kuyruklu yıldız

kuyruklu yıldızlar "kirli kartopu" ya da "buzlu çamur topu" olarak anılırlar. buz (su ve donmuş gazlar) ve (bir nedenle güneş sisteminin oluşumu sırasında gezegenlerde yoğunlaşamamış) kozmik toz karışımından oluşurlar.

güneş sisteminin diğer küçük cisimlerinin aksine, kuyruklu yıldızlar antik çağlardan beri bilinmektedir. çin kayıtlarına göre halley kuyrukluyıldızı mö. 240 yılından beri tanınmaktadır.

1995 yılı itibariyle 1024 kuyruklu yıldız kataloglanmış ve yörüngeleri (kabaca da olsa) hesaplanmıştır. bunlardan 184’ü periyodik kuyruklu yıldızdır (yörünge dönemleri 200 seneden azdır.) mutlaka bunların dışında kalan pek çoğu da periyodik kuyruklu yıldızdır, ancak yörüngeleri yeterli hassasiyetle tanımlanamadığından kesinleştirmek mümkün olmamaktadır.

belirli bölümleri ayırdedilebilir hale gelir:

1.nüve: nispeten katı ve kararlı olan çekirdek, su buzu ve diğer donmuş gazlar ve az miktarda kozmik toz ve diğer katı cisimlerden oluşmuştur.
2.koma: çekirdekten buharlaşan su, karbondioksit ve diğer nötr gazların yoğun bir bulutudur. nüveyi çevreleyen ışık topu şeklinde görülür.
3.hidrojen bulutu: çok büyük (milyonlarca km) ancak son derece seyrek bir nötr hidrojen zarfı.
4.toz kuyruk: 10 milyon km’yi aşan uzunlukta, çekirdekten kaçan gazlarla taşınan mikroskopik toz partiküllerinden oluşmuş duman. kuyruklu yıldızın, çıplak gözle görülebilen en belirgin özelliğini teşkil eder.
5.iyon kuyruk: kuyruklu yıldızın, yüzlerce milyon km’ye varan uzunlukta, güneş rüzgârıyla reaksiyon sonucu iyonize olmuş gazlardan oluşan plazma kuyruğudur.

kuyruklu yıldızlar güneşe yeterince yakın olmadıkça görülmezler. bazılarının yörüngesi güneş sisteminin bir hayli dışına taşar, bunlar bir kez görüldükten sonra binlerce yıl boyunca geri dönmezler. sadece kısa ve orta periyotlu kuyruklu yıldızların (halley kuyruklu yıldızı gibi) yörüngelerinin en azından önemli bir bölümü güneş sistemi içinde kalır.

kuyruklu yıldızlar, güneş yakınından yüzlerce geçiş sonunda (yaklaşık 500 geçiş sonunda), buz ve gazlarının tamamına yakınını yitirerek asteroidlere benzer bir görünüm kazanırlar (muhtemelen dünyaya yakın asteroidlerin bazıları ölü kuyruklu yıldızlardır.) yörüngeleri güneşe yaklaşan kuyruklu yıldızların, güneş ya da gezegenlerle çarpışma, ya da oldukça yakın bir geçişle (özellikle jüpiter’e yakın geçerlerse), güneş sistemi dışına atılmaları olasılığı vardır.

kuyruklu yıldızlar içinde en ünlüsü halley kuyruklu yıldızıdır. yakın geçmişte görülen kuyruklu yıldızlar, 1973 yılında bulunan kohoutek kuyruklu yıldızı, 1994 yazında jüpiter’e çarpan sl 9 (shoemaker-levy) ve 1997 yılında çıplak gözle gözlemlenen hale-bopp ve 2002 yılında görülen ikeya seki kuyruklu yıldızıdır.

kaynak: tr.wikipedia.org