edward munch

ressam ve özgün baskı sanatçısı olan edward munch, 20.yüzyıl başlarında alman dışavurumculuğunun gelişimine büyük katkıda bulunmuştur.


norveç’in kültürel ve siyasal yaşamına büyük katkıları olan dr.christian munch ve laura cathrine’in oğlu olan edward, 1863 yılında löten’de doğdu.
annesi 1868 yılında verem hastalığından hayatını kaybetti.ardından 1877 yılında kız kardeşi sophie’yi de aynı hastalıktan kaybeden edward çocukluğunda ve gençlik yıllarında yaşadığı bu ölüm korkusundan hayatı boyunca kurtulamadı.

daha çocuk yaşlarda resme yatkın olduğu anlaşılan munch resim eğitimi görmedi.1879’da başladığı mühendislik eğitimini, 1880’de bırakarak ressam olmaya karar verdi.

oslo’da akademiye girdi ve 1883’de oslo sonbahar sergisi’nde ilk olarak resimleri sergilendi.henüz 23 yaşındayken oslo’da 110 eserden oluşan ilk kişisel sergisini açtı.1889 yılında devlet bursuyla, paris’deki leon donnat’ın sanat okuluna girdi.

1892’de berlinli sanatçılar birliği’nden aldığı davetle almanya’da 45 yapıtını sergiledi.1908’deki ruhsal bunalımı ile berlin’deki ilk sergisi arasında geçen 16 yıl munch’un sanat yaşamındaki en önemli dönemdi.bu dönemde yaşadığı yoğun ve tutkulu duygularının acısını ve bunaltılarını çizgisel bir üslupla işledi.

ünlü resmi olan “çığlık” (1893) modern insanın ruhsal acılarının simgesi haline geldi.kullanılan renkler ve deformasyonun bir ifade aracı olarak böylesine yoğun şekilde kullanıldığı ilk modern başyapıt olma özelliğini kazandı.

1909’da sinirsel depresyon nedeniyle kliniğe yatırılan munch sonunda oslo fjod’u ’de yerleşti.

1930’da göz hastalığı nedeniyle çalışmaları yavaşladı.fakat hem jugendstil sanatçıları hem de ekspresyonistler tarafından bir usta olarak kabul edilen munch, sürrealistler tarafından da onurlandırılarak sergilerine alındı.

“doğa’nın büyük çığlığı’na karşı duyarlı oluşu ve en büyük acı ifadelerini kullanması munch’un ateşli bir aşkla aydınlanan bir tür karanlığı işlemesine engel olmadı” ve 1944 yılında norveç ekely’de hayatını kaybetti.

önemli eserleri:hasta çocuk(1886), ölüm odası(1892), ölüm döşeği(1895), ölü anne(1899), çığlık (1893), elementarteilchen (1896), erkek ve kadın(1898), öpücük (1897), hayat dansı(1897-99)

norveçli ünlü ressam edvard munch’un çocukluğu ve ilk gençliği acılarla dolu geçmiş. ailesinde yaşanan hastalıklar ve ölümler nedeniyle acıyı erken yaşlarda tanıyan munch, tüm bu duygularını tablolarına aktarmış. ölüm, hastalık, endişe, melankoli, yalnızlık, kıskançlık... hatta kıskançlığın tadını daha iyi anlayabilmek için sevgilisinin başka bir adamla beraber olmasına izin verdiği de söylenir. (abartmış biraz tabi.) "çığlık" diye ünlü bir tablosu vardır.

ünlü norveçli dışavurumcu ressam varolus ile ilgilenir.

varolusculuk ile ilgili:

i was walking along the road with two friends - than the sun set - all at once the sky became blood red - and i felt overcome with melancholy. i stood still and leaned against the railing, dead tired - clouds like blood and tongues of fire hung above the blue black fjord and the city. my friends went on and i stood alone, trembling with angst. i felt a great, unending scream piercing through nature...
– edvard munch