden bugüne isimli albüm barış manço’ nun sayan plak döneminde çıkardığı 45’ liklerden toplama olan bir albümdü. böylelikle 1975 yılında türkiye’ nin sayılı senfonik rock albümlerinden "2023" piyasaya çıktı. albümde yine türkiye nin sayılı rock operalarından "baykoca destanı", türkiye cumhuriyetinin 100. yılını konu alan 2023 gibi parçalar yer aldı.
1976 yılında yine avrupa’da kariyer yapma ümidiyle çalışmalarına başladı. hemen hemen bütün bir yılı belçika’da geçiren barış, bir amerikan firmasi olan cbs ile anlaşma imzalar. büyük bir bölümü george hayes orchestra’sıyla kaydedilen barish mancho (aynı yıl türkiye de nick the chopper olarak piyasa çıkar) isimli albüm 1976 yılında, ilk önce belçika ve hollanda da, daha sonra fransa, fas, fildişi sahilleri gibi ülkelerde piyasaya cıktı.
barış bu albümüyle, beklediği başarıyı elde edemez ama beklemediği başarılarda elde etti. örneğin fas, romanya gibi ülkelerde albüm, içerdiği doğu karakterinden dolayı, liste başı oldu. sonuçta ingiltere deki rainbow konserine ve diğer promosyon konserleri sırasında barış’ın hasta olması gibi sebeplerden dolayı, albüm yaklaşık olarak 17-18 ülkede dinlenmesine rağmen, barış’ın avrupa da kariyer yapma hayalini sona erdirdi.
barış manço, ilk evliliğini belçika’da bulunduğu yıllarda yaptı. bir giysi mağazasında tezgahtar olarak çalışan marie-claude adlı bir kızla tanıştı ve tam 6 yıl beraber yaşadılar. arkasından 31 ocak 1970 günü liêge’de evlendiler ama 6 ay kadar sonra, 16 temmuz 1970 günü ayrıldılar. barış’ın okul hayatında ve geçimini sağlamasında maria claude’un rolü büyüktür.
gerçek hayat arkadaşını, "benim her şeyim" dediği lale manço’yu, 1975 yılında tanır. ilginç bir tanışmaları vardır lale ve barış’ın. çiftin tanışması bozuk bir telefon sayesinde olur. ablasına misafirliğe gelen lale, telefon bozulunca eniştesinin arkadaşı olan üst kat komşusuna telefon etmeye çıkar. kapıyı açan barış manço’ya "telefon edebilir miyim?" diye sorar lale. aldığı yanıt ise "benimle evlenirsen edebilirsin" olur. "neden olmasın" diyen lale , içeriye girerek telefonunu eder ve parasını ödemeye kalkınca aldığı yanıt karşısında şaşkına döner. "nasıl olsa evleneceğiz ne parası".
ve 1978 yılında bir nikah töreniyle resmen yaşamlarını birleştirirler. şakayı çok seven barış düğünde nikah şekeri niyetine lale’yle beraber doldurduğu bir plağı dağıtır. plağın a yüzünde birbirlerini seven bir çiftin aşklarını dile getirdikten sonra kavga ettikleri bir konuşma vardır. ikinci yüzünde ise barış kendi deyimiyle "kendi mutluluk öykülerini anlatacakları" bir parça hazırlamıştır. 19 mayıs 1981’de doğukan hazar, 24 temmuz 1984’te de batıkan zorbey dünyaya gelir.
yaşamındaki ikinci evliligini 1978 de lale cağlar ile yapan barış, 1979 yılında müzik dünyasına geri döndü. cok sevdiği kurtalan eskpres’iyle yeni bir gün isimli albümünü çıkaran barış, sarı çizmeli mehmet ağa, gesi bağları, aynalı kemer ince bele gibi parçaları ile büyük dikkat çekti. bu albümle başlayan hiç dinmeyen başarı süreci, 1980 yılındakı hal hal / eğri eğri doğru doğru eğri büğru ama yine de doğru 45 liği ile, 1981 yılında sözum meclisten dışarı albümüyle, 1983 yılında estağfurullah...ne haddimize! albümüyle sürüp gitti.
büyük birikiminden her yaş kuşağının yararlanmasını istediğinden, biraz da seyyah olup, dünyayı gezmek istediğinden dolayı, 1988 yılında trt 1 televizyonuna bir teklifte bulundu.
"çocuk ve aileye yönelik eğitici ve eğlendirici bir dünya belgeseli"dir düşündüğü. yayına girdigi ilk gün milyonlarca izleyiciyi ekran başına toplayan "barış manço ile 7’den 77’ye", böylelikle onun bir başka yavrusu oldu, ölümünden birkaç zaman öncesine kadar. program çekimleri için oluşturulan tv ekibi, ekvator’dan kutuplar’a kadar yerküre üzerinde 150 değişik ülkeye giderek 500 bin km.’den fazla yol katetti. bir başka deyişle, barış manço dünyanın çevresini 12 kez dolaşmış oldu. devlet başkanları, dünyaca ünlü şair, düşünür ve yazarlar, astronotlar, sporcular, süperstarlar da konuk oldular barış’a. bu program türk televizyonculuğunda ulaşılamamış pek çok rekoru da elde ederek ayrı bir başarıya ulaştı.
yüreğindeki çocuk sevgisi, kendi çocuklarıyla sınırlı kalmayıp dünyanın tüm çocuklarını sarmaya, sorunlarını, dertlerini dinlemeye itti barış manço’yu... ak saçlarının örttüğü bedenindeki yüreği çocukların gülümseyen yüzlerinde hayat buldu...
toplumdaki bozulmaya kayıtsız kalmamak, kendince birseyler yapmak için politikaya da soyundu. 30 yıldır yapmak istediği ve uygulamak için fırsatını kolladığı projelerini dyp’den yapılan teklifle birlikte "hayata geçiririm" umudu başladı. "neden siyaset, üstelik bu barış manço’ysa, mutlaka başkalarının yapamayacağı bir şeyleri yapabileceğine inandığı için olmuştur" düşüncesi ona şu yorumu yaptırmıştı. "dyp’den kadıköy başkan adayı oldum. belediyelerin sorunları belli zaten. farklı bir renk vardır, farklı bir yaklaşım vardır. çocuğun sağlığı diye bir olay var. zaman zaman ana çocuk sağlığı gündeme gelir. hastane olabilir, gençlik merkezleri olabilir. bunlar benim hep düşündüğüm şeyler" diyerek müziği asla bırakmayacağını ve çalışmalarını durdurmayacağını ısrarla vurguluyordu o günlerde. hatta siyasete soyunmasıyla ilgili olarak aldığı eleştirilere "ben bir şarkıcı olarak gelmedim bu dünyaya, düşüncelerimi aktarmak üzere geldim. gün geldi şarkı söylemekle oldu, gün geldi bir televizyon programında bir çocuğun saçlarını okşamakla oldu. gün geldi, güney kutbu’nda penguenlerle konuşmakla oldu, gün geldi ekvator’da suyun nasıl döndüğünü aramakla oldu. şimdi insan en iyi kendini bilir herkesten önce. ben de bildiğim kadarıyla kendimi anlatmaya çalıştım. kendimin doğru olduğuna inandığım şeyleri aktarmaya çalışacağım insanlara" sözleriyle mesajını iletiyordu. fakat kalbi ona siyaset yapması için izin vermiyordu. aynı dönemlerde geçirdiği kalp rahatsızlığı nedeniyle doktorların tavsiyesini dinleyerek siyaset hayatına başlayamadan son verdiğini açıkladı.
türkiye’nin kültür sanat ortamını kötü bulduğunu söyleyen barış manço, "manzara tek kelime ile kötü ama beni bu denli karamsarlığa iten nokta herşeyin daha da kötü olacağını düşünüyor olmamdır. çanak çömleklerle tüketilen gazetelerin olduğu, bin-iki bin kitabın ancak okunduğu bir memlekette güzel şeylerden bahsetmek oldukça zor" diyor ve ilave ediyordu: "ben bunu kültüre karşı bir direniş olarak görüyorum.
direkt olarak da halkı suçlu buluyorum. benim açımdan bir problem yok aslında. programlarım seyrediliyor ve bu camiada kırk yılı doldurmuş bir sanatçıyım. hiçbir şeye ihtiyacım yok." türkiye’de bazı gerçeklerin bilinmesi gerektiğini ancak bu gerçekleri ortaya koyacak zekaların cesaret edip konuşamadığını söyleyen barış manço, her şeyin popüler zihniyetle ve basit bir mantıkla işlendiğini, derinlikli olmayan fikirlerin daha çok rağbet gördüğünü belirterek, "türkiye’nin önü açık. kültürümüz bütün çağdaş değerlerin üstünde. bu değeri işlemek gerekiyor. benim seyahatlerim, çocuk programlarım, röportajlarım bu güzellikleri ortaya koymak ve evrensel düzeyde tanınmasını sağlamak üzerine kuruludur. ben kendi adıma önemli şeyler yaptığıma inaniyorum ve herkesin aynı oranda çalışması gerektigini savunuyorum" diyerek sözlerini bitiriyordu.
1991 yılında devlet sanatçısı olan barış, 1990 yılında, ölümüne dek sürecek japonya macerasına başlayacaktı. içindeki büyük sevgiyi japon halkıylada paylaşmasını bilen barış, oradada süperstar sıfatını elde ediyordu.
1990 yılında, ertuğrul gemisinin japonya’yı ziyareti ve japonya açıklarında batmasının 100. yılı sebebiyle tokyo emperial hotel, japonya veliaht presinin de izlediği bir konser verir ve japon halkı tarafından, sebzelerden şarkı yapan adam lakabını alır (domates, biber, patlıcan, nane limon kabuğu). bunu 1991 deki bir konser, 1995 yılında japonya’ nın 16 şehrini kapsayan bir turne ve 2 tane albüm takip eder.
1982 yılında onu ilk defa yoklayan kalbi, 1999 yılında aramızdan ayrılmasına sebep oldu. 31 ocak 1999 akşamı saat 23.30 da hastaneye getirildiğinde 1 saat öncesinde yaşama gözlerini yummuştur.
200’ün üzerinde şarkısı, bunların kazandırdığı bir o kadar ödül o’nun nasıl bir müzisyen olduğunu anlatmaya yetiyordu. öyle ki bazı şarkıları rumca, ibranice, bulgarca, arapça, farsça, japonca, flemenkçe, fransızca ve ingilizce dillerinde söylendi.
türkiye’nin müzik tarihinin kilometre taşlarından biri olan barış manço, el attığı her işte başarılı olmayı bildi. televizyonuculukta bunlardan birisiydi. 1988 yılının ekim ayında trt’de başlayan "7’den 77’ye" programı o’nun başyapıtlarındandı. barış ve ekibi bu program için 10 yıl içinde ekvatordan kutuplara , 5 kıtada 100’den fazla yöreye, ülkeye giderek kırılması güç bir rekora daha imza atmış oldu. bir nesil o’nun çocuklar için yaptığı "adam olacak çocuk" programını seyrederek büyüdü.
son olarak büyük bir projeye daha imza atacaktı. çok kapsamlı bir tarih belgeseli hazırlayacaktı. fakat buna ömrü yetmedi. 1 şubat 1999 günü aramızdan ayrıldı.
türk müziğine damgasını vurmuş barış manço artık aramızda değil. kısa ama dolu dolu bir hayattan sonra bize birçok şey öğretti. belki müzik adına yapacağı pek bişey kalmamıştı (özellikle geçen 10-12 yılı göz önüne alırsak) ama başka alanlarda birçok büyük projeye imza atabilirdi.
adam olacak çocukların artık kendi ayakları üzerinde durabiliyorlar. "arkadaşım eşşek" şarkısıyla büyüyen bir nesil şimdilerde "ölüm allahın emri ayrılık olmasaydı" şarkını söylüyor.
yüksek öğrenimini belçika’da "kraliyet güzel sanatlar akademisi"nde tamamlayan, evli, iki çocuk babası ve çok iyi derecede ingilizce ve fransızca konuşan barış manço, 40. yılına ulaşan sanat yaşamında kendisine layık görülen 300’ün üzerindeki ödülün dışında, aşağıdaki ünvanlara’da sahiptir:
türkiye cumhuriyeti: devlet sanatçısı ankara (1991)
hacettepe üniversitesi: onursal doktora ankara (1991)
soka üniversitesi: uluslararası kültür ve barış ödülü tokyo, japonya (1991)
belçika krallığı: leopold ii şövalyesi nişanı brüksel, belçika (1992)
fransa devleti: edebiyat ve sanat şövalyesi nişanı paris, fransa (1992)
pamukkale üniversitesi: onursal doktora denizli (1995)
min-on sanat vakfı: yüksek şeref madalyası tokyo, japonya (1995)
liege prensliği: onursal hemşehrilik beratı liege, belçika (1997)
(bkz: lahburger)
bir insandan en son ne zaman bahsedilmekten vazgeçilirse, o insan o zaman ölmüş sayılır sözünün sahibidir.
81300 moda adresindeki evi müzeye dönüştülen ölümsüz sanatçıya dair anıları linkten ziyaret etmek mümkün.
http://www.barismanco.kadikoy.bel.tr/bmm_360/pano.swf
bu satırları ilk defa faydalı bir amaç için kullanıyorum sayın seyirciler. yaşamımın kilometre taşlarından birine damgasını vuran bir adam için. ben genelde cins belirtmem, insandır ortak paydamız. fakat buradaki tabir insan olmanın ötesinde, kendi kimliğini ve çizgisini afişe ederken aynı zamanda tutarlı olabilen biri için oldukça yerinde bir tabir.
2002 yılının ağustosuydu yanılmıyosam. ayvalıktan dönmeden önce dedem almanyadan kalan eşyaları yükletip getirtmişti bu şirin kasabaya. eşyaları yerleştirdikten sonra olayın müzikalite kısmıyla beni vurup sürükleyeceği on yıla yakın sürecin pimi de böylelikle çekilmiş oluyordu. dedemin gözü gibi baktığı 45likler, şuan bi çok mixerden daha gıcır olan pikabı ve kaset formatında beklemeye yüz tutmuş barış manço arşivi… çok enteresandı ilk tepkim. küçüklüğümden beri dinlerdim babayı fakat ‘tanışmamıştım’ henüz onla. yani ne yapmayı amaçladığıyla…
dönüş yolunda -dile kolay 600km- genel isteğim üzerine iki kült kasedi çaldı. (buraya parantez açıyoruz, kült dediğimiz şarkılar babanın 60-76 arası şarkılarının olduğu kasetler, yaklaşık 15 tane. ilk zaman parçaları) ağlama değmez hayat çalarken ağlar mı bi insan bilader? duygulanmak doğal tamam da hıçkırıklara boğulmak niye? çünkü daha bizim şimdi düşündüğümüzü ya da hasbelkader kurguladığımızı adam o zaman tüm imkan kıtlığına rağmen yapmış, uygulamış “işte ayinem budur, deyin ki; lafımı dinleteyim” kabilinden şeklini de koymuş. ağlanmaz mı?
o sene benim yaşamımda neyse şimdiki halim de ordan kalma arazlarıyla artılarıyla. pişman mıyım ‘o’nu tanıdığıma. kim pişman olur ki? bir “ne ola yar ola” dinlemeden aşkın ne olduğunu nasıl hissedeceksin kardeşim? “bal sultan” dinlemeyip bu toprakların trajikomedyasını anlaman mümkün mü sence? nick the chopper sıradan bi oduncunun hikayesi miydi acep? altın orfe kazanmasını saymıyorum bile bu kült parçanın.
fazla dallandırıp budaklandırmayacağım. az konuşup çok iş yapmış ve hepsinin de hakkını vermiş bi adamın hatırasına saygısızlık etmek de istemem doğrusu.tavsiye vermek, ukalalık yapmak da istemem. ama herşeyden geçtim, açın bi little darling dinleyin şu saatte. gözünüzden iki damla yaş süzülsün. parçayı bilenler ne demek istediğimi anlamıştır zaten. ruhun şad olsun barış ağbi. rahmet olsun gani gani. iyi ki hala varsın!
2002 yılının ağustosuydu yanılmıyosam. ayvalıktan dönmeden önce dedem almanyadan kalan eşyaları yükletip getirtmişti bu şirin kasabaya. eşyaları yerleştirdikten sonra olayın müzikalite kısmıyla beni vurup sürükleyeceği on yıla yakın sürecin pimi de böylelikle çekilmiş oluyordu. dedemin gözü gibi baktığı 45likler, şuan bi çok mixerden daha gıcır olan pikabı ve kaset formatında beklemeye yüz tutmuş barış manço arşivi… çok enteresandı ilk tepkim. küçüklüğümden beri dinlerdim babayı fakat ‘tanışmamıştım’ henüz onla. yani ne yapmayı amaçladığıyla…
dönüş yolunda -dile kolay 600km- genel isteğim üzerine iki kült kasedi çaldı. (buraya parantez açıyoruz, kült dediğimiz şarkılar babanın 60-76 arası şarkılarının olduğu kasetler, yaklaşık 15 tane. ilk zaman parçaları) ağlama değmez hayat çalarken ağlar mı bi insan bilader? duygulanmak doğal tamam da hıçkırıklara boğulmak niye? çünkü daha bizim şimdi düşündüğümüzü ya da hasbelkader kurguladığımızı adam o zaman tüm imkan kıtlığına rağmen yapmış, uygulamış “işte ayinem budur, deyin ki; lafımı dinleteyim” kabilinden şeklini de koymuş. ağlanmaz mı?
o sene benim yaşamımda neyse şimdiki halim de ordan kalma arazlarıyla artılarıyla. pişman mıyım ‘o’nu tanıdığıma. kim pişman olur ki? bir “ne ola yar ola” dinlemeden aşkın ne olduğunu nasıl hissedeceksin kardeşim? “bal sultan” dinlemeyip bu toprakların trajikomedyasını anlaman mümkün mü sence? nick the chopper sıradan bi oduncunun hikayesi miydi acep? altın orfe kazanmasını saymıyorum bile bu kült parçanın.
fazla dallandırıp budaklandırmayacağım. az konuşup çok iş yapmış ve hepsinin de hakkını vermiş bi adamın hatırasına saygısızlık etmek de istemem doğrusu.tavsiye vermek, ukalalık yapmak da istemem. ama herşeyden geçtim, açın bi little darling dinleyin şu saatte. gözünüzden iki damla yaş süzülsün. parçayı bilenler ne demek istediğimi anlamıştır zaten. ruhun şad olsun barış ağbi. rahmet olsun gani gani. iyi ki hala varsın!
gece gece yine can evimden vurdu;http://tinyurl.com/3ajwuld
kendisini çok özlediğimiz, türkiye tarihinin görebileceği en kaliteli,entelektüel sanatçılarından.
bugün doğum günüdür, huzur içinde yat mekanın cennet olsun...
bugun dogumgunu kendisinin. nice senelere diyemesek bile topragin bol olsun buyuk usta.
iyi ki doğdun barış abi!
http://webtv.hurriyet.com.tr/3/26441/19586180/1/iyi-ki-dogdun-baris-abi.aspx
http://webtv.hurriyet.com.tr/3/26441/19586180/1/iyi-ki-dogdun-baris-abi.aspx
en anlamlı şarkıları sesiyle güzelleştiren insan
dün 13. ölüm yıldönümüydü.
fizy konu ile ilgili bir hoşluk yapmış ve arama kutucuğunun yanına ufak bir karakalem portresini koymuş, üzerine tıklayınca wikipedia da barış manço başlığı açılıyor; ayrıca kullanıcı girişi yapmak için kullanılan sağ üst köşedeki butonların arasına da barış manço diye bir buton eklemiş, tıklıyorsunuz uzun uzun çalıyor barış manço’ dan -zira şu an kul ahmet dinliyorum-.
mekanın cennet, hakkın bu millete helal olsun inşallah. rahat uyu. herkese senin gibi bir miras nasip etsin ne diyelim.
mekanın cennet, hakkın bu millete helal olsun inşallah. rahat uyu. herkese senin gibi bir miras nasip etsin ne diyelim.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?