ernest orlando lawrence

ernest orlando lawrence(1901-1958)

ernest orlando lawrence 8 agustos 1901’de guney dakota canton’da dogdu. annesi ve babasi norvec gocmeni carl gustavus ve gunda lawrence idi. ilk ogrenimini canton lisesi’nde, sonra st. olaf college de tamamladi. 1919’da guney dakota universite’sinden kimya diplomasi, bir yil sonrada minnesota universite’ sinden m.a aldi. chicago universite’sinde bir yil fizik calisti. 1925’de yale universitesi’nden ph.d ile odullendirildi.

sonraki iki yilinda ulusal arastirma uyesi ,bir yilinda asistan olarak yale universite’sinde calismaya devam etti. 1928’de associate profesor olarak, berkeley california universite’sine atandi iki yil sonra berkeley’in en genc profesoru oldu. 1936’da olunceye kadar surdurecegi universitenin radyasyon labaratuar sefligine atandi.
ii. dunya savasi sirasinda atom bombasi calismalarinda bir cok gorev alarak hayati katkilarda bulundu. savas yillarindan sonra 1958’de ki cenova konferansinda amerika’nin delegesi olarak atom bombasi testlerinin durdurulmasi icin antlasma saglanmasina calisti.
lawrance’in calismalari nukleer fizik uzerine olmustur. ilk olarak iyonlasma ve metal buharinin iyonlasma potansiyeli konularinda calisti. 1929’da dusuk voltajlarda nukleer parcaciklari cok yuksek hizlara cikarabilecek cyclotron’u kesfetti.bu hizli parcaciklar cesitli elementlerin atomlarina bombardiman edilerek, atomlarin ayrismasina ve bazen farkli bir elementin dogmasina neden oluyordu. bilinen elementlarin yuzlerce izotopu kesfedildi. universitenin tibbi fizik laboratuvar sefi olan kardesi dr john lawrence ile birlikte cyclotron’un tip ve biyoloji alanlarindaki uygulamalarinda isbirligi yapti. sonra columbia universite’si kanser arastirmalari enstutusu danismani oldu.
lawrance, cyclotron’un daha buyuk ve guclu modellerini gelistirdi. 1941’ de cyclotron, kozmik parcacik meson’un yapay olarak uretilmesinde kullanildi. daha sonra calismalarini antiparcaciklar uzerine genisletti.
lawrance iyi bir yazardi. 1924’le 1940 arasinda 56 yayima imza atti.elektrik yuku bosaltilmasiyle saniyenin milyarda biri zamani olcen bir yontem gelistirdi. bundan baska evrenin temel sabitlerinden biri olan e/m oranini cok kesin olarak veren bir method buldu.calismalarinin cogunu the physical review ve the proceedings of the national academy of sciences kitaplarinda topladi.aldigi bicok odulden bazilari; franklin institute’un the elliott cresson madalyasi , national academy of sciences in the comstock prize odulu ,royal society’nin the hughes madalyasi, royal physical society’nin duddell madalyasi ,faraday madalyasi, ve the enrico fermi oduludur. ayrica liyakat madalyasi ile onurlandirildi onuc amerikan ve ingiliz universitesinden(glasgow) onursal doktora aldi.bircok amerikan ve yabanci derneginde uyesiydi.
lawrence, mary kimberly blumer ile 1932 de evlendi. alti cocuklari oldu. tekne, tenis,buzpateni ve muzik bos zamanlarinda ilgi alanlarindandi.
27 agustos 1958’de california palo alto’da oldu.


kaynak : nobel fizik odulleri