abdülhamit süleyman colpan

1897 yilinda türkistan’ın fergana vilayetine bağlı olan andican kentinde dogdu. gerçek adı abdülhamit süleyman’dır. (tan yıldızı) onun takma adıdır.

cedit doneminin en önemli şairidir. hem medresede hem rus okullannda öğrenim görmüş; arapça, farsça, rusça ve ingilizce öğrenmiştir. mevlana, sadi, hafız, hayyam, nevayî, fuzülî gibi türk ve islam klasiklerini okumuştur. devrin diğer ceditçileri gibi osmanlı, kazan, azerbaycan türk edebiyatlarını yakından takip etmiştir. türkiye’den tevfik fikret, cenap şahabettin, mehmet emin, ziya gökalp, mehmet akif gibi şair ve yazarları yakından tanımıştır. hint düşünürü tagor’dan, ingiliz yazarı shakespeare’den ve rus yazarı maksim gorki’den bazı eserler tercüme etmiştir.

1917-1920 yılları arasında ilk önemli eserlerini veren çolpan, 1920-1926 yılları arasında ise oyganış (taşkent 1922), bulaklar (taşkent 1924) ve tan sırları (taşkent 1926) adlı eserierini yayınlamıştır. bu eserlerinde yer alan toplam 119 şiir millî sembolizmin eşsiz örnekleridir. çolpan, millî meseleler yanında sosyal buhranları da işlemiştir.

şiirleri yüzünden sekiz defa tutuklandı. stalin devrinde 1937’de, taşkent’te yapılan bir yazarlar toplantısında, ’eserlerinde, ideolojik açıdan komünizm dışı meselelerle uğraştığı için, davaya ihanet ettiğini söyleyerek suçunu itiraf etmesini’ istediler. ""siz beni üç gün içinde islah edemezsiniz"" diye cevap verdi. bu olaydan sonra, halk düşmanı ve milliyetçi olmakla suçlanıp tutuklandı ve ’aydınları temizleme’ hareketleri esnasında 1938’de kurşuna dizildi.

çolpan’ın şiirleri bağımsızlığın ve yurt sevgisinin birer timsali gibi görülmüş, güzel fergana, kisen (zincir), kozgalış (ayaklanma) adlı eserleri bestelenmiş ve dilden dile dolaşmıştır.

http://www.yehhu.com/biyografi.asp?islem=yolla&id=3400

(bkz: guzel turkistan)

feryadım boğsun dünyanın bütün varlığını;
ümidim son ipini de koparıp atsın!
gazaptan titreyen genç yiğidin
dolmuş mermiler sinesine taş gibi,
dağlarda özgürlük diye gezen bir geyiğin
matemler inmiş kara gözlerine,
deryalar, dalgalar titreten bir yiğit,
yediği darbelerin kahrından yıkılıp kalmış,
kurtuluş yıldızı sanki hiçliğe karışmış
senin son canını da düşmanlar almış.
marmara boyları, edirne yolu...

çatalca ovası, boğaz geçidi,
karpat dağları, trablus çölleri
güzel selanik’in şirin bahçeleri.
şehitlerin yüzüne damlayan nurlar,
bizi kan ağlattı bu kara haber.

berlin sokakları yiğidin birini
dopdolu koynuna alıp sardı,
tiflis’in havaları da bir kurtarıcı yiğidi
kara kanlara boyayıp toprağa saldı.
tarihin rengini kanlarla karartıp dolduran
en son ümidinizi de kana boyadı o belçivan
ah nasıl uğursuz zamanlar gelmiş,
feryadım dünyanın varlığını boğup öldürsün,
kapkara bahtına şeytanlar gülsün!