havarilerine ahmed geliyor diyerek hz muhammedin gelişini müjdelemiş peygamber.
hz. isa
(bkz: milat)
isa, süryanice eashoa’, esa, issa. (d. m.ö. 8-2 - m.s. 29-m.s.36). doğum ve ölüm tarihleri ile ilgili olarak kimi tarihçiler ve araştırmacılar farklı görüşler belirtirler. "nasıra’lı isa" olarak da bilinir. hristiyanlık’taki temel figürdür. türkçe’de kullanılan adı arapça kökenlidir. anadolu’da sözcüğün "ese" ve "esi" biçiminde kullanıldığı da görülür. batı medeniyetlerinde kullanılan christ, christus, cristo vb isimleri, ibranice ’kutsal yağ ile ovulmuş, kutsanmış’ anlamına gelen mesih kelimesinin yunanca karşılığı olan khristos kelimesinden türemiştir [1].
teolojide kullanılan, isa’nın yaşamına dair ana kaynaklar yeni ahit’teki dört kanonik incil’dir (matta, markos, luka ve yuhanna). genel kabule göre bunlar i. yüzyılda yazılmışlardır. yakın zamanda havari yehuda iskariyot tarafından yazıldığı kabul edilen yehuda’nın müjdesi belgelerine ulaşılmıştır.
hristiyan tarihçilerin ve kitab-ı mukaddes konusunda araştırma yapan teorisyenlerin bir çoğu, isa’nın celile’li bir öğretmen ve marangoz olduğu, şifa dağıttığı, vaftizci yahya (yahya peygamber) tarafından vaftiz edildiği, "halkı isyana teşvik etmek" suçuyla, yahudi din adamlarının teşviki ve roma imparatorluğu’nun yahudiye eyaletinin valisi romalı pontius pilate’nin emri ile kudüs’te çarmıha gerildiği konusunda hemfikirdir. buna rağmen az sayıda tarihçi ve araştırmacı, isa’nın gerçek bir şahsiyet olduğu konusunda şüphecidirler. dini metinlerde, incil’de ve kur’an’da sıkça bahsinin geçmesini, tarihi belgelerde ismine rastlanmayışını, mitolojik bir karakter olabileceğine yorarlar.
hristiyanlık dışında isa’nın önemli bir figür olarak kabul edildiği bir diğer din de islam’dır. islam’a göre isa; meryem’den babasız dünyaya gelmiştir, son peygamberin gelişini haber veren bir müjdecidir ve allah’ın israiloğulları’na gönderdiği bir peygamberidir. kur’an’da ismi "isa mesih" olarak geçer [2]. islam’a göre isa çarmıha gerilmemiştir. ayrıca islam isa’nın tanrının oğlu olduğu fikrini şirk kabul eder. (maide suresi, 17. ayet, nisa suresi, 157-158. ayetler)
museviliğe göre ise isa, sahte peygamberdir. bununla beraber modern yahudilerin bir kısmı isa’nın aziz veya peygamber olabileceğini ancak kesinlikle bekledikleri kurtarıcı olmadığını düşünürler.
isa’nın çok tartışılan bir diğer özelliği ise mesih’liğidir.
soyu ve doğumu [değiştir]ibrahim’in oğlu ishak’ın soyundan geldiğine inanılır. tanrı tarafından babasız doğduğuna inanıldığı için soyu üvey babası yusuf’a göre tayin edilir.
annesi meryem, levioğulları soyundan geliyordu. yeni ahit, meryem’in kocası ve isa’nın kanuni babası olarak andığı marangoz yusuf’un davud’a kadar çıkan soyağacını verir. eski ahit’te meryem’den ya da isa’dan o dönemde henüz dünyaya gelmedikleri için sözedilmez.
kuran’da ise meryem’den, meryem’in annesinden, babası imran’dan ve isa’dan bahsedilir, meryem’in annesinin meryem’i doğurması anlatılır. isa’nın daha beşikte iken konuştuğu ve babasının olmadığı, isa’nın yaratılmasının âdem’in yaratılması gibi yoktan olduğu, isa’nın öldürülmediği ve hala bir biçimde yaşıyor olduğu yazılıdır (nisa süresi, 156-157. ayetler).
bazı araştırmacılara göre isa, roma imparatoru augustus zamanında bethlehem’de (beytüllahim) (m.ö. 4) dünyaya gelmiştir. bazı kaynaklara göre bethlehem yer adı değil, isa’nın doğumu sırasında gökyüzünde görülen çok parlak yıldız gibi bir nesnedir. bu iddiaya göre bethlehem tabiri isa’nın nerede değil, ne zaman doğduğunu göstermektedir.
hristiyanlık’ta isa [değiştir]ana madde: hristiyanlık’ta isa
hristiyanlar için isa tanrının oğlu ve bizzat tanrının kendisidir. baba (tanrı) ile insanlar arasında aracı, beklenen mesih, kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, kutsal üçlü birlikteki kişilerden "oğul"dur. hristiyan kaynakları onu "isa mesih" olarak anarlar.
isa’nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. hristiyanlığın monofizit görüşüne göre (süryaniler, ermeniler, kıptiler ve habeşistan kilisesi) insani tabiatı ile tanrısal tabiatı tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. çarmıhta, isa’nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. meryem theotokosdur, yani tanrı anasıdır.
diofizit görüşe göre ise (nasturiler, keldaniler) insani ve tanrısal olmak üzere birbirinden bağımsız iki tabiatı vardır. çarmıha gerildiğinde ilahi tabiatı bedeninden ayrılmış, sadece insani tabiat acı çekmiştir. meryem, insan olan isa’nın annesidir dolayısıyla da ona theotokos yani tanrı anası denemez.
ortodoks, katolik ve protestanlar’a göre insani ve tanrısal iki tabiatı olup bunlar asla birleşmezler, karışmazlar ve ayrılmazlar.
islam’da isa
islam’daki "isa" inanışın ayrıntılı bir anlatımı için lütfen islam’da isa maddesine bakınız.
islam dininde isa, allah’ın önemli peygamberlerinden biri olarak inanılır ve sevilir. hristiyan metinleri gibi kur’an’da isa’nın biyolojik bir babası olmadan, tanrı’nın isteği ile doğduğunu belirtir [3]:
"allah nezdinde isa’nın durumu, adem’in durumu gibidir. allah onu topraktan yarattı. sonra ona "ol!" dedi ve oluverdi." (al-i imran suresi, 59)
isa kur’an’da mütemadiyen "isa bin meryem" (yani meryem oğlu isa) olarak anılır. yine hristiyan inancına benzer şekilde islam’da da onun allah’ın izniyle çeşitli mucizeler göstermiş olduğuna inanılır:
"...meryem oğlu isa’ya da mucizeler verdik. ve onu, rûhu’l-kudüs (cebrail) ile destekledik. (ne var ki) gönlünüzün arzulamadığı şeyleri söyleyen bir elçi geldikçe ona karşı büyüklük tasladınız. (size gelen) peygamberlerden bir kısmını yalanladınız, bir kısmını da öldürdünüz." (bakara suresi, 87)
ancak kur’an’da isa adıyla birlikte anılan ve fazla ayrıntılandırılmayan mesih (kutsanmış) sıfatı, diğer ibrahimi dinlerden (hristiyanlık ve musevilik) farklı olarak, beklenen bir kurtarıcıyı değil de, isa’nın bir lakabını tanımladığına inanılmaktadır.
"melekler demişlerdi ki: ey meryem! allah sana kendisinden bir kelime’yi müjdeliyor. adı meryem oğlu isa mesîh’tir; dünyada da, ahirette de itibarlı ve allah’ın kendisine yakın kıldıklarındandır." (al-i imran suresi, 45)
mesih kavraminin ibranice’den gelmesi ve diğer ibrahimi dinlerde de yer alması nedeniyle, peygamberin ölümünden sonraki yıllarda bu kavram sık sık israiliyyata konu olmuşur.
islamiyet isa’nın tanrı olduğunu veya tanrı’nın oğlu olduğunu kabul etmez, bu tür bir fikre şiddetle karşı çıkar. kur’an’da bu durum şöyle açıklanır:
"şüphesiz, `allah meryem oğlu mesîh’dir` diyenler andolsun ki kâfir olmuşlardır..." (maide suresi, 17)
"...allah birdir. allah sameddir. o, doğurmamış ve doğmamıştır. onun hiçbir dengi yoktur." (ihlas suresi)
ayrıca kur’an’a göre, isa çarmıhta ölmemiştir [4]:
"ve ’allah elçisi meryem oğlu isa’yı öldürdük’ demeleri yüzünden (onları lânetledik). halbuki onu ne öldürdüler, ne de astılar; fakat (öldürdükleri) onlara isa gibi gösterildi. onun hakkında ihtilâfa düşenler bundan dolayı tam bir kararsızlık içindedirler; bu hususta zanna uymak dışında hiçbir (sağlam) bilgileri yoktur ve kesin olarak onu öldürmediler. bilâkis allah onu (isa’yı) kendi nezdine kaldırmıştır. allah izzet ve hikmet sahibidir." (nisa suresi, 157-158)
ahmediyye mezhebine göre çarmıhtan kurtulan isa, keşmir’e gitmiş ve burada yuz asaf ismiyle yaşamış, ölmüştür. fakat genel islam mezheplerinin ve ehl-i sünnet’in görüşü bu yönde değildir.
kur’an da isa’nın islam peygamberi muhammed’in geleceğini bildirdiği belirtilir:
"hatırla ki, meryem oğlu isa: ’ey israiloğulları! ben size allah’ın elçisiyim, benden önce gelen tevrat’ı doğrulayıcı ve benden sonra gelecek ahmed [5] adında bir peygamberi de müjdeleyici olarak geldim’, demişti. fakat o, kendilerine açık deliller getirince: bu apaçık bir büyüdür, dediler." (saf suresi, 6)
bazı islam düşünürlerine göre incil’de bahsi geçen faraklit, islam peygamberi muhammed’dir.
teolojide kullanılan, isa’nın yaşamına dair ana kaynaklar yeni ahit’teki dört kanonik incil’dir (matta, markos, luka ve yuhanna). genel kabule göre bunlar i. yüzyılda yazılmışlardır. yakın zamanda havari yehuda iskariyot tarafından yazıldığı kabul edilen yehuda’nın müjdesi belgelerine ulaşılmıştır.
hristiyan tarihçilerin ve kitab-ı mukaddes konusunda araştırma yapan teorisyenlerin bir çoğu, isa’nın celile’li bir öğretmen ve marangoz olduğu, şifa dağıttığı, vaftizci yahya (yahya peygamber) tarafından vaftiz edildiği, "halkı isyana teşvik etmek" suçuyla, yahudi din adamlarının teşviki ve roma imparatorluğu’nun yahudiye eyaletinin valisi romalı pontius pilate’nin emri ile kudüs’te çarmıha gerildiği konusunda hemfikirdir. buna rağmen az sayıda tarihçi ve araştırmacı, isa’nın gerçek bir şahsiyet olduğu konusunda şüphecidirler. dini metinlerde, incil’de ve kur’an’da sıkça bahsinin geçmesini, tarihi belgelerde ismine rastlanmayışını, mitolojik bir karakter olabileceğine yorarlar.
hristiyanlık dışında isa’nın önemli bir figür olarak kabul edildiği bir diğer din de islam’dır. islam’a göre isa; meryem’den babasız dünyaya gelmiştir, son peygamberin gelişini haber veren bir müjdecidir ve allah’ın israiloğulları’na gönderdiği bir peygamberidir. kur’an’da ismi "isa mesih" olarak geçer [2]. islam’a göre isa çarmıha gerilmemiştir. ayrıca islam isa’nın tanrının oğlu olduğu fikrini şirk kabul eder. (maide suresi, 17. ayet, nisa suresi, 157-158. ayetler)
museviliğe göre ise isa, sahte peygamberdir. bununla beraber modern yahudilerin bir kısmı isa’nın aziz veya peygamber olabileceğini ancak kesinlikle bekledikleri kurtarıcı olmadığını düşünürler.
isa’nın çok tartışılan bir diğer özelliği ise mesih’liğidir.
soyu ve doğumu [değiştir]ibrahim’in oğlu ishak’ın soyundan geldiğine inanılır. tanrı tarafından babasız doğduğuna inanıldığı için soyu üvey babası yusuf’a göre tayin edilir.
annesi meryem, levioğulları soyundan geliyordu. yeni ahit, meryem’in kocası ve isa’nın kanuni babası olarak andığı marangoz yusuf’un davud’a kadar çıkan soyağacını verir. eski ahit’te meryem’den ya da isa’dan o dönemde henüz dünyaya gelmedikleri için sözedilmez.
kuran’da ise meryem’den, meryem’in annesinden, babası imran’dan ve isa’dan bahsedilir, meryem’in annesinin meryem’i doğurması anlatılır. isa’nın daha beşikte iken konuştuğu ve babasının olmadığı, isa’nın yaratılmasının âdem’in yaratılması gibi yoktan olduğu, isa’nın öldürülmediği ve hala bir biçimde yaşıyor olduğu yazılıdır (nisa süresi, 156-157. ayetler).
bazı araştırmacılara göre isa, roma imparatoru augustus zamanında bethlehem’de (beytüllahim) (m.ö. 4) dünyaya gelmiştir. bazı kaynaklara göre bethlehem yer adı değil, isa’nın doğumu sırasında gökyüzünde görülen çok parlak yıldız gibi bir nesnedir. bu iddiaya göre bethlehem tabiri isa’nın nerede değil, ne zaman doğduğunu göstermektedir.
hristiyanlık’ta isa [değiştir]ana madde: hristiyanlık’ta isa
hristiyanlar için isa tanrının oğlu ve bizzat tanrının kendisidir. baba (tanrı) ile insanlar arasında aracı, beklenen mesih, kurtarıcı, rab, tanrı ile aynı "öz" den olan, güçlü tanrı, tek insan, dünyanın tek kralı, kutsal üçlü birlikteki kişilerden "oğul"dur. hristiyan kaynakları onu "isa mesih" olarak anarlar.
isa’nın tanrısal ve insani özellikleri farklı mezheplerce farklı yorumlanır. hristiyanlığın monofizit görüşüne göre (süryaniler, ermeniler, kıptiler ve habeşistan kilisesi) insani tabiatı ile tanrısal tabiatı tanrısal özü altında erimiş ve ayrılmaz bölünmez tek bir tabiat meydana gelmiştir. çarmıhta, isa’nın insani tabiatı gibi ilahi tabiatı da acı çekmiştir. meryem theotokosdur, yani tanrı anasıdır.
diofizit görüşe göre ise (nasturiler, keldaniler) insani ve tanrısal olmak üzere birbirinden bağımsız iki tabiatı vardır. çarmıha gerildiğinde ilahi tabiatı bedeninden ayrılmış, sadece insani tabiat acı çekmiştir. meryem, insan olan isa’nın annesidir dolayısıyla da ona theotokos yani tanrı anası denemez.
ortodoks, katolik ve protestanlar’a göre insani ve tanrısal iki tabiatı olup bunlar asla birleşmezler, karışmazlar ve ayrılmazlar.
islam’da isa
islam’daki "isa" inanışın ayrıntılı bir anlatımı için lütfen islam’da isa maddesine bakınız.
islam dininde isa, allah’ın önemli peygamberlerinden biri olarak inanılır ve sevilir. hristiyan metinleri gibi kur’an’da isa’nın biyolojik bir babası olmadan, tanrı’nın isteği ile doğduğunu belirtir [3]:
"allah nezdinde isa’nın durumu, adem’in durumu gibidir. allah onu topraktan yarattı. sonra ona "ol!" dedi ve oluverdi." (al-i imran suresi, 59)
isa kur’an’da mütemadiyen "isa bin meryem" (yani meryem oğlu isa) olarak anılır. yine hristiyan inancına benzer şekilde islam’da da onun allah’ın izniyle çeşitli mucizeler göstermiş olduğuna inanılır:
"...meryem oğlu isa’ya da mucizeler verdik. ve onu, rûhu’l-kudüs (cebrail) ile destekledik. (ne var ki) gönlünüzün arzulamadığı şeyleri söyleyen bir elçi geldikçe ona karşı büyüklük tasladınız. (size gelen) peygamberlerden bir kısmını yalanladınız, bir kısmını da öldürdünüz." (bakara suresi, 87)
ancak kur’an’da isa adıyla birlikte anılan ve fazla ayrıntılandırılmayan mesih (kutsanmış) sıfatı, diğer ibrahimi dinlerden (hristiyanlık ve musevilik) farklı olarak, beklenen bir kurtarıcıyı değil de, isa’nın bir lakabını tanımladığına inanılmaktadır.
"melekler demişlerdi ki: ey meryem! allah sana kendisinden bir kelime’yi müjdeliyor. adı meryem oğlu isa mesîh’tir; dünyada da, ahirette de itibarlı ve allah’ın kendisine yakın kıldıklarındandır." (al-i imran suresi, 45)
mesih kavraminin ibranice’den gelmesi ve diğer ibrahimi dinlerde de yer alması nedeniyle, peygamberin ölümünden sonraki yıllarda bu kavram sık sık israiliyyata konu olmuşur.
islamiyet isa’nın tanrı olduğunu veya tanrı’nın oğlu olduğunu kabul etmez, bu tür bir fikre şiddetle karşı çıkar. kur’an’da bu durum şöyle açıklanır:
"şüphesiz, `allah meryem oğlu mesîh’dir` diyenler andolsun ki kâfir olmuşlardır..." (maide suresi, 17)
"...allah birdir. allah sameddir. o, doğurmamış ve doğmamıştır. onun hiçbir dengi yoktur." (ihlas suresi)
ayrıca kur’an’a göre, isa çarmıhta ölmemiştir [4]:
"ve ’allah elçisi meryem oğlu isa’yı öldürdük’ demeleri yüzünden (onları lânetledik). halbuki onu ne öldürdüler, ne de astılar; fakat (öldürdükleri) onlara isa gibi gösterildi. onun hakkında ihtilâfa düşenler bundan dolayı tam bir kararsızlık içindedirler; bu hususta zanna uymak dışında hiçbir (sağlam) bilgileri yoktur ve kesin olarak onu öldürmediler. bilâkis allah onu (isa’yı) kendi nezdine kaldırmıştır. allah izzet ve hikmet sahibidir." (nisa suresi, 157-158)
ahmediyye mezhebine göre çarmıhtan kurtulan isa, keşmir’e gitmiş ve burada yuz asaf ismiyle yaşamış, ölmüştür. fakat genel islam mezheplerinin ve ehl-i sünnet’in görüşü bu yönde değildir.
kur’an da isa’nın islam peygamberi muhammed’in geleceğini bildirdiği belirtilir:
"hatırla ki, meryem oğlu isa: ’ey israiloğulları! ben size allah’ın elçisiyim, benden önce gelen tevrat’ı doğrulayıcı ve benden sonra gelecek ahmed [5] adında bir peygamberi de müjdeleyici olarak geldim’, demişti. fakat o, kendilerine açık deliller getirince: bu apaçık bir büyüdür, dediler." (saf suresi, 6)
bazı islam düşünürlerine göre incil’de bahsi geçen faraklit, islam peygamberi muhammed’dir.
dünyaya yahudi olarak gelmiş bir bireydir de aynı zamanda.
hz meryem in bakire oldugu halde mucizevi bir $ekilde dunyaya getirdigi insandir.buraya kadar tamam.ayni kisinin çarmiha gerilecegi sirada yine mucizevi bir sekilde bir baska kisinin kendisi sanilarak çarmiha gerildigi söylentilerine inanmak da mantikli geliyor açikcasi.
(bkz: metafizik )
(bkz: metafizik )
beni twitter üzerinden takip etmektedir şu an. acaba gözüm üstünde mesajı mı veriyor diye tırsmadım değil hani.
#956784
ilahi çekim gücü adlı videoyu twitterda paylaştıkran sonra beni unfollow etmiştir. anlaşamadık zannımca.
ilahi çekim gücü adlı videoyu twitterda paylaştıkran sonra beni unfollow etmiştir. anlaşamadık zannımca.
yunus suresinde bahsi gecen peygamber.
68. (musrikler:) "allah cocuk edindi" dediler. hâsâ! o bundan munezzehtir. o’nun (cocuga) ihtiyaci yoktur. goklerde ve yerde ne varsa o’nundur. bu hususta yaninizda herhangi bir delil yoktur. allah hakkinda bilmediginiz bir seyi mi soyluyorsunuz?
69. de ki: allah hakkinda yalan uyduranlar asla kurtulusa eremezler.
68. (musrikler:) "allah cocuk edindi" dediler. hâsâ! o bundan munezzehtir. o’nun (cocuga) ihtiyaci yoktur. goklerde ve yerde ne varsa o’nundur. bu hususta yaninizda herhangi bir delil yoktur. allah hakkinda bilmediginiz bir seyi mi soyluyorsunuz?
69. de ki: allah hakkinda yalan uyduranlar asla kurtulusa eremezler.
dünyanın en ünlü yahudisidir.
(bkz: iskaryot)
yunus suresinde bahsi gecen peygamber.
68. (musrikler:) "allah cocuk edindi" dediler. hâsâ! o bundan munezzehtir. o’nun (cocuga) ihtiyaci yoktur. goklerde ve yerde ne varsa o’nundur. bu hususta yaninizda herhangi bir delil yoktur. allah hakkinda bilmediginiz bir seyi mi soyluyorsunuz?
69. de ki: allah hakkinda yalan uyduranlar asla kurtulusa eremezler.
68. (musrikler:) "allah cocuk edindi" dediler. hâsâ! o bundan munezzehtir. o’nun (cocuga) ihtiyaci yoktur. goklerde ve yerde ne varsa o’nundur. bu hususta yaninizda herhangi bir delil yoktur. allah hakkinda bilmediginiz bir seyi mi soyluyorsunuz?
69. de ki: allah hakkinda yalan uyduranlar asla kurtulusa eremezler.
kendisi zamanında behrinde tuzluk’ta çıkan bir yazımın başlığıdır, annesinin bekaretini bozan çocuktur.
(bkz: son of god)
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?