mısır

coğrafi verileri


konum: kuzeydoğu afrika ülkelerinden olan mısır, kuzeyden akdeniz, doğudan kızıldeniz ve filistin, güneyden sudan, batıdan libya ile çevrilidir.
coğrafi konumu: 27 00 kuzey enlemi, 30 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 1,001,450 km²
sınırları: toplam: 2,689 km
sınır komşuları: filistin 11 km, israil 255 km, libya 1,150 km, sudan 1,273 km
sahil şeridi: 2,450 km
iklimi: mayıs - ekim ayları arası kadar sıcak bir yaz, kasım - nisan ayları arası serin bir kış olmak üzere genelde iki mevsim görülür. çölde yazın sıcaklık gölgede her zaman 40 dereceyi geçer. ancak gece sıcaklık, 15-18 derece kadardır. sahra’dan gelip, deltaya kadar uzanan hamsin rüzgarları genellikle bahar mevsiminde eserler. kuru ve kavurucu karakterde olup, sık sık kum ve toz fırtınaları oluştururlar. kıyı kesiminde akdeniz iklim özelliği nedeniyle kışın yağış ortalaması 100-200mm. arasındadır.
arazi yapısı: 1280 km uzunluğundaki nil vadisi , sudan sınırından akdeniz’e kadar uzanarak doğu ve batı çöllerini birbirinden ayırır. batı çölü hemen hemen yüzölçümünün 3/4 ’ünü kaplar. ortalama yükseklik 210-250 metre olmasına rağmen güneybatı ucunda , yüksek kayalıklı bölgede 2130m.’ye ulaşır.bölgenin çoğu yeri taşlı çöllerden meydana gelmesine rağmen, yer yer kumluk ovalara da rastlanır. plato görünümünde olan bölgenin çeşitli yerlerinde oluşan çökmeler sonucu yeraltı sularının yerleşmesine imkan veren sığ kuyular meydana gelmiştir.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: qattara çukuru 133 m
en yüksek noktası: catherine tepesi 2,629 m
doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, demir, fosfatlar, manganez, kireçtaşı, alçıtaşı, talk, asbest, kurşun, çinko
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %2
sürekli ekinler: %0
otlaklar: %0
ormanlık arazi: %0
diğer: %98 (1993 verileri)
sulanan arazi: 32,460 km² (1993 verileri)
doğal afetler: periyodik kuraklıklar, yaygın depremler, su baskınları, heyelanlar, volkanik aktivite, bahar mevsiminde esen hamsin rüzgarları kuru ve kavurucu karakterde olup, sık sık kum ve toz fırtınaları oluştururlar


nüfus bilgileri


nüfus: 69,536,644 (temmuz 2001 verileri) nüfusun %45’i şehirlerde yaşamaktadır.
nüfus artış oranı: %1.69 (2001 verileri)
mülteci oranı: -0.24 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 60.46 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 63.69 yıl
erkeklerde: 61.62 yıl
kadınlarda: 65.85 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.07 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.02 (1999 verileri)
ulus: mısırlı
nüfusun etnik dağılımı: mısır halkının yaklaşık %91’ini araplar oluşturmaktadır. arapların %91.5’i müslüman, kalanı hıristiyan’dır. ikinci önemli etnik unsur nüfusun %7’sini oluşturan kıptilerdir. kıptilerin tamamı hıristiyan’dır. kıptilerin kendilerine özel bir dilleri vardır. ancak bugün artık kıptice konuşan kalmamıştır ve kıptiler de arapça konuşmaktadırlar. kalan nüfusu avrupalı hıristiyan etnik unsurlarla, nubiyalı, beja, arnavut, berberi gibi değişik kökenlerden gelen müslüman etnik unsurlar oluşturmaktadır.
din: resmi din islam’dır. halkın %91’i müslüman’dır. kalan nüfusu kıpti kökenli ortodoks hıristiyanlar (kıptiler diğer ortodokslardan farklı bir inanca sahiptirler), rum kökenli ortodokslar, arap kökenli maruni hıristiyanlar ve çeşitli avrupa ülkelerinden mısır’a yerleşmiş olan katolik ve protestan hıristiyanlar oluşturmaktadır. müslümanların tamamına yakını sünni, çoğunluğu şafii, önemli bir kısmı da hanefi’dir.
diller: resmi dili arapça’dır. halkın tamamına yakını arapça konuşur. bazı küçük etnik unsurlar kendi aralarında mahalli dillerini konuşurlar.
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %51.4
erkekler: %63.6
kadınlar: %38.8 (1995 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: mısır arap cumhuriyeti
kısa şekli : mısır
yerel tam adı: jumhuriyat misr al-arabiyah
yerel kısa şekli: misr
eski adı: birleşik arap cumhuriyeti (suriye ile birlikte)
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: kahire
idari bölümler: 26 eyalet; ad daqahliyah, al bahr al ahmar, al buhayrah, al fayyum, al gharbiyah, al iskandariyah, al isma’iliyah, al jizah, al minufiyah, al minya, al qahirah, al qalyubiyah, al wadi al jadid, ash sharqiyah, as suways, aswan, asyut, bani suwayf, bur sa’id, dumyat, janub sina’, kafr ash shaykh, matruh, qina, shamal sina’, suhaj
bağımsızlık günü: 28 şubat 1922 (ingiltere’den)
milli bayram: ihtilal günü, 23 temmuz (1952)
anayasa: ülke 11 eylül 1971’de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir.
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, acc, acct, afdb (afrika kalkınma bankası), afesd (arap ülkeleri ekonomik ve sosyal kalkınma fonu), al, amf (arap ülkeleri para fonu), bsec (karadeniz ekonomik işbirliği), caeu (arap ülkeleri ekonomik anlaşmalar konseyi), ccc (gümrük işbirliği konseyi), ebrd (avrupa yatırım ve kalkınma bankası), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), escwa (birleşmiş milletler batı asya ekonomik ve sosyal komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-15, g-19, g-24, g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icc (milletlerarası ticaret odası), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), idb (islam kalkınma bankası), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), iho (uluslararası hidrografi örgütü), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), minurso (bm bati sahra referandum misyonu), monuc (bm kongo operasyonu), nam, oapec (arap petrol ihracatçısı ülkeler örgütü), oas (amerika devletleri teşkilatı), oau (afrika birliği teşkilatı), oic (islam konferansı örgütü), osce (avrupa güvenlik ve işbirliği örgütü), pca (daimi hakemlik mahkemesi), un (birleşmiş milletler), unamsil (bm sierra leone misyonu), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unitar (bm eğitim araştırma enstitüsü), unmibh (bm bosna hersek misyonu), unmik (bm kosova geçici yönetimi), unmop (bm prevlaka gözlem misyonu), unomig (bm gürcistan gözlem misyonu), unrwa (bm filistin mültecileri yardım komisyonu), untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), upu (dünya posta birliği), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


ekonomiye genel bakış: mısır ekonomisi tarım, hayvancılık ve turizme dayanır. tarım daha çok nil vadisinde yapılmaktadır. tarım ürünlerinden ve hayvancılıktan elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı %20’dir. çalışan nüfusun %40’ı bu sektörlerde iş görmektedir. üretilen tarım ürünlerinin başında pamuk gelir. bunun yanı sıra tahıl ve çeşitli sebzeler de üretilmektedir. balıkçılık da yaygındır. mısır’da demir, fosfat, manganez, çinko ve altın cevheri gibi bazı madenler çıkarılmaktadır. maden gelirleri gayri safi yurtiçi hasılanın %2’sini oluşturur. bir miktar da petrol üretilmektedir. orman ürünlerinden de belli oranda yararlanılmaktadır. mısır tarihi eser yönünden oldukça zengin bir ülkedir. kahire’deki amr ibnu as, hz. hüseyin, sultan hasan, ezher, tulunoğlu, imam şafii, mehmed ali paşa camileri ve piramitler başta gelen tarihi eserlerdendir. kahire’de çok sayıda antik ve islâmi eserin sergilendiği müzeler mevcuttur. bütün bu tarihi zenginlikler mısır’a çok sayıda turist çekmektedir. dış ticaretindeki açığın bir kısmını turizm gelirleriyle kapatmaktadır.
gsyih: satınalma gücü paritesi - 247 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme oranı: %5 (2000 verileri)
gsyih - sektörlere göre: tarım: %17
endüstri: %32
hizmet: %51 (1999)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %3 (2000)
iş gücü: 19.9 milyon (2000 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %29, hizmet %49, endüstri %22 (1999)
işsizlik oranı: %11.5 (2000 verileri)
endüstri: sanayi kuruluşlarının başında gıda maddesi, meşrubat ve sigara üretimiyle ilgili kuruluşlar gelmektedir. ikinci sırada tekstil ve deri fabrikalarıyla konfeksiyon atölyeleri gelir. mısır’da üretilen pamuğun önemli bir kısmı kendi fabrikalarında işlenmektedir. bunun yanı sıra demir çelik, inşaat, elektrik donanımı, bazı mekanik aletler üretimi, madeni ve toprak eşya üretimi, kimya, mobilya, kâğıt, ilaç, plastik vs. sektörleriyle ilgili sanayi kuruluşları da bulunmaktadır.
endüstrinin büyüme oranı: %2.1 (2000 verileri)
elektrik üretimi: 64.685 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 60.157 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: pamuk, pirinç, mısır, buğday, fasulye, meyve, sebze, büyükbaş hayvan, su bufalosu, koyun ve keçi
ihracat: 7.3 milyar $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: ham petrol, petrol ürünleri, pamuk, tekstil, metal sanayi, kimyasallar
ihracat ortakları: ab %35, orta doğu %17, afrika - asya ülkeleri %14, abd %12 (1999)
ithalat: 17 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve araç gereçler, gıda maddeleri, kimyasallar, ağaç ürünleri, yakıt
ithalat ortakları: ab %36, abd %14, afrika - asya ülkeleri %14, orta doğu %6 (1999)
dış borç tutarı: 31 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: mısır lirası (egp)
para birimi kodu: egp
mali yıl: 1 temmuz - 30 haziran


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 3,971,500 (1998)
telefon kodu: 20
radyo yayın istasyonları: am 42 , fm 14, kısa dalga 3 (1999)
radyolar: 20.5 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 98 (1995)
televizyonlar: 7.7 milyon (1997)
internet kısaltması: .eg
internet servis sağlayıcıları: 50 (2000)
internet kullanıcıları: 300,000 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 4,955 km (2000)
karayolları: 64,000 km (1996)
su yolları: 3,500 km
boru hatları: ham petrol 1,171 km; petrol ürünleri 596 km; doğal gaz 460 km
limanları: aleksandria, al ghardaqah, aswan, asyut, bur safajah, damietta, marsa matruh, said limanı, suez
hava alanları: 90 (2000 verileri)
helikopter alanları: 2 (2000 verileri)

egypt.

dun tahir meydanı’nda cikan olaylar hiz kesmi$ olsa da devam ediyor. olaylarda 3 ki$i hayatini kaybetti $u dakikaya kadar, 1500 de yarali var.

ege bölgesinde darı olarak bilinen yiyecek.

kavalalı mehmet ali paşanın valilik yaptığı ülke.

herodot’un deyimiyle ’nil’in hediyesi’.
nil nehri sayesinde bulundugu kitanin en guclu ekonomisine sahip ulkelerinden biridir.

karanfil sokaktaki bir kafenin ismi (bkz: mısır kafe)

eski mısır’da insanlar en fazla 29-30 yaşına kadar yaşayabilirmiş. hepi topu 3 kişi 50 yaslarına gelebilmiş ve ona hayran kalmıslar.
bunun nedeni kötü iklim, ağır çalışma ve hayat temposu ve yedikleri ağır yağlı yemeklermiş.
ben de tanrıkralım için oyle taş taşısam yıllarca dünya kadar 3 piramit bi de sfenks ayrıca da bini bi para heykel yapsam ben 10 yasımı göremezdim.

konserve içerisinde haşlanmış olarak satılan modelleri de vardır. belli ki insanlar salataya falan katsın, bunu yaparken kolaylık olsun diye üretmektedirler. lakin onu kaşık kaşık yemek de ayrı bir zevk, ayrı bir lezizliktir. içerisindeki suyu içmeyin ama, içilmiyormuş.

(bkz: neter)

sanılanın aksine, yiyip üstüne su içilirse cırcır yapmıyor.

karadenizde pahalıya satılır bu ürün.

$erefsiz mısırcı tanesini 2 liradan vermeye kalkı$tı. yer miyim lan ben.

ne yaparsan yap dişinin arasına kaçmayı başaran tek yiyecektir efendim bu.bir de gider öyle sinsi bir yere saklanırki ağzınızın içinde,ara ara bulamazsınız ama hissedersiniz oralarda bir yerde olduğunu.bu denli düşman,bu denli çakal bir besindir.

kocanı basura iyi geliyormus, deneyenlerin yalancısıyım

ülke ismi olarak türkçe ve arapça’ya ibranice’den mitsrayim sözcüğünden geçmiştir.

özellikle közlenmiş olanı ilk buluşmada yenmemesi gerekenler listesine ilk sıradan girer. dişlerin aralarının simsiyah olması bir yana, bir de derinlerde yerleşen ve dışarıya çıkmamak için direnen tanelerin direnişini kırmak için dille kanırtma eyleminin potansiyel sevdiceğin gözünün içine bakıla bakıla yapılması, o taneciklerden mütevellit konuşmanın kesik kesik sürdürülmesi pek hoş değildir. ha ’beni seven böyle sevsin’ diyorsanız takdir eder ortamdan uzaklaşırım, belki kıskanırım bile.

ankarada nargilesi pek güzel olan bir kafe. eskiden hoş bir yerdi de şimdi bozdu.

közlenmiş ya da haşlanmış ya da patlamış ama diş teli takarken asla yenmeyecek besin ürünü.

patlamış olanından sevgiliyle gidilen sinemada da yenilmesi tavsiye edilmez, zira ilk sinemaya gidişse ve eğer öpüşecekseniz karşı tarafın susuzluktan boğulmasını istemezsiniz.

bugun de cuma namazi sonrasinda 1 milyona yakin insan tahrir meydanı’nda toplanacakmi$ ve hüsnü mübarek’in iktidardan ayrilmaya halen niyeti yok.

ulkede hüsnü mübarek’e kar$i ba$latilan isyanin sorumlusu olarak veil gonim gorulmekte.