trablusgarp savaşı

trablusgarp savaşı, 1911-12 yılları arasında osmanlı devleti ve italya krallığı arasında geçen bir savaştır. özellikle yabancı kaynaklarda 1911-12 türk-italyan savaşı olarak da geçer. adı, "trablusgarp savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar, trablusgarp’ın dışında, adriyatik denizi, ege adaları, çanakkale boğazı ve kızıldeniz gibi çeşitli bölgelerde de sürmüştür. bu savaşı italya, diğer büyük devletlerin ve balkan savaşı’nın sayesinde kazanarak sömürgelerini arttırmıştır.

yüzyıllardır osmanlının elinde bulunan oniki adalar italyan denetimine girmiştir. italya ve osmanlı savaşın bitmesini isterken osmanlının italya nın şartlarını kabul etmemesi sonucu çatışmalar devam etmiştir. lakin karabağ osmanlıya savaş açıp da osmanlının makedoonya ya yardım göndermesi bu çatışmalar yüzünden imkansız hale gelince mecburiyet karşısında italya nın tüm tekliflerini kabul etmek zorunda bırakılmıştır. ayrıca mustafa kemal ilk defa, bu savaş münasebetiyle, kurmay binbaşı rütbesiyle savaş alanındaki yerini almıştır.

dönemin gelecegi parlak subaylarinin gönüllü olarak, bilhassa misir üzerinden, katildiklari savastir. yokluk ve imkansizliklara ragmen ciddi bir direnç gösterebilecek bir ordu ortaya çikardilar. enver pasa mektuplarinin birinde, geldiginde 900 savasçi bulundugunu, bunu ordu’ya benzetip 16 000 askere çikardiklarini iletmektedir.(daha sonra bu sayi daha yukari çikmistir) yine oradayken yazdigi mektuplara bakildiginda anlasiliyor ki geldiginde bir hayli karamsar düsünceleri vardir. sefaletten, halkin perisanligindan bahsetmektedir. fakat bu, bilhassa yerlilerin sicak davranmasi ve direnise sahip çikmasi sebebiyle sonlara dogru olumlu olarak degismektedir.

mesela gitmeden önce sunlari yazmistir; ’trablus zavalli memleket. kaybetti simdilik. belkide ebediyyen... peki o zaman niye gidiyorum? islam dünyasinin bizden bekledigi ahlaki görevi yerine getirmek için.’ aslinda bu, belkide gönüllü olarak giden subaylarin ortak düsüncesidir.

11 kasim 1911’de ise; ’dün aksam 13 saatlik gece yürüyüsünden sonra geldim ve asiret reisleri sonuna kadar italyanlara karsi savasmaya devem etmek için yemin ettiler. bir yillik erzak temin edildi, cephane bol, zafer de yeterince var.’

balkan savasi çikmasaydi, mustafa kemal, enver pasa, fethi okyar, nuri conker, kusçubasi esref gibi isimlerin baslattigi bu direnis italyanlara bir hezimet yasatacakti. (ki zaten ufaktan ufaktan baslamislardi hezimetleri yasatmaya.)

gün gelip yurdun baska bir tarafinda savas baslayinca buradaki subaylarin teskilatlandirdigi ordu mücadeleye, her ne kadar osmanli topraklari italyanlara birakmis olsa bile, bir müddet devam etmistir. bunun ta ömer muhtar zamanina kadar sürdügünü iletirsem abartmis olmam sanirim. ki ömer muhtar silah arkadasi olan mustafa kemal atatürk’e yardim için mektup yollamis fakat bu mektuplar atatürk’e ulasmamistir.

ve yine bu savas ve direnislerde teskilat i mahsusa’nin katkilarini göz ardi etmemek gerekiyor.