ataol behramoğlu

bilinen az sairden biri...

catalca’da dogdu. ilk ogrenimini kars ve cankiri’da; lise ogrenimini cankiri’da tamamladi. ankara universitesi dil ve tarih cografya fakultesi rus dili ve edebiyati bolumunu bitirdi. dort yil (1970-74) ingiltere, fransa ve sovyetler birligi’nde yasadi, ogrenimini surdurdu. ismet ozel’le halkin dostlari, nihat behram’la militan dergilerini cikarip yonetti. sehir tiyatrolarinda dramaturgluk (1974-1980), kisa bir sure adam yayinevinde danismanlik yapti. 1982 yilinda baris dernegi davasi nedeniyle on ay tutuklu kaldi. 1984 yilinda gittigi fransa’da sorbonne universitesi’ne bagli centre de poetique comparee bolumunde turk ve dunya siiri ustune seminerler izledi, calismalar yapti. 1986 aralik ayinda paris’te a.behrampglu yonetiminde anka adini tasiyan fransizca ve bir turk yazin ve sanat dergisi yayinlamaya basladi.


siir kitaplari

bir ermeni general (1965)
bir gun mutlaka (1970)
yolculuk ozlem cesaret ve kavga siirleri (1974)
ne yagmur...ne siirler (1976)
( yeni bir basimi 1981 yilinda kogusturmaya ugrayan ve yazarin bir sure gozaltinda kalmasina yol acan kitap beraat ederek yeniden yayinlandi)
kusatmada (1978)
mustafa suphi destani (1979)
dortlukler (1980)
iyi bir yurttas araniyor (1983)
eski nisan (1987)
turkiye uzgun yurdum, guzel yurdum (1985)
kizima mektuplar (1985)

tum siirlerine asya afrika yazarlar birligi lotus 1981 edebiyat odulu verilen a. behramoglu’nun toplu siirlerinden bir secmeler, siirler 1959-1982 adiyla 1983 yilinda yayinlandi. bu kitap 1987’de besinci basimini yapti. 1991’de toplu siirlerinin ilk iki cildi bir gun mutlaka ve yasadiklarimdan ogrendigim bir sey var basliklariyla yayinladi. siir ustune yazilarini yasayan bir siir (1986), sanat-edebiyat kurami ustune yazilarini mekanik gozyaslari (1991) baslikli kitaplarda topladi. cesitli dillerden yaptigi ceviri siirlerini kardes turkuleri (1986) adiyla yayinlayan behramoglu’nun ozellikle rus yazinindan siir ve anlati alaninda kitaplasmis, cok sayida cevirisi vardir.

(bkz: parkta rasladigim adam)
(bkz: ne anlatir yunan sarkilari)
(bkz: bebeklerin ulusu yok)

(bkz: ben olursem aksamustu olurum)

gogsume bir istanbul ciziyorum
basparmagimla, kelebek biciminde
cocukmusum gibi aynanin onunde
yuzumu saclarimi oksuyorum

kadikoyden herhangi bir deniz
tenha bir tramvay sisliden
samatyadan belki sultanahmetten
incir agaclari animsiyorum

gogsume bir istanbul ciziyorum
basparmagimla, kelebek biciminde
biraz umutsuzum, biraz yorgun iste
en cok gozlerimi seviyorum.

(bkz: ismet ozel)

sair olmasinin yaninda rusca kitaplari turkceye cevirmesiyle de unlu olan ankara universitesi dtcf rus dili ve edebiyati bolumu mezunu sairdir kendisi.

cok sevdim bir zamanlar, seviyorum yine de
alip basimi gitmeyi yollar boyunca
seyretmek bir bozkir aksamini camindan bir otobusun
masal sehirlerini gecerken hizla

cok sevdim bir zamanlar, seviyorum yine de
urpertili, simsicak tenini kadinlarin
salmak serin sulara govdemi
dusup gitmek ardina siirin ve askin

cok sevdim bir zamanlar, seviyorum yine de
varoldugumu dusunmeyi, urpererek...
karanlik bir odada kucuk bir cocuk gibi
yagmurdan ve yalnizliktan urkek

cok sevdim birzamanlar, seviyorum yine de
dusuncemi genis ve sonsuz olanla birlestirmeyi
hircin ve ele gecmezce atilgan
uysal ve usulcacik benim olan seyi...

cok sevdim bir zamanlar, seviyorum yine de
ve hep sevecegim beynim ve tenim varoldukca bu dunyada
piril piril olani, her zaman bir guz diriliginde
degismez ve degisken olani sonsuzca...

(bkz: ask iki kisiliktir)

(bkz: nihat behram)in kardesi

(bkz: gore)

(bkz: bebeklerin ulusu yok)

13 nisan 1942’de istanbul çatalca’da doğdu. ilköğrenimini kars ve çankırı’da yaptı. 1966’de ankara üniversitesi dil ve tarih coğrafya fakültesi rus dili ve edebiyatı bölümünü bitirdi. 1962’de türkiye işçi partisi’ne girerek ilk örgütlenme çalışmalarına katıldı. "fikir kulüpleri federasyonu"nun (fkf) kurucuları arasında yer aldı. "dönüşüm" dergisininin kuruluş çalışmalarına katıldı, sahipliğini üstlendi. 1970’te ismet özel’le birlikte "halkın dostları" dergisini çıkardı. aynı yıl ingiltere’ye, daha sonra fransa’ya gitti. paris’te gece kulübü bekçiliği, otel katipliği, öğretmenlik yaptı. 1972’de moskova üniversitesi edebiyat fakültesi’nde sovyet edebiyatı üzerine inceleme yaptı. 1974’te türkiye’ye döndü. istanbul şehir tiyatroları’nda dramaturg olarak çalıştı. 1975’te kardeşi nihat behram’la birlikte "militan" dergisini kurdu. "sanat emeği" dergisinin kurucuları arasında yer aldı. 1979’da türkiye yazarlar sendikası’nın genel sekreteri oldu. yayınevlerinde çalıştı. 12 eylül harekatından sonra 1982’de barış derneği davası nedeniyle 10 ay tutuklu kaldı. 1984’te fransa’da sorbonne üniversitesi’ne bağlı centre de poetique comparee bölümünde türk ve dünya şiiri üstüne seminerler izledi, çalışmalar yaptı. ilk şiirleri "ataol gürus" takma adıyla yeni çankırı, yeşil ilgaz, çağrı gibi yerel gazete ve dergilerde yayınlandı. yükseköğrenimi sırasında yapraklar, dost, evrim, ataç gibi dergilerde çıkan şiirleriyle dikkat çekti. bu dönemin şiirlerini biraraya getiren ilk şiir kitabı "bir ermeni general" 1965’te basıldı. gençlik dönemi şiirlerinde orhan veli, attilâ ilhan ve ikinci yeni şiirinin ortak özellikleri etkin. gerçek şiir kimliği 1965-1971 arasında papirüs, şiir sanatı, yeni gerçek, yeni dergi ve halkın dostları’nda çıkan şiirleriyle oluştu. bu şiirlerde toplumcu, etkin bir edebiyat anlayışının örnekleri yer aldı. toplumcu gerçekçi şiir ilkelelerine yöneldi, şiirini yeni biçim ve tema arayışlarıyla besledi. çevirileriyle de dikkat çekti. edebiyat ve kültür üzerine yazdıkları, antoloji ve diğer çalışmalarıyla kuşağının önde gelen yazarları arasına girdi.
eserleri

şiir:
bir ermeni general (1965)
bir gün mutlaka (1970)
yolculuk özlem cesaret ve kavga şiirleri (1974)
ne yağmur... ne şiirler... (1976)
kuşatmada (1978)
mustafa suphi destanı (1979)
dörtlükler (1983)
iyi bir yurttaş aranıyor (1983)
eski nisan (1987)
türkiye üzgün yurdum, güzel yurdum (1985)
kızıma mektuplar (1985)
şiirler 1959-1982 (1983)
bebeklerin ulusu yok (1988)
bir gün mutlaka (1991)
sevgilimsin (1993)
yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var (1991)

düzyazi:
yaşayan bir şiir (1986)
şiirin dili-anadili (1995)
mekanik gözyaşları (1997)
nazım’a bir güz çelengi (1997)
kardeş türküleri (1986)

ani:
aziz nesin’li fotoğraflar (1995)

gezi:
başka gökler altında (1996)

oyun:
lozan (1992)

mektup:
genç bir şairden genç bir şaire mektuplar (1995)

antoloji:
büyük türk şiiri antolojisi (2 cilt, 1987)

(bkz: cok sevdim bir zamanlar seviyorum yine de)

(bkz: ugur a agit degil ovgu)

(bkz: öğrendim ki)

(bkz: bu aşk burada biter)

zamaninda st michel fransiz lisesi’ne konusmaci konuk olarak gelmis, ogrencilerin saygisizliklari karsisinda onlarin seviyesine hatta daha da altina inmis, ustelik kendisine cicek veren kiza da "her gun guzel kiz gormuyoruz, hazir gelmisken bakalim" seklinde amacini ve hayata bakis acisini belirtmis, kendisini hafizamdan silmeye calistigim, siirlerini begendigim sair.

(bkz: insanlar)

(bkz: bellum omnium cantra omnes)