kuyruklu yıldız

havasiz serbestce suzulesi uzay ortaminda dunyaya yaklasan gok cisimlerinin atmosfer sinirlarina girdikleri andan itibaren tamamiyla yok olasiya kadar devam eden yanma surecini cahil insanoglunun adlandirma sekli.

kuyruklu yıldızlar çekirdek, saç ve kuyruk kısımlarından oluşur. çekirdek kısmında katı halde bulunan hidrojen, karbon, azot, oksijen ve kayalar kuyruklu yıldızın güneşe yaklaşmasıyla birlikte artan ısı sonucunda süblimleşmeye başlar ve saç dediğimiz ince atmosferi oluşturur. güneş rüzgarlarının etkisiyle süblimleşen maddeler gök cisminden uzaklaşır ve arkasında bizim görebildiğimiz kuyruk kısmını oluşturur. tahmin edersiniz ki güneşe yaklaştıkça kuyruk büyür, uzaklaştıkça küçülür. fakat ilginç olan bir şey vardır ki kuyruk kısmı hep güneşten kaçıyormuşçasına ters istikamette olur. güneşten uzaklaşmaya başlayan bir kuyruklu yıldıza bakarsanız geri geri gidiyormuş gibi görebilirsiniz.

gök cisimlerinin atmosferde yanmaları sonucunda ise yıldız kayması oluşur. kuyruklu yıldızlar’a oranla çok kısa süre gözükürler. bu şekilde kolayca ayırt edilebilir.

en ünlüsü olan halley kuyrukluyıldızı çıplak gözle görülebilen tek kısa periyotlu kuyruklu yıldızdır. 75 yılda bir görülür. en kısa periyoda sahip kuyrukluyıldız ise 3,3 yılda bir gözüken enckedir.

(bkz: kuyruklu yıldız altında bir izdivaç)

(bkz: kuyruklu yalan)

(bkz: kohutek).

(bkz: komet).

bilinen kuyruklu yıldızların en ünlüsü halley kuyruklu yıldızıdır. ingiliz astronomu edmund halley tarafından keşfedilen bu yıldız, binlerce yıldır düzenli aralıklarla dünyamızın çok yakınından geçmektedir. 1759, 1835, 1910 yıllarında yakınımızdan geçen halley, o yıllarda dünyada büyük heyecan uyandırmış ve bir kıyamet habercisi olarak görülmüştür. 1910 türkiye’sinde de dikkatleri gökyüzüne çekmiş, hatta hüseyin rahmi gürpınar’ın kuyruklu yıldız altında bir izdivaç’ında olduğu gibi romanlara bile konu olmuştur. beklendiği gibi 1986 yılında tekrar dünyamıza yaklaşan halley kuyruklu yıldızının kuyruğuna takılan otomatik bir sonda aracı vasıtasıyla bu gök cismi hakkında yeni ve orijinal bilgiler elde edilmiştir. halley’in sistemimizi bir sonraki ziyareti ancak 2062 yılında gerçekleşecektir. (bkz: halley). (bkz: edmund halley).

kaynak: rehber ansiklopedisi

kuyruklu yıldızlar üç bölümden meydana gelir: çekirdek, saç ve kuyruk. çekirdeğin büyüklüğü çok değişiktir. çapı 1-10 km ile 50.000-160.000 km arasında değişir. buna karşılık kütlesi son derece azdır. genellikle 109-1012 ton arasındadır. çekirdeğin yapısında daha çok su buzu ve kaya gibi katı maddelerle, hidrojen, karbon, azot ve oksijen bulunur. kuyruklu yıldız, güneşe yaklaşırken sıcaklık tesiriyle çekirdekteki bu maddelerin bir kısmı katı durumundan gaz durumuna geçer ve çekirdek etrafında kuyruklu yıldızın saçı adı verilen, çok az yoğunlukta bir çeşit atmosfer meydana gelir. güneş ışığının ve güneş rüzgarının tesiriyle bu atmosferden ayrılan gaz ve toz partikülleri, güneşin aksi istikametinde çekirdekten uzaklaşırlar. işte kuyruklu yıldızın kuyruğu dediğimiz şey, çekirdekten kopan bu parçacıklardır. kuyruklu yıldız güneşe yaklaştıkça büyüyen ve uzaklaştıkça küçülen bu kuyruk bazan 30-40 milyon, bazan da birkaç yüz milyon km uzunlukta olabilir. (dünya ile güneş arası yaklaşık 150 milyon km’dir.) küçük kuyruklu yıldızlar ise umumiyetle kuyruksuz olup, gökyüzünde soluk ışıklı ham pamuk parçaları gibi gözükürler.

kısa periyodlu bir kuyruklu yıldız, güneş etrafındaki yörüngesindeki her bir dönüşünde kütlesinin yüzde birini kaybederek kuyruğuna gönderir ve yaklaşık on bin yıl içinde kütlesi bu şekilde eriyerek dağılır gider. kuyruklu yıldızlar, güneşten uzak olduklarında bulanık kenar çizgileri olan ve görülebilir bir kuyruğu bulunmayan parlak diskler şeklindedirler. böyle zamanlarda yalnızca kuyruklu yıldızı meydana getiren maddelerin hepsini içinde taşıyan baş kısmı yani çekirdek ve gaz atmosferi görülebilir. güneşten uzaklaşmakta olan yıldızın kuyruğu önden gider. bu hadisenin sebebi kesin olarak bilinmemekle beraber, kuyruktaki küçük parçacıkların güneş rüzgarı tarafından itildiği tahmin edilmektedir. güneş rüzgarı, elektrik yüklü, düşük enerjili, her yönde güneşten uzaklaşan parçacık akımıdır.

kuyruklu yıldızların saçtığı ışık, kendilerinden değil güneşten kaynaklanmaktadır. bunlar güneş ışığını yansıtarak parlarlar. bundan dolayı kuyruklu yıldızların çoğu sadece güneşe yakın oldukları zaman incelenebilmektedir.

bir kuyruklu yıldız, dünyanın çok yakınından geçse bile (bu yakınlık en az birkaç milyon km olacaktır.) gezegenimize hiçbir zarar veremez. çünkü bu gök cisimleri çok büyük olmalarına rağmen kütleleri çok azdır.

kaynak: rehber ansiklopedisi

kuyruklu yıldızlar "kirli kartopu" ya da "buzlu çamur topu" olarak anılırlar. buz (su ve donmuş gazlar) ve (bir nedenle güneş sisteminin oluşumu sırasında gezegenlerde yoğunlaşamamış) kozmik toz karışımından oluşurlar.

güneş sisteminin diğer küçük cisimlerinin aksine, kuyruklu yıldızlar antik çağlardan beri bilinmektedir. çin kayıtlarına göre halley kuyrukluyıldızı mö. 240 yılından beri tanınmaktadır.

1995 yılı itibariyle 1024 kuyruklu yıldız kataloglanmış ve yörüngeleri (kabaca da olsa) hesaplanmıştır. bunlardan 184’ü periyodik kuyruklu yıldızdır (yörünge dönemleri 200 seneden azdır.) mutlaka bunların dışında kalan pek çoğu da periyodik kuyruklu yıldızdır, ancak yörüngeleri yeterli hassasiyetle tanımlanamadığından kesinleştirmek mümkün olmamaktadır.

belirli bölümleri ayırdedilebilir hale gelir:

1.nüve: nispeten katı ve kararlı olan çekirdek, su buzu ve diğer donmuş gazlar ve az miktarda kozmik toz ve diğer katı cisimlerden oluşmuştur.
2.koma: çekirdekten buharlaşan su, karbondioksit ve diğer nötr gazların yoğun bir bulutudur. nüveyi çevreleyen ışık topu şeklinde görülür.
3.hidrojen bulutu: çok büyük (milyonlarca km) ancak son derece seyrek bir nötr hidrojen zarfı.
4.toz kuyruk: 10 milyon km’yi aşan uzunlukta, çekirdekten kaçan gazlarla taşınan mikroskopik toz partiküllerinden oluşmuş duman. kuyruklu yıldızın, çıplak gözle görülebilen en belirgin özelliğini teşkil eder.
5.iyon kuyruk: kuyruklu yıldızın, yüzlerce milyon km’ye varan uzunlukta, güneş rüzgârıyla reaksiyon sonucu iyonize olmuş gazlardan oluşan plazma kuyruğudur.

kuyruklu yıldızlar güneşe yeterince yakın olmadıkça görülmezler. bazılarının yörüngesi güneş sisteminin bir hayli dışına taşar, bunlar bir kez görüldükten sonra binlerce yıl boyunca geri dönmezler. sadece kısa ve orta periyotlu kuyruklu yıldızların (halley kuyruklu yıldızı gibi) yörüngelerinin en azından önemli bir bölümü güneş sistemi içinde kalır.

kuyruklu yıldızlar, güneş yakınından yüzlerce geçiş sonunda (yaklaşık 500 geçiş sonunda), buz ve gazlarının tamamına yakınını yitirerek asteroidlere benzer bir görünüm kazanırlar (muhtemelen dünyaya yakın asteroidlerin bazıları ölü kuyruklu yıldızlardır.) yörüngeleri güneşe yaklaşan kuyruklu yıldızların, güneş ya da gezegenlerle çarpışma, ya da oldukça yakın bir geçişle (özellikle jüpiter’e yakın geçerlerse), güneş sistemi dışına atılmaları olasılığı vardır.

kuyruklu yıldızlar içinde en ünlüsü halley kuyruklu yıldızıdır. yakın geçmişte görülen kuyruklu yıldızlar, 1973 yılında bulunan kohoutek kuyruklu yıldızı, 1994 yazında jüpiter’e çarpan sl 9 (shoemaker-levy) ve 1997 yılında çıplak gözle gözlemlenen hale-bopp ve 2002 yılında görülen ikeya seki kuyruklu yıldızıdır.

kaynak: tr.wikipedia.org

(bkz: encke).

(bkz: 67p churyumov gerasimenko)