geleneksel olarak hayvan derilerinden kesilerek hazırlanmış insan, hayvan, eşya gibi figürlerin bir ışık kaynağı önünde oynatılarak, gölgelerinin gerdirilmiş, beyaz bir perdeye düşürüldüğü gösteri sanatıdır.
kökenleri üzerine çeşitli görüşler olmakla birlikte; asyanın zengin gölge oyunu geleneği, bu sanatın cavadan, hindistandan veya çin kültürlerinden 10. yüzyıldan itibaren yayıldığı görüşünü desteklemektedir. islam ülkelerinde görülen gölge oyununun, benzerlikler de göz önüne alındığında, cavadan geldiği tahmin edilmektedir. anadoluya ise, 16. yüzyılda mısırdan gelmiş olma ihtimali büyüktür. türklere, cava ve hindistandan, çingene oynatıcılar yoluyla geldiği de iddia edilmektedir.
zamanla bu oyuna türkler kendi yaratıcılıklarını katmış; ona çok daha renkli, hareketli, özgün bir biçim vermişlerdir. öyle ki, 19. yüzyılda mısırı ziyaret eden gezginler, orada izledikleri oyunun karagöz olduğunu ve gölge oyununun mısıra türkler tarafından getirildiğini düşünmüşlerdir. ilk başlarda 28 farklı oyundan oluşan hacivat karagöz oyunları zamanla türemiştir. ramazan ayında kadir gecesi hariç her akşam bir oyun oynanırdı. farklı yörelere ait insanlar, zenne, karagözün karısı, v.b kişiler oyunda yer alırdı. piri şeyh küşteri olarak bilinir. öyle ki oyunun oynandığı perdeye küşteri meydanı da denilirdi. mukaddime (giriş), muhavere (atışma), fasıl (asıl amacın, oyunun sergilendiği bölüm), bitiş (yapılan hatalar için özür dilenilen yarınki oyun hakkında bilgi verilen bölüm) olmak üzere 4 bölümden oluşur.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?