galileo galilei

modern fizigin ve teleskopik astronominin kurucularindan olan italyan bilim adami galileo galilei, 1564’te italya’nin pisa sehrinde, doneminin taninmis muzisyenlerinden vincenzo galilei’nin oglu olarak dunyaya geldi.

1581’de pisa universitesi’nde tip egitimine basladi, ancak parasizliktan okulu terk etti. arsimed’in yapitlarini inceledi ve hidrostatik teraziyi yapti. 1589’da pisa universitesi’ne matematik profesoru olarak geri dondu.

yuzyillardir kanbule dilen aristo kanunlarini yaptigi deneylerle gecersiz kildi. serbest dusme ve egik duzlem uzerinde bugunun fizik kurallarini deneylerle ortaya serdi. deneylerinin sonuclarini matematiksel formullerle gosterdi.

buldugu atalet yasasi’na gore, cisimleri hareket ettiren bir kuvvet olmadiginda, eger surtunme gibi zit bir kuvvet de yoksa cisimlerin duurmayip hareketlerine devam edeceklerini soyledi.

en onemli calisma alanlarindan biri astronomiydi. 40 yasinda, kopernik’in ifade ettigi, kilisenin ve o doneme dek olan bilim dunyasinin kabul ettigi dunyamerkezli sistem yerine yeni gunes merkezli sistem kuramina destek verdi.

48 yasinda bagnaz kilise yetkilileri galileo’ya karsi savas baslatti. bu kurami desteklememesi cagrisi yapildi. teleskobun icat edilmesi sonrasinda, kisa bir kuramsal aciklamasina sahip oldugu aleti kendi de yapip gelistirerek calismalarina devam etti.

bu donem sonrasi yaptigi gozlemlerle gunesmerkezli dunya modelini bilimsel olarak kanitladi. kilisenin bilimi yanlis yonlendirmesine karsi gozlediklerini (jupiter’in uydulari, saturn’un halkalari, venus’un evreleri, ay’daki kraterler, gunes lekeleri) teker teker acikladi.

toscana dukasi’nin bas matematikcisi ve felsefesecisi oldu. 68 yasinda yazdigi kitabi kopernik kurami’ni destekliyordu. kitabi yasaklandi ve engizisyon mahkemesine yollandi. cezasi, goz hapsinde tutulmak ve gunesmerkezli kurami inkar etmekti.

bu dusuncesinden dondugunu aciklayan bir yaziyi okuduktan sonra kisik bir sesle, siz ne derseniz deyin size ve her seye ragmen dunya donuyor dedigi kulaktan kulaga soylenegeldi.

1640’da gozleri kor olana dek hareket fizigi uzerinde calisip bilimsel eser yazmaya devam etti. torricelli gibi buyuk bilim adamlarini gelecege hazirladi. 1642’de hapisteyken hayatini kaybetti.

galileo, gozlem ve deney yaparak gerceklere tarafsiz bir sekilde yaklasmak, baskilardan etkilenmemek, soyleneni oldugu gibi kabul etmeyerek kisinin de bunu test etmesi seklindeki bilimsel dusunceye temel olusturmustur.

yasadiklarina karsi yine de bilim anlayisini ve dini yaklasimini birbirinden ayirmis, bunlarin birbirinden etkilenmemesini saglamis, her ikisinden birinin digerine kusmesine engel olmustur.