1919 yılında mustafa kemal atatürk’ün samsun’a çıkışıyla başladığı ilkokul yıllarımızdan beri anlatılan ancak bağımsızlık ve cumhuriyet fikrinin hangi yıllarda kendisine rehber olduğu anlatılmayarak geçiştirilen,bugün yaşadığımız türkiye cumhuriyeti devleti’nin temellerinin atıldığı savaş.ülkemizin gerek eğitim seviyesi,gerek ekonomik seviyesi ve gerekse bağımsızlığı konusundaki soru işaretleri yüzünden bittiğine büyük çoğunluğun inanmadığı savaştır.ki ata’nın "hayır savaş bitmedi asıl savaş şimdi başlıyor" sözü de tam bu anlama gelmektedir.ve bu gidişle,bu cahiliye dönemine ait düşünce yapısıyla,bu yüzde 50’lik oran ile hiçbir vakit bitmeyecek savaştır.
kurtuluş savaşı
gerçektende 7 düvele karşı yaplımış mücadelemizidir.hepsinin sonucu olarak ingilizin,fransızın,italyanın,yunanlının ve ermeninin azına verilmiştir.
doğu cephesi
ermeni devleti, rusya’da çarlık sisteminin yıkılıp yerine sosyalist bir devlet kurulması üzerine 1918’de ortaya çıktı. taşnak partisi tarafından idare ediliyordu. ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, müslüman halka aşırı zulüm, haksızlık ve katliam yapıyordu. bunun üzerine, tbmm ermenilere karşı askeri harekete geçilmesine karar verdi.ermenilerin, türk topraklarına ve halkına karşı tecavüzü, oltu’yu işgal etmeleri ve gürcülerin de 25 temmuz’da artvin’i almaları üzerine, 28 eylül 1920’de ordumuz taarruza geçti. 29 eylül’de sarıkamış, 30 ekim’de kars (15. kolordu kafkas tümeni komutanı albay halit bey (karsıalan) yönetiminde), 7 kasım’da gümrü geri alındı. kesin barış antlaşması 2-3 aralık gecesi imzalandı. gümrü barış antlaşması, tbmm hükümetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve misak-ı milli’nin doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu.
trakya cephesi
mondros ateşkes antlaşması’ndan sonra; edirne-istanbul demiryolunu kontrol etmek üzere bir fransız alayı trakya’ya yerleşmiş bulunuyordu. fransız generali franchet d’esperey ile yunanistan başbakanı venizelos arasında imzalanan antlaşma ile kuleliburgaz-hadımköy hattı yunan ordusunun işgaline terk edilmişti.bu gelişmeler karşısında, i. kolordu komutanı cafer tayyar eğilmez paşa, mustafa kemal paşa’nın 9 ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak bütün edirne vilayetinde sıkıyönetim ve seferberlik ilan etti. diğer taraftan trakya-paşaeli müdafaa heyet-i osmaniyesi, 31 mart 1920’de lüleburgaz’da yaptığı ilk kongresinde dış tecavüzler ve iç ayaklanmalar karşısında her türlü tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı.
güney cephesi
mondros ateşkes antlaşması’nın, itilaf devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı çerçevesinde güney anadolu’nun işgali, bu bölgede milli mücadele cephelerinin kurulmasına ve düşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu.fransızların adana’yı, ingilizlerin ve fransızların beraberce urfa, maraş ve antep’i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu. fransızların, ermenilerle işbirliği yaparak sömürge yönetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bölgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu.
bati cephesi:
ingilizlerin desteklediği yunanlılara karşı yapılan savaşların en yogun yaşandığı cephedir.22 haziran 1920’de milne hattı’ndan başlayan yunanistan ordusu’nun gelen taarruzunun hemen ardından, 25 haziran 1920’de oluşturuldu ve komutanlığına ali fuat paşa getirildi. bu arada yunan kuvvetleri 24 mart 1920’de dumlupınar’ı, 28 mart’ta da afyon’u ele geçirmişlerdi. yunanlılara karşı verilen asıl savaşlar da bu tarihten sonra oldu.
kurtuluş savaşi cepheleri
a) doğu cephesi
a) ermeni meselesi
fatih zamanında istanbul’da ermeni patrikliği kurulmuştur.
osmanlı’da ermeniler, millet-i sadıka diye anılmıştır.
ermeni meselesi ilk kez berlin antlaşması’nda ortaya çıkmıştır (1878).
ermeniler amaçlarına ulaşabilmek için taşnak ve hınçak cemiyetlerini kurmuşlardır.
ermeniler 19.yy sonlarında van, erzurum, bitlis ve sason civarında ayaklanmışlardır.
ermeniler, ii.abdülhamid’e suikast düzenlemişler, fakat başarılı olamamışlardır (1905).
1915’te ermeniler van ve sivas’ta katliam yapmışlardır.
1915’te tehcir kanunu çıkarılmış ve ermeniler suriye’ye göç ettirilmiştir.
general harbord, doğu anadolu ile ilgili bir rapor hazırlamış, raporda ermeniler’in yaşadıkları osmanlı topraklarında türk nüfusundan fazla olmadığı açıklanmıştır.
24 eylül 1920’de ermeniler saldırıya geçmiş, türk ordusu misak-ı milli sınırlarına kadar ilerlemiş ve kars zaferi kazanılmıştır.
gümrü antlaşması (3 aralık 1920)
ermeniler’in isteği üzerine gümrü antlaşması imzalanmıştır. antlaşmaya göre:
1. kars, sarıkamış, iğdır, kağızman türk devleti’ne verilecek.
2. doğu sınırı, aras nehri ve çıldır gölü’ne kadar uzanacak.
3. ermenistan hükümeti, sevr barış antlaşması’nı tanımayacak.
4. ermenistan, tbmm’nin aleyhine çalışmayacak.
5. türkler’e saldırıda bulunan ermeniler dışındakiler isterlerse 6 ay içinde türkiye’ye dönebilecekler.
önemi:
ermenistan tbmm’yi tanıyan ilk devlettir.
türk devleti’nin ilk siyasi başarısıdır.
türk ordusu ilk başarısını doğu’da ermeniler’e karşı kazanmıştır.
kurtuluş savaşı’nda kurtarılan ilk yer kars’tır.
mondros’taki sınırlar ilk kez aşılmıştır.
batı ve güney cephesi güç kazanmıştır.
rusya’nın 5 aralık 1920’de ermenistan’ı işgal etmesiyle gümrü antlaşması uygulanamamıştır.
b) gürcistan’la ilişkiler
gürcistan’la batum antlaşması imzalanmıştır (23 şubat 1921). buna göre;
batum, artvin, ardahan türk devleti’ne bırakılmıştır.
b) güney cephesi
a) italya ile ilişkiler
italyanlar izmir’in yunanistan’a verilmesi nedeniyle kırgındı, bundan dolayı kuva-yı milliye’yi desteklemişler ve bölge halkına iyi davranmışlardır. ii.inönü savaşı’ndan sonra işgal ettikleri yerleri boşaltmışlardır (5 temmuz 1921).
b) fransa ile ilişkiler
fransızlar mondros’tan sonra adana, osmaniye ve mersin’i işgal etmiştir. (ocak 1919).
paris barış konferansı’nda suriye, lübnan, antep ve maraş fransızlar’a bırakılmıştır.
antep, maraş ve urfa fransızlar tarafından işgal edilmiş ve ermeniler türkler üzerine kışkırtılmıştır.
sivas kongresi’nde, güneydoğu’da da kuva-yı milliye birlikleri kurulmasına karar verilmiştir.
kuva-yı milliye’nin kurulmasıyla birlikt"e fransızlar’a karşı mücadele başlamıştır.
fransızlar’la şu savunmalar yapılmıştır:
maraş savunması : 20 ocak-11 şubat 1920
urfa savunması : 9 şubat-10 nisan 1920
antep savunması : 1 nisan 1920-9 şubat 1921
adana savunması : 21 ocak 1920-20 ekim 1921
fransızlar’la 30 mayıs 1920’de ateşkes yapılmıştır.
fransa moskova antlaşması ile endişeye düşmüş, eskişehir ve kütahya savaşları ile beklemeye geçen fransa’nın, sakarya zaferi ile endişesi sona ermiş ve tbmm ile ankara antlaşması’nı imzalanmıştır.
ankara antlaşması (20 ekim 1921)
iki taraf arasında savaş sona erecek.
iki ay içinde türk ordusu belirlenen hattın kuzeyine, fransızlar ise güneyine çekilecek.
iki taraf da kendilerine kalan topraklarda genel af ilan edecek.
hatay ve iskenderun için özel idare rejimi uygulanacak.
önemi:
ilk kez itilaf devletleri’nden biri, tbmm ile bir antlaşma yapmıştır
fransa tbmm’yi ve misak-ı milli’yi tanıyan ilk itilaf devleti olmuştur.
hatay hariç suriye sınırımız belli olmuştur. hatay’da özel bir yönetim kurulmuş ve burada yaşayan türkler’e geniş haklar tanınmıştır.
doğu cephesi’nden sonra güney cephesi de batı’ya kaydırılmıştır.
fransa, özel idare rejimi olmasına rağmen hatay ve iskenderun’un türk devleti’nin bir parçası olduğunu kabul etti.
itilaf devletleri bloğu parçalanmıştır.
dünya kamuoyu millî mücâdele’nin türkler’in başarısı ile sonuçlanacağını anlamıştır.
not 1: kurtuluş savaşı’nda ilk silahlı mücadele güney cephesi’nde başlamıştır.
not 2: güney cephesi’nde yalnız kuva-yı milliye birlikleri mücadele etmiştir. düzenli ordu mücadele etmemiştir.
not 3: tbmm 1973’te maraş’a "kahraman", antep’e "gazi", 1984’te ise urfa’ya "şanlı" ünvanını vermiştir.
doğu cephesi
ermeni devleti, rusya’da çarlık sisteminin yıkılıp yerine sosyalist bir devlet kurulması üzerine 1918’de ortaya çıktı. taşnak partisi tarafından idare ediliyordu. ermeniler, sınırlarımıza saldırıyor, müslüman halka aşırı zulüm, haksızlık ve katliam yapıyordu. bunun üzerine, tbmm ermenilere karşı askeri harekete geçilmesine karar verdi.ermenilerin, türk topraklarına ve halkına karşı tecavüzü, oltu’yu işgal etmeleri ve gürcülerin de 25 temmuz’da artvin’i almaları üzerine, 28 eylül 1920’de ordumuz taarruza geçti. 29 eylül’de sarıkamış, 30 ekim’de kars (15. kolordu kafkas tümeni komutanı albay halit bey (karsıalan) yönetiminde), 7 kasım’da gümrü geri alındı. kesin barış antlaşması 2-3 aralık gecesi imzalandı. gümrü barış antlaşması, tbmm hükümetinin imzaladığı ilk antlaşmaydı ve misak-ı milli’nin doğu sınırlarını da kısmen belirliyordu.
trakya cephesi
mondros ateşkes antlaşması’ndan sonra; edirne-istanbul demiryolunu kontrol etmek üzere bir fransız alayı trakya’ya yerleşmiş bulunuyordu. fransız generali franchet d’esperey ile yunanistan başbakanı venizelos arasında imzalanan antlaşma ile kuleliburgaz-hadımköy hattı yunan ordusunun işgaline terk edilmişti.bu gelişmeler karşısında, i. kolordu komutanı cafer tayyar eğilmez paşa, mustafa kemal paşa’nın 9 ocak 1920 tarih ve 55 sayılı emrine uyarak bütün edirne vilayetinde sıkıyönetim ve seferberlik ilan etti. diğer taraftan trakya-paşaeli müdafaa heyet-i osmaniyesi, 31 mart 1920’de lüleburgaz’da yaptığı ilk kongresinde dış tecavüzler ve iç ayaklanmalar karşısında her türlü tedbir alma yetkisini kolordu komutanına ve merkez heyetine vermeyi kararlaştırdı.
güney cephesi
mondros ateşkes antlaşması’nın, itilaf devletleri tarafından tek taraflı, haksız ve yanlış bir şekilde uygulanışı çerçevesinde güney anadolu’nun işgali, bu bölgede milli mücadele cephelerinin kurulmasına ve düşman saldırısına karşı direnmeye sebep olmuştu.fransızların adana’yı, ingilizlerin ve fransızların beraberce urfa, maraş ve antep’i işgal etmeleri halk arasında korku, nefret ve endişe oluşturmuştu. fransızların, ermenilerle işbirliği yaparak sömürge yönetimi usullerini burada uygulamaları, yer yer bölgesel savunma tertiplerinin alınmasına ve milli kuvvetlerin kurulup teşkilatlanmasına etken oldu.
bati cephesi:
ingilizlerin desteklediği yunanlılara karşı yapılan savaşların en yogun yaşandığı cephedir.22 haziran 1920’de milne hattı’ndan başlayan yunanistan ordusu’nun gelen taarruzunun hemen ardından, 25 haziran 1920’de oluşturuldu ve komutanlığına ali fuat paşa getirildi. bu arada yunan kuvvetleri 24 mart 1920’de dumlupınar’ı, 28 mart’ta da afyon’u ele geçirmişlerdi. yunanlılara karşı verilen asıl savaşlar da bu tarihten sonra oldu.
kurtuluş savaşi cepheleri
a) doğu cephesi
a) ermeni meselesi
fatih zamanında istanbul’da ermeni patrikliği kurulmuştur.
osmanlı’da ermeniler, millet-i sadıka diye anılmıştır.
ermeni meselesi ilk kez berlin antlaşması’nda ortaya çıkmıştır (1878).
ermeniler amaçlarına ulaşabilmek için taşnak ve hınçak cemiyetlerini kurmuşlardır.
ermeniler 19.yy sonlarında van, erzurum, bitlis ve sason civarında ayaklanmışlardır.
ermeniler, ii.abdülhamid’e suikast düzenlemişler, fakat başarılı olamamışlardır (1905).
1915’te ermeniler van ve sivas’ta katliam yapmışlardır.
1915’te tehcir kanunu çıkarılmış ve ermeniler suriye’ye göç ettirilmiştir.
general harbord, doğu anadolu ile ilgili bir rapor hazırlamış, raporda ermeniler’in yaşadıkları osmanlı topraklarında türk nüfusundan fazla olmadığı açıklanmıştır.
24 eylül 1920’de ermeniler saldırıya geçmiş, türk ordusu misak-ı milli sınırlarına kadar ilerlemiş ve kars zaferi kazanılmıştır.
gümrü antlaşması (3 aralık 1920)
ermeniler’in isteği üzerine gümrü antlaşması imzalanmıştır. antlaşmaya göre:
1. kars, sarıkamış, iğdır, kağızman türk devleti’ne verilecek.
2. doğu sınırı, aras nehri ve çıldır gölü’ne kadar uzanacak.
3. ermenistan hükümeti, sevr barış antlaşması’nı tanımayacak.
4. ermenistan, tbmm’nin aleyhine çalışmayacak.
5. türkler’e saldırıda bulunan ermeniler dışındakiler isterlerse 6 ay içinde türkiye’ye dönebilecekler.
önemi:
ermenistan tbmm’yi tanıyan ilk devlettir.
türk devleti’nin ilk siyasi başarısıdır.
türk ordusu ilk başarısını doğu’da ermeniler’e karşı kazanmıştır.
kurtuluş savaşı’nda kurtarılan ilk yer kars’tır.
mondros’taki sınırlar ilk kez aşılmıştır.
batı ve güney cephesi güç kazanmıştır.
rusya’nın 5 aralık 1920’de ermenistan’ı işgal etmesiyle gümrü antlaşması uygulanamamıştır.
b) gürcistan’la ilişkiler
gürcistan’la batum antlaşması imzalanmıştır (23 şubat 1921). buna göre;
batum, artvin, ardahan türk devleti’ne bırakılmıştır.
b) güney cephesi
a) italya ile ilişkiler
italyanlar izmir’in yunanistan’a verilmesi nedeniyle kırgındı, bundan dolayı kuva-yı milliye’yi desteklemişler ve bölge halkına iyi davranmışlardır. ii.inönü savaşı’ndan sonra işgal ettikleri yerleri boşaltmışlardır (5 temmuz 1921).
b) fransa ile ilişkiler
fransızlar mondros’tan sonra adana, osmaniye ve mersin’i işgal etmiştir. (ocak 1919).
paris barış konferansı’nda suriye, lübnan, antep ve maraş fransızlar’a bırakılmıştır.
antep, maraş ve urfa fransızlar tarafından işgal edilmiş ve ermeniler türkler üzerine kışkırtılmıştır.
sivas kongresi’nde, güneydoğu’da da kuva-yı milliye birlikleri kurulmasına karar verilmiştir.
kuva-yı milliye’nin kurulmasıyla birlikt"e fransızlar’a karşı mücadele başlamıştır.
fransızlar’la şu savunmalar yapılmıştır:
maraş savunması : 20 ocak-11 şubat 1920
urfa savunması : 9 şubat-10 nisan 1920
antep savunması : 1 nisan 1920-9 şubat 1921
adana savunması : 21 ocak 1920-20 ekim 1921
fransızlar’la 30 mayıs 1920’de ateşkes yapılmıştır.
fransa moskova antlaşması ile endişeye düşmüş, eskişehir ve kütahya savaşları ile beklemeye geçen fransa’nın, sakarya zaferi ile endişesi sona ermiş ve tbmm ile ankara antlaşması’nı imzalanmıştır.
ankara antlaşması (20 ekim 1921)
iki taraf arasında savaş sona erecek.
iki ay içinde türk ordusu belirlenen hattın kuzeyine, fransızlar ise güneyine çekilecek.
iki taraf da kendilerine kalan topraklarda genel af ilan edecek.
hatay ve iskenderun için özel idare rejimi uygulanacak.
önemi:
ilk kez itilaf devletleri’nden biri, tbmm ile bir antlaşma yapmıştır
fransa tbmm’yi ve misak-ı milli’yi tanıyan ilk itilaf devleti olmuştur.
hatay hariç suriye sınırımız belli olmuştur. hatay’da özel bir yönetim kurulmuş ve burada yaşayan türkler’e geniş haklar tanınmıştır.
doğu cephesi’nden sonra güney cephesi de batı’ya kaydırılmıştır.
fransa, özel idare rejimi olmasına rağmen hatay ve iskenderun’un türk devleti’nin bir parçası olduğunu kabul etti.
itilaf devletleri bloğu parçalanmıştır.
dünya kamuoyu millî mücâdele’nin türkler’in başarısı ile sonuçlanacağını anlamıştır.
not 1: kurtuluş savaşı’nda ilk silahlı mücadele güney cephesi’nde başlamıştır.
not 2: güney cephesi’nde yalnız kuva-yı milliye birlikleri mücadele etmiştir. düzenli ordu mücadele etmemiştir.
not 3: tbmm 1973’te maraş’a "kahraman", antep’e "gazi", 1984’te ise urfa’ya "şanlı" ünvanını vermiştir.
tarihi kazananların yazdığını bildiğimizden inanmadığım önemsemediğim bir savaş. ki en büyük çelişki de yedi düvele karşı verildi algısı üzerine kurulması.
kurtuluş savaşında yunanlılar dışında kimseyle sıcak çatışma olmadığı aşikar. ki onlar da ingilizlerden beklediği destek kesilince direnmeleri mümkün olmamıştır. dolayısıyla yedi düvele karşı bir savaş yok ortada. dahası yedi düvelle anlaşmanın yolları aranmış baştan bu yana. ankara anlaşması, gümrü anlaşması, moskova anlaşması aslında yedi düvelle bir savaşın olmadığının kanıtlarıdır. ingilizlerin istanbulu işgali ise bir korkutma operasyonundan başka bir şey değildir. dünyanın en ücra köşelerine giden ingilizler anadoluya yerleşmeden istediklerini zaten almışlardı.
kurtuluş savaşıyla ilgili olarak inanması en zor olan şey ise bunun antiemperyalist bir savaş olduğu iddiası. birinci dünya savaşı zaten bir paylaşım savaşıydı bu paylaşım için savaşıp yenilen bir milletin antiemperyalist bir savaş yapması ise akla ziyan bir hadisedir.
antiemperyalist bir savaş olan kurtuluş savaşı!nda 1915’te yaşadıkları yerlerden sürülen ermenilerin topraklarına geri dönmemesi için müdafa-i hukuk cemiyetlerinin kurulduğu konusu ise bir başka entry konusu olduğu için burada değinmiyoruz.
kurtuluş savaşında yunanlılar dışında kimseyle sıcak çatışma olmadığı aşikar. ki onlar da ingilizlerden beklediği destek kesilince direnmeleri mümkün olmamıştır. dolayısıyla yedi düvele karşı bir savaş yok ortada. dahası yedi düvelle anlaşmanın yolları aranmış baştan bu yana. ankara anlaşması, gümrü anlaşması, moskova anlaşması aslında yedi düvelle bir savaşın olmadığının kanıtlarıdır. ingilizlerin istanbulu işgali ise bir korkutma operasyonundan başka bir şey değildir. dünyanın en ücra köşelerine giden ingilizler anadoluya yerleşmeden istediklerini zaten almışlardı.
kurtuluş savaşıyla ilgili olarak inanması en zor olan şey ise bunun antiemperyalist bir savaş olduğu iddiası. birinci dünya savaşı zaten bir paylaşım savaşıydı bu paylaşım için savaşıp yenilen bir milletin antiemperyalist bir savaş yapması ise akla ziyan bir hadisedir.
antiemperyalist bir savaş olan kurtuluş savaşı!nda 1915’te yaşadıkları yerlerden sürülen ermenilerin topraklarına geri dönmemesi için müdafa-i hukuk cemiyetlerinin kurulduğu konusu ise bir başka entry konusu olduğu için burada değinmiyoruz.
benliğimizi bulduğumuz savaş. o zamanlar ne kürt-türk diyormuşuz ne de alevi-sünni. tarih yazmışız, tarihimizi düzene sokmuşuz.
(bkz: kurtuluş savaşı son gazisi)
milli savunma bakanlığının 1998 yılında resmi belgelere dayanarak açıkladığı
kurtuluş savaşında kayıtlı şehit olanların sayısı
( savaşa gönüllü katılanlar, esir kamplarına düşenler, kayıp ve hastalıktan ölenler bu listeye dahil değil )
toplamda bir milyonun üzerinde şehit sayısı vardır.220bin kayıp ve esir vardır..
adana:1781
adıyaman:193
afyon:3273
ağrı:35
aksaray:604
amasya:751
ankara:4219
antalya:2132
ardahan:31
artvin:211
aydın:2638
balıkesir:4043
bartın:798
batman:8
bilecik:1585
bayburt:249
bingöl:106
bitlis:282
bolu:3206
burdur:1023
bursa:3121
çanakkale:2210
çankırı:1930
çorum:3238
denizli:3625
diyarbakır:497
düzce:?
edirne:1822
elazığ:718
erzincan:702
erzurum:910
eskişehir:1615
gazi antep:1626
giresun:1076
gümüşhane:329
hakkari:21
hatay:585
ısparta:1516
içel:2272
istanbul:3177
izmir:2805
kahraman maraş:784
karaman:895
kars:41
kastamonu:5160
kayseri:2127
kırıkkale:505
kırklareli:693
kırşehir:1074
kocaeli:1377
konya:4787
kütahya:2488
malatya:643
manisa:2200
mardin:182
muğla:1363
muş:105
nevşehir:1069
niğde:1072
ordu:1233
rize:383
sakarya:1465
samsun:1243
siirt:153
sinop:2438
sivas:1575
şanlı urfa:710
şırnak:8
tekirdağ:980
tokat:1224
trabzon:1230
tunceli:77
uşak:1093
van:343
yozgat:2053
zonguldak:2091
kurtuluş savaşında kayıtlı şehit olanların sayısı
( savaşa gönüllü katılanlar, esir kamplarına düşenler, kayıp ve hastalıktan ölenler bu listeye dahil değil )
toplamda bir milyonun üzerinde şehit sayısı vardır.220bin kayıp ve esir vardır..
adana:1781
adıyaman:193
afyon:3273
ağrı:35
aksaray:604
amasya:751
ankara:4219
antalya:2132
ardahan:31
artvin:211
aydın:2638
balıkesir:4043
bartın:798
batman:8
bilecik:1585
bayburt:249
bingöl:106
bitlis:282
bolu:3206
burdur:1023
bursa:3121
çanakkale:2210
çankırı:1930
çorum:3238
denizli:3625
diyarbakır:497
düzce:?
edirne:1822
elazığ:718
erzincan:702
erzurum:910
eskişehir:1615
gazi antep:1626
giresun:1076
gümüşhane:329
hakkari:21
hatay:585
ısparta:1516
içel:2272
istanbul:3177
izmir:2805
kahraman maraş:784
karaman:895
kars:41
kastamonu:5160
kayseri:2127
kırıkkale:505
kırklareli:693
kırşehir:1074
kocaeli:1377
konya:4787
kütahya:2488
malatya:643
manisa:2200
mardin:182
muğla:1363
muş:105
nevşehir:1069
niğde:1072
ordu:1233
rize:383
sakarya:1465
samsun:1243
siirt:153
sinop:2438
sivas:1575
şanlı urfa:710
şırnak:8
tekirdağ:980
tokat:1224
trabzon:1230
tunceli:77
uşak:1093
van:343
yozgat:2053
zonguldak:2091
türkler icin donum noktası cag kapatacak buyuklukteki tarihi olay
ayın altında kağnılar gidiyordu
kağnılar gidiyordu akşehir üstünden afyon’a doğru
toprak öyle bitip tükenmez
dağlar öyle uzakta,
sanki gidenler hiçbir zaman
hiçbir menzile erişmeyecekti.
kağnılar yürüyordu yekpare meşeden tekerlekleri ile
ve onlar
ayın altında dönen ilk tekerlekti
ayın altına öküzler
başka ve küçük bir dünyadan gelmişler gibi
ufacık, kısacıktılar
ve pırıltılar vardı hasta kırık boynuzlarında
ve ayın altından akan
toprak,
toprak
topraktı.
nazım hikmet
http://www.kurtulussavasi.org/
kağnılar gidiyordu akşehir üstünden afyon’a doğru
toprak öyle bitip tükenmez
dağlar öyle uzakta,
sanki gidenler hiçbir zaman
hiçbir menzile erişmeyecekti.
kağnılar yürüyordu yekpare meşeden tekerlekleri ile
ve onlar
ayın altında dönen ilk tekerlekti
ayın altına öküzler
başka ve küçük bir dünyadan gelmişler gibi
ufacık, kısacıktılar
ve pırıltılar vardı hasta kırık boynuzlarında
ve ayın altından akan
toprak,
toprak
topraktı.
nazım hikmet
http://www.kurtulussavasi.org/
gercek adi turk istiklal harbi olan savastir.
(bkz: turk devrim tarihi)
her turkun tarihiyle gurur duymasini saglayan olaylardan yanlizca bir tanesidir. turke kefen bicenin olumunun korkunc olacagini birkez daha tum dunyaya gosterdigimiz savasdir.
emperyalizmin sevr antlasmasini agzina yuzune bulastirdigi bagimsizlik siarimiz!
"ben turkum" dememizi saglayan, kapitalizme karsi yapilan ve buyuk onder ataturk sayesinde galip ayrildigimiz savastir. baska bir isimle basligi acilmismidir bilmiyorum aradim mamafih ben bulamadim, acilmadiysa sayet bugune kadar kimsenin aklyna gelmemesinden dolayy derin üzüntülere sebebiyet vermi?tir.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?