narsistik kişilik bozukluğu

kendini beğenme ve öz saygı ile aşırı ilgilenmenin olduğu bozukluktur. üstünlük duygusu, beğenilme gereksinimi, kendini karşısındakinin yerine koyamama, küstahlık temel belirtileridir...temelde anne ile ilgili çatışmalar yatar,tedavisi zordur.

rahatsızlığın adı narkissos’tan gelmektedir.eski yunan mitolojisine göre,dünya üzerinde birçok tanrı bulunmaktaydı.bunlar çeşitli doğa olaylarından ya da canlı-cansız varlıkların kontrolünden,davranışlarından sorumluydular.inanışa göre bu tanrılar insan şeklindeydi ve insanlarla ilişki içine de girerlerdi.kendine aşık olanlara aldırmayıp,onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan ekho, bir gün avlanan bir avcı görür.narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır.ekho bu genç avcıya ilk görüşte aşık olur.ancak narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek,peri kızının yanından uzaklaşır.ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek,kara sevda ile içine kapanarak ölür.bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara,sesi ise bu kayalarda ’eko’ dediğimiz yankılara dönüşür.
olimpos dağında oturan tanrılar bu duruma çok kızarlar ve narkissos’u cezalandırmaya karar verirler.gene günlerden bir gün av izindeki narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir.buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür.o da daha önce farkedemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir.yerinden kalkamaz, kendine aşık olmuştur.o ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü.o şekilde orada ne su içebilir,ne de yemek yiyebilir, ayni ekho gibi narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.işte narsisistik kişilik bozukluğu olan kişiler de bu şekilde kendilerine aşık,hep önde olmak,en gözde olmak isteyen,başkalarının düşünce ya da isteklerine gereken ilgiyi gösteremeyen kişilerdir.plan ve hedeflerine ulaşamadıklarında,gereken ilgiyi göremediklerinde aynı narkissos gibi erirler,çökerler.

aşağıdakilerden en az besinin varlığı ile erişkinliğin erken dönemleri de başlayan , üstünlük hisleri, beğenilme ihtiyacı ve kendini başkasının yerine koyamayıp, insanlara uygun yaklaşımlarda bulunamama ile seyreden bir rahatsızlıktır.

1-kendisinin başkalarından çok daha önemli olduğu duygusu içindedir. ( gösterdiği başarıları , sahip olduğu becerilerini çok daha olağanüstü olarak görüp, yeterli bir temeli olmamasına karsın çok değerli ve yüksek bir şahsiyet olarak bilinmeyi bekler.)
2- düşünceleri ,hayalleri büyük bir güç, engin bir deha, kusursuz bir güzellik ve mükemmel , sonsuz sevgi üzerinedir.
3-özel, benzeri olmayan biri olup, kendisini ancak çok zeki ve ustun nitelikli kişilerin anlayabileceğini düşünür ve sadece bu kişilerle ilişki kurup, dostlarını bu kişilerden seçmeyi düşünür.
4-çevresindekiler tarafından çok beğenilmeyi bekler.
5-hak ettiği duygusu içindedir. sahsına özel, başvuran diğer kişilerden farklı bir tedavi uygulanacağı düşünceleri ve davranışları içindedir.
6-diğer insanlarla karşılıklı ilişkilerinde bencilce, çıkar düşünerek hareket eder. başkalarının zaaflarından yararlanıp, hedeflerine ulaşmayı gözetir.
7-kendini diğer kişilerin yerine koyup, onların hissettikleri , düşündükleri ya da ihtiyaçları konularını anlamaya ve bunlara saygı duymaya isteksizdir.
8-genellikle başkalarının başarıları, yaptıkları , değerleri ve onların genel olarak varlıklarını kıskanabilirler. diğerlerinin de kendilerini kıskandığını düşünürler.
9-kendini beğenmiş, ukala ve küstahça tutumlar içine girerler.

kendilerinin çok önemli , vazgeçilemez oldukları seklinde bir düşünce içerikleri vardır. halk arasında"büyük dağları ben yarattım" denen tavırlar içindedirler, gösterişçi ve kendini metheden konuşma ve davranışlar içindedirler. bunların karşılığında bekledikleri ilgi, övgü , hayranlık ifadeleri ile karsılaşmadıklarında hayrete düşüp, hayal kırıklığı ve mutsuzluk dönemleri yasayabilirler. başkalarının da kendi başarılarındaki katkısını gözardı edip, onları hesaba katmazlar. otorite ya da üst düzey kişilerle ilesin kurmak için çabalayıp, bağlantı kurdukları bu kişilere abartılı nitelikler atfederler. bu şekilde kendilerini de bu kişilerden varsayarlar. daima bir kurumun en yetkilisi ( başhekim, profesör, mudur, komutan, işveren vs.) gibi en yetkili ile iletişime geçip, diğerlerinin fikirlerine aldırmazlar.

devamlı olarak birselde ne kadar iyi oldukları, oradakilerin kendilerini nasıl el üstünde tutup, değer verdiği, sevgi ve saygıyla karşılandığı üzerinde düşünürler. çevrelerinden sürekli övgü, alkış beklerler. sıra beklemek, izin istemek, yol vermek onların sözlüğünde olmayan kavramlardır. çünkü kendilerine göre hersele hakları vardır ve daima bir öncelikleri olduğu düşüncesi içindedirler. başkalarından bu konularda destek ve yardim göremediklerinde öfkelenirler. başkalarını kendi isleri ve keyfi için köle gibi kullanabilir, yakın çevrelerini üst düzey ya da kendilerini pohpohlayacak kişilerden seçerler (en güzel ,en tanınmış kişiyle görünmek, arkadaşlık etmek, bu amaçla o tur kişilerin bulunduğu sosyal klüp, derneklere girip,faaliyetlerde bulunmak gibi).

diğer kişilerin içinde bulundukları durumlar konusunda aşağılayıcı, eleştirici, ilgisiz ve hafife alır bir tavır sergilerken, kendinin karsılaştıklarını derinlemesine aktarmaya çalışarak cifte standart uygulayabilirler.
herkesin başarısına haset edip, onların hiç birsele layık olmadıkları, kendilerinin de isterlerse kolayca onu yapabileceklerini düşünürler.

kendilerine yapılan en ufak yapıcı eleştiri ya da düzeltme,ekleme ve öneri bu kişileri ağır bir şekilde yaralayabilir. bu durumda küçük duşmuş, mahvolmuş ,ortada bırakılmış hissedebilirler. bu durumda aniden hiddetlenip, kırıcı olabilirler. bunlardan ötürü sosyal ilişkileri bozuk olup başarıları devamlı olamaz. başkaları ile yarışma gerektiren islerde yenilme riski nedeniyle ,bu islere karsı isteksizlikleri is ve sosyal hayatta beklenen düzeyin altına düşmelerine yol açabilir.

birlikte bulunabilen rahatsızlıklar:
-majör depresyon
-distimi
-anoreksia nervosa
-madde kullanım bozukluğu
-kişilik bozuklukları ( histrionik, borderline,
antisosyal, paranoid k.b.)

kimlerde görülebilmektedir:
vakaların yarıdan çoğunu erkekler oluşturmaktadır. toplumda % 1 den daha az oranda görülmektedir.

tedavi:
bireysel psikoterapi uygulanmalıdır. tedavide kişiliğe ait abartılı beklentiler, düşünceler ve davranışların uygun ve gerçekçi olanlarla değişimi, kişiler arası yaklaşımların düzeltilmesi ve kırılgan yapı üzerinde çalışılır.

(bkz: narsisizm)

örneklerle açıklamak gerekirse:
(bkz: 31subat)

(bkz: narsizm)

temel özelliği büyüklük örüntüleridir. eleştiriye gelemez. öfke ve utançla tepki verir. kendisine ait abartılmış kendilik algısı vardır. yeteneklerini abartır, hep önde olmayı bekler, kişiler arası ilişkileri kendi çıkarına kullanır. rakip durumda olanları kıskançlık göstererek aşığılar. kendisinin özel biri olduğunu, bu nedenle özel durumlara hak kazandığı duygusu vardır. sürekli ilgilenme ve beğenilmeyi bekler, empati yapamaz, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlayamaz.