lunette

20 yildir sayisiz tutuklama, gozalti haberleri disinda hakkinda, boyali basinda tek satir haber okumadigimiz grubun son haftalarda, aniden, hem de her haber kanalinda 20.yil konseri bilgisinden hareketle haber yapilmasi kafalara baska kusku tohumlari ekmistir.
mesele grup yorum muzigi, kalitesi vb degildir mesele bunca yildir gormezden gelinen, bilinen bilinmeyen nedenlerle yok sayilmaya calisilan bir grubun neden bir hafta icinde, tum basinda, siradan bir olay mis gibi, hemen her hafta gormeye aliskinmisiz gibi haber olmasinda.
ilginctir yine animsayamayacagim bir dizimside ahmet kaya nin kafama sikar giderim adli sarkisi, fakir ama onurlu tamirci ciragi sahnesinde, alenen calivermisti film muzigi olarak.
biri bana anlatsin orada neler oluyor?!!
olais yanitlar icin (bkz: populer kultur), (bkz: kaniksamak), (bkz: siradanlastirmak), (bkz: icini bosaltmak)

80lerde cocuk olmak bir tarihe sahitlik etmektir. ister istemez birlikte buyumek zorunda oldugumuz arabesk cocuk sarkicilardan emrah, yine donem furyasinin getirisiyle sarkili, turkulu filmlerde oynamis ve muzik kariyerinde arabask muzigi tercih etmistir. bilindigi uzere arabesk muzik gerek nagmeleri gerekse sozleriyle, ozellikle dar gelirli ailelerce, acilarin bal eylendigi bir muzik turudur. film konularinin da acinin en acisi, kaderin en siddetli tokat vurani seklinde olmasi kacinilmazdir. bu sadece emrah icin degil donemin tum oyuncu ve sarkicilari icin kacinilmaz olanlardandir.
emrah yasi itibariyle cocuk oldugundan ask mesk filmlerinde boy gosterememis, filmlerinde ya annesi ya da kizkardesi kotu adamlarca kotu eylemlere maruz kalmistir. kardesimiz de ya namus koruyucusu ya da geride kalan kardeslere babalik zorundaliginda rollerine girmistir.
o donemdeki biz cocuk izleyiciler ve ailelerimiz teshisi coktan koymus, sonrasinda cevrilen her emrah’li film icin, siradaki kim gibi dalga gecer sorular sormaya baslamistik. sonrasinda ise, yani emrah buyuyup koca adam olduktan ve artik ask mesk konulu filmlerde boy gosterir olduktan sonra bile, eski filmlerindeki tema pesini birakmamistir.
baslarda ozellikle karikatur dergilerinde bol bol yapilirdi bu espriler, sonrasinda baydi elbet. kesfedilecek pek bir sey kalmamisti. sonrasinda eksisozluk bunyesinde bu ve bin turlu benzeri basliklar, eglenceler vb okuduk, yazdik.
elestirilen nokta artik baydigidir. her yeni sozluk olusumundaki yazarlarin eski sozluklerdeki komik basliklari kullanmalari bir yere kadar anlayisla karsilanabilir. zira bu tur pek cok basligin guncelligi korunmaktadir ve aklin yolu birdir. ancak yukarida anilan baslik turevlerinde oldugu gibi kusacak kadar maytap gecilmesi, baska bir duyguyu yasatmamaktadir.
ozgun olmanin yollari aranmasi gereken basliklarda, besinci sinif fantastik seks hikayelerini cagristiran erkek cocuk ve kotu adamlarca zikilen anasi temasi hangi yurdum insaninin istahini daha fazla kabartir bilememekteyim. isin espriden ciktigi asikardir. bu noktada zorlama bir yorum yoktur.
sadece biraz daha dikkat, biraz daha ozgunluk ve biraz daha saygi.
bakis acisi degistirildiginde ayni temadan daha binbir baslik ve entry cikabilecektir. yoksa orijinal espriler varken kim ister suyunun suyunu okumayi.

insanoglunun dogasidir vahset. gasp, saldiri, hirs, siddet, nankorluk. tabiatananin egitimi en zor uyesidir. kendi kendini terbiye etmek icin binlerce tur yazili sozlu kural icad eder. hiyerarjinin alasini kurar; ust altini ezer, alt ses etmez, uste cikacagi gunu bekler. bundandir medeniyet, okumusluk orani arttikca isledigi suclarla daha bir kizarir yuzu. affi zorlasir, gerekcesi utandirir.
baris gunleri de sevgi bortu bocek gunlerindendir. gecicidir.
anlayamadigim insan bu gunler ve yasalarla kimi, ne icin iknaya calisir.
netice itibariyle insan, hayvanlar aleminde acayip madaradir.

ensest, aile bireylerinin birbirleriyle seksuel iliskileri seklinde tanimlanabilir. buyuk dinlerde ve gelismis toplumlarda uygulanmasi kabul gormemektedir.
bu iliski bicimine yonelik basinda cikan haberlerden aldigimiz bilgilere gore olay dayi-amca hatta baba-abi ve korkutularak susturulmus kucuk kiz arasinda gecince kizcagiz gebe kalabiliyor ve dogan cocuk adem babasi rehberliginde yetistirme yurduna gonderiliyor. velev ki kiz bu durumu etrafa duyursun tore ve namus cinayetleri basligina bir kurban daha eklenecektir.

imam safinin bir sozu.
islamiyete gore deniz urunlerinden hangilerinin yenilebilecegi uzerine sorulan sorunun yanitidir.
ancak bu deniz urunlerinden midye adet goren bir canli oldugundan, diger bir fikih alimi imam hanefi saglik acisindan yenmesini sakincali bulmustur. sadece midyenin degil sumuklu tum canlilarin.
sonucta iki imam da bir mezhebin temsilcisidir. mezhepler kabul edilen ortak dinin uygulanmasinda kisilere yol gosterici oldugundan hangisi dogru yanlisi tartismak fayda getirmekten ziyade zaman kaybidir.
bir de soyle bir anektod ekleyecegim, umarim kafalar daha da karismaz: serhi hukum alimleri der ki eger iki ictihad varsa zor olanin uygulanmasi dogru olur.

dilimizde ve dolayisiyla kulturumuzde duymaya alismadigimiz turden bir temmeni sozudur. genelde bir cuma, cumartesi ve pazar gunleri kullanilir.
sevdiklerimdendir. zira hafta ici calismaktan helak olmus bunyeler icin umut, kurtarici, bayram havasinda soylenir. soyleyen de soylene de ayni isiltili gozlerle onaylar bu dilegi. onemlidir yani.
ozellikle avrupalilar yolda, sokakta, hele ki marketlerde, alisveriste mutlaka kullanirlar.

yeni sozluk yazarlarinin eski sozluklere ve yazarlarina, actiklari basliklara oykunmeleriyle aciklanabilecek bir hadise.
fazla killanmamak ve de kinamamakla beraber, bir an evvel o muhasir medeniyetler seviyesi her ne yukseklikteyse, sozluk yazarlarinin enerjilerini o hedef icin kullanmalarina dikkat cekmekte fayda vardir. gulmek, eglenmek molalara yakisir, lakin fazla mola yaraticiliktan, calisma askindan uzaklastirir, tembellestirir.

anadilde egitim bireysel bir hak olmanin otesinde kaliteli bir egitimin olmazlarindandir.
anadilde egitimi uygulayan ulkelerin dayanak noktalarindan biri de budur. zira istatistikler yabanci dilde egitim goren cocuklarin digerlerine gore daha yavas ogrendigini ortaya koymustur. bu arastirma sonuclari zeka ile yakin uzak baglantili olmadigi halde, sonuclari irkci kesimlerce bayrak edilmektedir. almanya’daki turk cocuklarinin zeka geriligini iddia eden zihniyet arastirma verilerine yaslanarak bu soylemlere kalkismistir. egitimde kaliteyi hedefleyen kisilerce yurutulen "anadilde egitim" kampanyalari yazik ki irkci zihniyetlerce "odenek eksikligi" vb gerekcelerle baltalanmaktadir.
dikkate alinmasi gereken bir diger gercek ise "hak verilmez, alinir" gercegidir. eger ortada talep yoksa arzi tartismanin da fazla bir anlami yoktur. anadilde egitimin lise secme sinavlari, universite sinavlari gibi cocuklari at yarisina sokan sinavlara yansimayacagini bilen halkin da boyle bir talebi olmayacaktir.
ancak bu bir surectir. konunun sicakliginin korumasi gerekli duzenlemeleri de tartismaya acacaktir.
ozel okullarin sinav sonuclari icler acisi durumdadir. anadilde egitim azinliklara oldugu kadar cogunluga da gerekli bir egitim bicimidir. birakmali gavur kici yalamayi.

selamlasma en az iki kisinin birbirlerini an icin kabul etme ve birbirleir icin iyilik guzellik temmeni etme niyetiyle gerceklesir. her bir selamlasma sozcugu, her ne kadar sik kullanimla anlamini yitirmis gorunse de, kisiyi o an icin yalnizligindan kurtarir. bir iken iki olunuverir.
gunaydin, merhaba, selam, iyi gunler, iyi aksamlar, iyi geceler, selamun aleykum, aleykumselam gibi otekinin varligini kabul anlamina gelen sozcukler, zaman zaman, sadece bir soz olmaktan ote anlamlar da icerir.
bu selam sozcuklerine zamanla yabanci kaynakli selamlamalar da dahil olmustur.

hem selam hem de iyi temmeni iceren soz obegi. kullanim an ve yeri icin ’birbiriyle iliskisinde gozle gorulur mesafe olan’ kisiler arasinda kullanildigi soylenebilir: bakkalla, sigara almak icin girilen bufe ile, yol sormadan once, size iyi davranilmissa, sorduktan sonra... gider.

arapca bir sozcuk, ancak sadece "selam" seklinde kullanimi yabanci kaynaklidir. bizde diger yabanci dillerde oldugu gibi, yine arapca olan "merhaba" dan baska, tek sozcukle selamlasabilecegimiz bir sozcuk yoktur.
gencler de izledikleri filmlerden etkilenip "selam" demektedir birbirine. sanki biraz daha cool bir ifadedir bu.
-selam
-selam, naber?
iyi, n’olsun?
gider boyle.

konusmanin hem basinda hem sonunda kullanilabilen sozlerden.
bazen kisinin dikkatini cekmek icin, bazen konusmayi sonlandirmak icin kulaniriz. kullanicisina gore anlami genisler.

genellikle ortayas ustu insanlar arasinda kullanilan selamlasma sozu.
gencler arasinda favori olmamakla beraber, eger kullanildigina sahit olunmussa, o genclerin takkeli, asali, ya da en azindan bir vakiftan cikiyor olma olasiligi yuksektir.
bazi gencler yaslilara saygi geregi de bu selam verme bicimini yegler. kotu bisi degildir, bilakis kendim de bizzat severim.

selamun aleykum seklinde verilen selama cevaben kullanilir.
sozcuk olarak birbirlerinin yansimasi gibidir bu ikili.

kendi entrylerimizi toplu olarak gorebildigimiz bir bolum yok mu? hangi basliklara kac entry girdik? duzeltmek istersek gibilerinden.

henuz ustalasmamisken entrylerin gorunmemesi hadisesine tamam da, bazilarinin gorunmesi bazilarinin yok olmasini anlayamadim. ustelik ayni baslikta. cop kutusu da bombos.
neler oluyor?
entry sayimi ve iceriklerini nereden gorebilirim?

medyanin gundemini isgal eden konularin basinda olan liste.
butun kose baslari eli kalem tutanlarca "aydin" kisvesine burundurulup tutulmusken, gundem ne pkk teroru, ne el kaide intikami, ne neredeyse uc yildir sabitlenmis dolar ve ithalattaki patlama, ne erdogan in gaflari, ne ab uyelik ayaklari ne de kibris. goruntude anilan konulara iliskin fare tikirtisindan ote gidemeyecek uc bes sozun disinda herkes listenin pesinde dusmus durumda. bazilari alenen cogunlugu kapi ardlarinda listedekileri desifre etme yarisinda. hergun yeni bir ismin aydinligi tartismaya sunuluyor. cogu kuyruk acisinda. listeye girmek bir dert-dertlerin en buyugu, girememek ayri dert-elegune rezil olma durumu var.

olaylara uzaktan bakabilen, ongorusu gelismis, nesnellgini muhafaza eden, demoktarik ilke, hak ve ozgurlerin savunucusu, bilgi sahibi oldugu tartisilmaz, edindigi bilgilere kafa yoran, kisisel fikirler gelistirebilen aydin arkadas.

gunun geceden aydinlik, umut verici, kaygisizligini dile getirir. "gunaydin" diyen kisi bir yerde "ben gunu senden evvel karsiladim ve mustuluyorum: gun bugun aydinlik, umut verici." demek istemektedir, ya da "fark ettin mi bugun gun aydin" diyerek konustugu kisiyle gune iliskin ayni duygulari besledigini ima etmektedir. gizli bir ortaklik gibidir bu sozcuk. tek kelime ile benzer duygulari ifade eder. samimi olunur o an icin.

adi gibi garip olmayan, ancak az kurcalayinca bir gariplik bekliyor insan. yoksa ne diye bizare. yalniz itiraf etmeli sozluk evvela adindan kaybetmekte. ne hangi dilde neye hizmet secilmis diye dusunuyor insan.
sozluk kardesligine bir yerden girmeli
dusuncesiyle bilgi sozlukten az evvel inceleyip cokkkk calisilmasi gerektigini fark edip hazira konmayi sectim he ryeni sozlukcu gibi.
bizaresozluk diger yeni tum olusumlar gibi destegi hak edenlerden. eksi sonrasi acilan tum sozlukler az cok benzer elestirilerle, hafife almalarla karsilamislardir. elestiri mutlaksa da takdir edilmenin yolu satasmak degildir.
zaman her sozluge bir renk verecektir.
morartayim derken morarmamak adina...