joan baez

meksika asilli fizik doktoru bir baba ile iskoc bir annenin ucuncu kizlari olarak amerika’nin staten island eyaletinde dogan joan baez, new york ve california’da buyudu. ileride muzigine de fazlaca yansayacak olan protest tavri ve politik durusunun sekillenmesinde buyudugu bu iki yerin hayatina onemli etkileri oldu. henuz lise yillarinda asiligi ile dikkat ceken ve daha o zamanlar meksika asilli oldugu icin yasadigi haksizliklara o yastaki bir kiz cocugundan beklenmeyecek tepkilerle karsilik veren baez, muzige amatorce cocuk korolarinda basladi.
universitede okurken, harcligini cikarmak icin boston’in cesitli barlarinda sarki soyledi ve bir gun, onu arka masalardan birinde dinleyen bob gibson’in newport folk festivali’nde sarki soyleme teklifi ile karsilasti. barlarda ve kucuk kluplerde eski halk sarkilarini soylemekten oteye tecrubesi olmamasina ragmen, bu teklifi buyuk bir ozguven ve heyecanla kabul etti. boylece hayatini degistirecek ve artik onu milyonlarca insanin taninmasina neden olacak onemli karari vermis oldu. o gunler ile ilgili olarak; "sahneden indikten sonra yanima bir adam yaklasti, giyimi ve tavirlari ile onemli biri oldugu belliydi ve bana, nedenini anlayamadigim bir guven veriyordu. newport festivali’nde sarki soylemek isteyip istemedigimi sordu. binlerce kisiye sarki soylemek, simdiye kadar en cok 50 kisiye sarki soylemis bir yeni yetme icin cok korkutucuydu ama fazla dusunmedim. cevabim evetti. belki o zaman, tereddut etseydim, ya da kendime guvenmeseydim, bugun buralarda olur muydum cok merak ediyorum." demistir. 1959 yilinda newport folk festivali’nde sahne almasi ile birlikte, agzindan dokulen ilk notalarla o gun orada bulunan binlerce dinleyiciyi ve onlarca muzisyeni etkilemeyi basardi. hemen ardindan album teklifleri aldi ve vanguard record ile anlasarak adini tasiyan ilk albumu "joan baez"i kisa bir sure icinde kaydedip piyasaya surdu. 1968’e kadar kesmeyecegi upuzun siyah saclari, ruhlari oksayan soprano sesi ve sarkilari ile artik amerika’da meksika asilli bu genc kizin ruzgari esiyordu. ilk albumunden sonra sahne isiklarina kisa surede alisan ve artik ozgun cizgisini keskinlestirme karari alan baez’in sarki sozlerine koyu bir protest tavir, konser performanslarina baris sloganlari hakim olmaya basladi. politik durusunu sadece muzigi ile ifade etmedi, ayni zamanda irkcilik, sosyal haklarin kisitlanmasi ve siddete karsi yurutulen protesto yuruslerinde on saflarda yer aldi, hatta bu yuzden bir kac kere kisa sureli hapse atildi. ancak bu baez icin yalnizca bir baslangicti. artik repertuarina daha az eski folk sarkisi, daha cok politik icerikli mesajlarlar barindiran, cogunu kendi besteledigi parcalari aliyor, konserlerini cicek cocuklarinin tapinaklarina ceviriyordu. 1968’de yine atesli bir vietnam savasi protestocusu olan david harris ile evlendi, ancak bu evlilik ogullari gabriel’in dogumundan sonra 1973 yilinda noktalandi.
suphesiz ki joan baez’in muzikal kariyerindeki en onemli isimlerden biri bob dylan’dir. henuz muzige profesyonel olarak yeni basladigi donemlerde dylan ile tanismis, 1970’lerde butun ulkeyi kapsayan turnelere cikmis ve bu sure icerisinde her ikisinin de su an birer klasik haline gelmis sarkilarini yazmalarini saglamis atesli bir ask yasamislardir. dylan’in joan baez icin yazdigi "farewell, angelina", "don’t think twice, it’s allright" gibi sarkilar ve baez’in en onemli parcalarindan biri olan bob dylan’a atfettigi "dimonds and rust" bu birlikteligin urunu olan eserlerdir. ayrica ikilinin seslendirdigi "with god on our side" ve "it ain’t me babe" gibi duetler o donem bir cok asigin simgesi haline gelmis, bu duetleri iceren ortak albumlerinin muzik listelerinde uzun sure ilk siralarda kalmasina neden olmustur. dylan ve baez’in hem ozel hayatlarindaki, hem de sahnedeki birlikteleri bir sure sonra buyuk anlasmazliklar nedeni ile sona ermis, baez cikardigi biografik kitabinda bob dylan ile yasadigi doneme dair, dylan tarafindan buyuk tepki toplayan aciklamalar yapmistir.
baez muzikal kariyerinin ilerleyen donemlerinde populer muzige yonelmis, ancak her ne kadar yaptigi populer ezgilerin yogun oldugu duzenlemeler olsa da, liriklerindeki protest tavrindan vazgecmemistir. "her zaman aciyarak baktigim tek insan tipi, elinden alinan haklara ses cikarmayan, ona yasatilan siddeti ve diger problemleri kaniksayan ve sikayet edemeyendir. ilk insandan bugune degin, doganin bize verdigi bazi haklarimiz var; ozgur yasamak, geldigimiz yere ya da icine dogdumuz vucudun rengine gore siniflandirilmadan, ayrilmadan yasamak. kimse nasil ve ne zaman dogacagini secemez, tipki nasil olecegini ve ne zaman olecegini secemedigi gibi. secebildigimiz tek sey nasil yasayacagimizdir. iste bu yuzden, daha iyi yasamak icin hakkimiz olanlara sahip cikmaliyiz." diyen muzisyen hala her sene newport folk festivali’nin en onemli degismez isimlerinden ve israrla hayata karsi durusunu muzigiyle yansitmaya devam ediyor.
son zamanlarda performanslarinda baez’e lilly brothers ve mary travers eslik ediyor. sahnede birlikte soyledikleri aralarinda "satisfied mind", "hush little baby", "lonesome valley", "it’s all over now, baby blue" gibi klasiklesmis parcalarin da oldugu repertuarlari ile hala folk muzigin zamana ve populariteye yenilmedigini ispatliyorlar.
modern folk muzigin tartismasiz anasi joan baez, ruhu oksayan duru sesi ve yillara meydan okuyan enerjisi ile 11. istanbul caz festivali’nin en onemli isimlerinden bir tanesi. baez’e bu konserde, george javori(davullar), lawrence "duke" mcvinnie(gitar, vokal), jeff hill (bas gitar, vokal) ve cameron greider (gitar, vokal) kadrosu eslik edecek. daha once ulkemizde cesitli konserler vermis olan baez’in ipeksi sesiyle, unutulmayacak bir muzik ziyafeti cekmek ve anilarini tazelemek isteyenler icin kacirilmamasi gereken bir performans.

e.joyner/ iksv 11. istanbul caz festivali tanitim dergisinden

’’ah ulan gec dogmusum ben’’ lafini dememe neden olan ve eger ayni zamanda dogmus olsaydim anami alip istemeye giderdim.. kısaca efsane ses.

orjinal albumlerini bulmak icin zamaninda taaa belcikaya kadar gitmeme neden olan hayran kaldigim sahsi muhtesem.

(bkz: donna donna)

(bkz: diamonds and rusts)

bob dylan için yazmıştır bu şarkıyı...

(bkz: diamonds and rust in the bullring)

ilerlemiş yaşına rağmen hala aktivist hala muhalif olan muhteşem sesiyle, babalarımızın aşkı, bizlerin sevdası (bkz: sanatçı).

eskimek bilmeyen bir ses 68’in ta kendisi olan sanatçı.

dün gece fairfax, virginia’daki wolf trap – filene center konser alanında binlerce kişi önünde verdiği konser sırasında türkiye’ye mesaj yollamıştır. biz de hala görüşmelere hülya avşar’ı, necati şaşmaz’i gönderelim. yok mu bizim bir joan baez’imiz arkadaş. mesaj şöyledir.

“sevgili türkiye halkı,
kültürünüzdeki çok renkliliği, toprağınızdaki güzelliği, insanınızdaki iç zenginliğini canlı tutmak için verdiğiniz mücadeleye; ve bu yürekli ve barışçıl mücadeleyi sürdüren vatandaşlara, avukatlara, doktorlara, gençlere, ailelere, öğrencilere, inançlı insanlara olan desteğimi tüm kalbimle ifade etmek istiyorum.

dünya sesinizi duydu ve ben de buradan sizleri selamlıyorum.”

kendisinin imagine şarkısı eşliğinde bize gönderdiği video şurdan izlenebilir.

http://tinyurl.com/ngrfd2w