hayvanların intihari

intihar olgusu ele alindiginda ister istemez hayvanlarda da davranisa rastlanip rastlanmadigi sorusu akla gelmektedir. eger hayvanlarda da intihar olaylari varsa, konu insanin dusunsel alanindan cikip, sadece icgudulerden etkileniyor diyebiliriz. bu durumda ise insanin psikolojik yapisinin ve tolumsal faktorlerin etkisiniyok saymak gerekecektir.

eskiden beri anlatilan hikayelerde, sahibi olen atlarin geri donmeyerek olmeleri; kucuk sahipleri yatili okula giden kopeklerin yemek yememeleri; karni acikan pelikan yavrularina annelerinin, kendi kalbinden kan vererek onlari beslemeleri vb. olaylar anlatilagelmektedir.

gunumuzde bircok gazete haberinde kiyiya vurarak olen balina suruleri, denize giderek bogulan geyik suruleri gibi konular islenmektedir. hatta, e. dewey’e gore “norvec kir fareleri her 3.9 yilda bir, duzenli olarak denize ususur ve kendilerini yokederler”. fakat bu tur haberler veya iddialar bu olaylarin nedenine hic deginmezler.

h. schaefer, “bir fare intihar edebilir mi?” adli makalesinde hayvanlarin gercekten intihar edip edemeyecegini arastirmis ve bazi sonuclar elde etmistir.

schaefer, deney kutusunda yaptigi gozlemlerde fareleri kullanmistir. uzerinde durdugu ilk konu, bir hayvanin olumcul ve olumcul olmayan ortamlari ayirip ayiramadigidir. eger bir hayvan, kendine olum getirecek ve getirmeyecek iki ortama sahipse, olum getirenini secmez. bu da, iki ortami ayirabildigini gosterir. gercekten de, ordek yavrulari ucarken yanlarindan gecen yabankazina aldiris bile etmezler, oysa bir sahin gorduklerinde hemen onlem almaya calisirlar. tum bunlar icgudusel davranislardir. oysa olume iliskin hicbir bilgisi olmaksizin, olumun anlamini bilmeksizin hicbir organizma intihar girisimde bulunmaz. bir hayvan olumcul olan cevreyi sezebilmesine ragmen olum hakkinda hicbir bilgisi yoktur. olume bir anlam veremez. bu, sadece insana ozgu dusunsel bir faaliyettir.

schaefer sonucta, insanlar tarafindan gerceklestirilen intiharin dahi bir kapsamli tanimi olmadigindan, hayvanlarda da boyle bir seyin olup olamayacagi konusunda birsey soylenemeyecegini vurgulamaktadir.

hayvanlarin intihar etmesi konusunda pesin hukumler vererek gercegi saptirmak yerine, gelecekte bu konuda daha kapsamli arastirmalarin yapilmasini dilemek daha dogru olacaktir. sunu da belirtmelidir ki, insanlardaki intiharlarin aciklanmasi, hayvanlarda da bu konuya belirli bir aciklik kazandiracaktir.

kaynak: intihar.de