gevheri

adi mehmed’dir. dogumu, degisik yerlere baglanmakla birlikte, kuvvetli bir ihtimalle istanbulludur. yuzyilin ortalarindaki mecmualarda siirlerinin gorulmesinden yola cikan arastirmacilar dogum tarihi olarak yuzyilin ilk ceyreginden biraz sonrasini ileri surmektedirler.

onun, istanbul ve bursa’daki divan katipliklerini, imparatorlugun diger buyuk memleketlerinde de kisa araliklarla yuruttugune bakilirsa medrese tahsili gordugu anlasilmaktadir. aruz ile yazdigi siirlerindeki soyleyis de bunun baska bir delildir. olumu 1127/1715 ’ten sonradir.

sukru elcin, bazi siirlerinde gecen haci bektas adini, onun haci bektas veli’ye intisabindan cok bir bektasi muhibbi olmasinin isareti olarak kabul eder.

tamesvarli ibrahim naimeddin’in hadikatu’s suheda ve mustakimzade’nin tuhfe-i hattatin adli eserinde adi gecmektedir. musiki ile de ilgilenmis olan gevheri’nin kendi adini tasiyan bir de hava vardir.

aruz ile yazdigi siirlerinde basta fuzuli olmak uzere klasik sairlerimizin tesiri gorulur. yuzyilin baslica adlarindan biri olmasinda, belki de, aruz veznini hece vezni kadar basarili bir sekilde kullanan ender sairlerden biri olmasini da rolu vardir.

usta bir asik olmasi, onun sevilip ornek alinmasina vesile olmustur. pek az asiga nasip olan bir husus da, sadece onun siirlerine yer veren bir mecmuanin bulunmasidir.

siirleri arasinda cesitli tarihi olaylara yer verenler de vardir. avusturya’ya karsi acilan 1663 ve 1689 seferleri icin soyledigi siirlerini bu arada sayabiliriz.

sairname’lerden sadece gubari’de adi gecmektedir; sun’i ve hizri’de ise cevheri adiyla kayitli olan sairin gevheri olmasi muhakkaktir.

(bkz: asik gevheri)

ela gozlu nazli dilber
seni kandan sakinurum
kandan degil hey efendim
seni candan sakinurum

o yana bu yana bakma
beni ateslere yakma
elini koynuna sokma
seni senden sakinurum

gevheri der ben bir merdim
yuregimden cikmaz derdim
sen bir kuzu ben bir kurdum
seni benden sakinurum

17.yy ın ilk yarısında istanbul ve cevresinde yasamıstır...oldukca iyi bir aşık ve saz ustasıdır.fuzuli den etkilenmiştir.şiirlerinden onun türlü sıkıntılar cektiğini anlayabiliriz.bursa ve istanbulda divan katipliği yapmıştır.kendisinden sonra gelen birçok aşık ondan etkilenmiştir.