duzgün bawo

düzgün bawo ya da düzgün bawa her ikisi de zazacada düzgün baba anlamina gelmektedir. tuncelide bir efsanesi vardir ve yaygin bir biçimde düzgün babanin ermiş ya da benzer bir özelliğe sahip olduğuna inanılır.

düzgün baba şah haydarın oğludur ve kendi hayvanlarına çobanlık yapmaktadır bölge halkı hayvanlarını en yeşil bölgelerde otlatırken düzgün baba en çorak arazilere götürmekte ancak yine de hayvanları diğer insanların hayvanlarından daha besili daha göz alıcı durmaktadır. bunun sırrını merak eden şah haydar bir gün oğlunu takip etme kararı alır ve görür ki düzgün baba elindeki sopasını sallamakta ve sallayıp vurduğu heryerde yeşil otlar çıkmaktadır ve koyunlar bu otları yemektedir. o esnada koyunlardan biri garip bir şekilde sesler çıkarıp burnunu çekmeye başlat ve düzgün baba " ne o babam şah haydar gibi burnunu çekiyorsun" der koyuna. bunu söyler söylemez babası şah haydar ile gözgöze gelir ve utancından bugün ziyareti bulunduğu dağa doğru koşar ve dağı 3 adımda tırmanıp kaybolur bir daha da geri dönmez dağda yaşamaya başlar ziyaretinin bulunduğu dağda 3 tane ayak izi hala durmaktadır. şah haydar oğlunun geri dönmemesine çok üzülür ancak sürekli adamlarını gönderip durumunun "düzgün" olup olmadığını kontrol ettirir düzgün babayı kontrol edip geri dönen herkes şah haydar`a durumu "düzgündür" cevabını verirler. düzgün baba adını bu hikayeden almaktadır. düzgün babanın ziyareti bir askeri birliğin sınırları içerisindedir ve tunceli halkı sürekli ziyaret edip koyun kesmeye giderler kesilen koyunlar fakirlere dağıtılır. güneşin batmasına yakın o dağın zirvesinde bir kiz görüntüsü meydana çıkar ve bir el o kızın saçını taramaktadır. bunu ben de defalarca görmüşümdür o elin düzgün babanın eli kızın da düzgün babanın kızkardeşi olduğuna inanılır. tunceli halkı özellikle yaşlıları öylesine kutsallaştırmıştır ki düzgün babayı genel anlamda yemin ederken iyi dileklerde bulunurken hep düzgün baba geçer cümlelerinde örnek ; "duzgı gadeye to de miserkero" anlami "düzgün gadani ( belanı & günahını) alsın bana versin" dir.

düzgün bawa & düzgün bawo & duzgı bawa hepsi aynı anlama gelmektedir.

edit: ziyaret alevi inancinda türbe ile eşdeğer bir tanımdır.

kardes turkuler’in ilk albumunde yer almakta.

verva qısleyde mekan gureto
name duzgino, duzgin bawo
hinke efkar keno ¢ıra vineto
name duzgino, duzgin bawo

xo çarnon jele cerun ververe
jela zalala mare hevala
vana, efkar meke nika rusneno
name duzgino, duzgin bawo

kışlanın karşısına mekan kurmuş
adı düzgün, düzgün baba
neden öyle efkarlı duruyor
adı düzgün, düzgün baba

jala’ya dönüp yalvarıyorum
bize dosttur her güzel ziyaretçi
diyor, efkarlanma, şimdi yoldadır
adı düzgün, düzgün baba

kardeş türküler