abidin dino

mutlulugun resmini yapabilecek tek sanatci. ressam, heykeltras, sair, felsefeci. picassonun dostu.

tarihin en buyuk yazarlarindan biri tarafindan sorulan tarihin en zor sorusunun muhatabi olan renk insani.

kirk yili askin bir suredir yurdundan uzakta yasamasina karsin, resminde turkiye’nin geleneksel kulturune olan ilgisini her zaman canli tutmayi basarabilen abidin dino 7 aralik 1993’te paris’te oldu.
1913’te istanbul’da dogan abidin dino, kucuk yasta beliren rsim sevgisinin etkisiyle robert kolej’deki ogrenimini yarida birakarak, agabeyi arif dino’nun da destegiyle kendisini resim ve karikatur alanlarinda yetistirdi; yapitlarini babiâli’de cesitli gazete ve dergilerde yayimlamaya basladi. 1933’te kurucularindan biri oldugu d grubu’nun ilk sergisinde yer alan desenlerini, o sirada turkiye’de calismalar yapan sovyet sinemaci yutkevic’in begenerek cagrida bulunmasi uzerine, 1934’te gittgi sovyetler birligi’nde 1937’ye kadar ressam ve dekorator olarak film cekimlerine katildi. bir yil da paris’te kalarak donemin unlu sanatcilariyla ve bu arada, bir sure etkisi altinda kaldigi picasso ile iliski kuran abidin dino turkiye’ye donusunde, giderek yerel ve kendine ozgu bir biresime ulasti; 1940’ta liman ressamlari adiyla da bilinen toplumsal gercekci yeniler grubu’na katildi. 1941’de siyasal gorusleri yuzunden istanbul’dan uzaklastirilan dino, 1946’ya kadar kaldigi guney anadolu’da yaptigi resimlerde koy yasamini isleme olanagi buldu; bu doneminde bir yandan da heykelle ilgilendi. 1952’de paris’e yerlesen sanatcinin iskence, atom korkusu, savas ve baris, ciplaklar, dort kent, dag-deniz gibi bircok yapiti cesitli galeri, muze ve koleksiyonlarda yer aldi. abidin dino’nun cenazesi 16 aralik’ta istanbul’a getirilerek asiyan mezarligi’nda topraga verildi.

http://www.ata.boun.edu.tr/chronology/kim_kimdir/abidin_dino.htm

arif dino nun kardeşi, büyük usta yaşar kemal in de yakın dostudur

bana mutlulugun resmini cizebilir misin abidin?

zamanında necip fazıl ile birlikte abdülhakim arvasinin dergahına gitmiş fakat nasiplenememiş kişi.


edit: nfknın çok yakın arkadaşıdır aynı zamanda.

nazım hükmet’in çok yakın bir arkadaşı. nazım hikmet zaman zaman onun paristeki evinde kalırmış. izmirde özel bir hastanenin giriş kapısında kendi parmaklarını çizdiği kocaman bir resim bulunmakta.

"çöken akşamın turuncu sıkıntısı
kuzum ne ağlıyorsun güzin? daha ölmedim
ölsen ağlar mıyım hiç?
gülmekten kırılıyoruz"
abidin dino

ayrıca: "abidin dino : bir dünya" sergisi de gezilip görünmelidir.

abidin dino, 1913 istanbul kanatlarımın altında doğumlu ressam, yazar, yönetmen ve siyasetçi. yaşamını sürdürdüğü 80 yıl içerisinde yazı, resim, senaryo, öykü ve yönetmenlik gibi çeşitli sanat dallarında birçok eser kazandıran abidin dino, çağdaş türk resmi’nin öncülerinden biri olarak kabul edilmektedir.


abidin dino, 23 mart 1913’de istanbul’da dünyaya geldi. aynı yıl ailesi cenevre’ye yerleşince 12 yaşına kadar burada büyüyen dino, 1. dünya savaşı’nın ardından istanbul’a döndü. robert koleji’nde başladığı eğitimini resim ve karikatüre duyduğu ilgi nedeniyle yarıda bıraktı. aynı zamanda edebiyat’la da ilgilen dino, o dönemde abisi arif dino’nun da desteğiyle kendini tamamen sanata adadı.
yarın gazetesi’nde desenleri ve ilk kez 1931’de artist adlı dergide de yazıları yayınlanan dino, yaptığı herşeyde yeniliğin peşindeydi. 1931 ve 1932 yılları arasında esrarkeşler ve parmak istifleri adlı dizileri gerçekleştiren abidin dino, pertev naili boratav’ın türk masalları ve nazım hikmet’in kuvayi milliye adlı eserlerini resimledi.

1933’te d grubu topluluğunu diğer ressamlar nurullah berk, cemal tollu, zeki faik izer, elif naci ve heykeltraş zühtü müritoğlu ile birlikte kuran dino, yine yenilik peşindeydi. bu toplulukta düşünce yanı ağır basan resimler yapmayı amaçladılar ve meydana getirdikleri eserlerle birçok sergi açtılar.

aynı yıl sscb’li yönetmen sergay yutkeviç’in türkiye’nin kalbi ankara filmini çekmek için türkiye’ye geldiği sırada, dino’nun resimlerini gördü ve mustafa kemal atatürk’ün de ricasıyla, o’nu leningrad’a davet etti. böylece 1934’de sinema eğitimi almak için gittiği leningrad’da dekoratör ve ressam olarak yutkeviç’in çalışmalarına katıldı ve onun yönettiği madenciler adlı filmde çalışma imkanı buldu. abidin dino, geçen üç yılın ardından, 2. dünya savaşı’nın çıkmasıyla oradan ayrıldı ve bir süre londra’da yaşadıktan sonra, paris’e gitti ve burada çalışmalarda bulundu. yine ressam ve dekoratör olarak çalıştığı bu dönemde pablo picasso, tristan tzara, eisentein, andre malraux ve gertrude stein gibi önde gelen sanatçılarla da yakınlıklar kurdu.

1939’da istanbul’a döndüğü sıralarda yoksul insanlara ve balıkçılara olan ilgisinin üzerine, onun gibi düşünen sanatçılarla birlikte 1941’de liman grubu diye anılan yeniler topluluğu’nu kurdu. liman çevresindeki balıkçıların resimlerinden oluşturularak açılan sergi büyük ilgi gördü. aynı dönemde bir yandan da siyasal çalışmalarda bulunan dino, istanbul sıkıyönetim komutanlığı tarafından mecitözü’ne, ardından da adana’ya sürgüne gönderildi. dino, 1943 yılında kenanpaşazade sait bey’in oğlu olan osmanlı bankası resmi işler müdürü asım bey’in kızı dilci, öğretim üyesi, çevirmen ve yazar olan güzin dino (dikel) ile evlendi. adana’da yaşadığı dönemde, resimlerinde pamuk işçilerini işleyen dino, "kel" adını verdiği bir oyun yazdı, "türk sözü" isimli bir gazete yönetti ve 1950 yılında "çingeneler" adında bir film de senaryosu yazdı.

sürgün yıllarının ardından istanbul’a dönen dino, “ikinci dünya savaşı” adlı diziyi gerçekleştirdi ve 1952 yılında tamamen paris’e yerleşti. amerika, fransa ve cezayir’de sergiler açmasının ve karma sergilere katılmasının yanısıra, bir dönem fransa plastik sanatlar birliği’nin onur başkanlığı’nı yaptı ve new york dünya sergisi’nin sanat danışmanlığı’nı yürüttü. iki yıl sonra eşi de paris’e yerleşti. güzin dino, paris’teki ulusal bilim merkezi’nde çalıştı ve doğu dilleri enstitüsü’nde öğretim üyeliği yaptı.

dino, tek bir konuyu ele alarak yaptığı resimlere, “işkence” (1955), “atom korkusu” (1955), “uzun yürüyüş” (1955), “uzay” (1959), “adalar” (1964-65), “savaş ve barış” (1966), “çıplaklar” (1976) gibi isimler vererek onları sergiledi. aynı yıllarda, yaşar kemal’in “deniz küstü” (1978) adlı romanını, ilhami bekir’in “unuttum” (1979) ve melih cevdet anday’ın “tanıdık dünya” (1984) adlı şiir kitaplarını da resimledi. dino, 1966 yılında da yönetmenliğini yaptığı “golemata voda” adlı belgesel film ile, flaherty ödülü’nü kazandı.

abidin dino, 7 aralık 1993 günü, 80 yaşındayken paris’te villejuif hastanesi’nde vefat etti. dino’nun cenazesi istanbul’a getirildi ve aşiyan mezarlığı’nda toprağa verildi.

ölümünün ardından “kültür, sanat ve politika üstüne yazılar” adı altında, kısa hayat öyküsü, kel ve verese adlı oyunları, eller, pera palas, sinan adlı anlatıları ve 1938-1993 yılları arasında yazdığı yazılar yayımlandı. eşi güzin dino’nun da gel zaman git zaman – abidin dino’lu yıllar adlı bir kitabı bulunmaktadır.

kişisel sergileri

1955 galerie kleber, paris 1955 galerie camille renaud, paris 1956 galerie la demeure, paris 1957 cadan gallery, new york 1958 picasso müzesi, antibes 1959 galerie schoeller, paris 1960 galerie deent, amsterdam 1962 galerie partis pris, grenoble 1964 galerie spisovatele, prag 1964 galerie ritter, zürih 1964 ibn-i haldun müzesi, cezayir 1964 galerie casanova, paris 1965 scott-faure gallery, la jolla, california 1966 dom pisatili galerisi, moskova 1968 galerie henriette gomez, paris 1969 galerie deent, amsterdam 1970 galeri 1, istanbul 1971 ii poliedro galeria, roma 1972 galerie leonardo da vinci, potenza 1972 galerie estève, paris 1976 çıplaklar, palais municipale, saint-paul de vence 1977 doksan çiçek/dokunsan çiçek , vakko sanat galerisi, ankara 1978 siloghi galerisi, atina 1978 galerie le scriptorium, paris 1978 vakko sanat galerisi, ankara/izmir 1979 deniz küstü, vakko sanat galerisi, ankara/izmir 1979 bedri rahmi galerisi, istanbul 1980 türkay sanat galerisi,stuttgart 1980 galerie dans la galerie, paris 1980 galerie place beauvau, paris 1981 adalar, bedri rahmi galerisi, istanbul 1981 adalar, vakko sanat galerileri 1981 adalar, saint-germain en laye 1982 galerie praestasgaarden, danimarka 1983 günümüz türk sanatı, fondation corrente, milano 1983 vakko sanat galerisi, istanbul/ankara 1984 el, galeri nev, ankara 1985 urart sanat galerisi,istanbul/ankara 1985 pamukbank suadiya sanat galerisi, istanbul 1986 yalınlar, galerie espace pont neuf, paris 1986 bu dünya, galeri nev, ankara 1987 bu dünya, galeri nev, istanbul 1988 jacques l. jourdan-jopie, paris 1988 garanti sanat galerisi, istanbul 1988 acıyı çizmek, vakko sanat galerisi, istanbul/ankara 1988 yalınlar, galeri nev, ankara 1989 galerie vieille du temple, paris 1989 antibes resimleri-açılar-pencereler, galeri md, istanbul 1990 çiçekleme, galeri nev, ankara/istanbul 1990 musée de la céramique, italya 1991 galerie bussola, turin 1992 yüzler, galeri vieille du temple, paris 1993 ak la ka ra, galeri nev, ankara/istanbul; kızılkule,antalya 1993 hp galerisi, lefkoşa 1994 1. ölüm yıldönümü sergisi, galeri nev, istanbul 1996 üç şehir: antibes, istanbul, paris, ykb galerileri, istanbul /adana / izmir 1997 abidin dino’yu anma sergisi, fransız kültür merkezi, izmir 1997 galerie vieille du temple, paris 1999 kafalar, galeri nev, istanbul 2001 bir desen ustası, garanti bankası sanat galerisi, istanbul 2001 art shop, izmir (galeri nev’in katkılarıyla) 2003 el mikrocerrahi ve ortopedi travmatoloji hastanesi, izmir (galeri nev’in katkılarıyla) 2003 milli reasürans galerisi, istanbul 2003 yapı kredi kasım taşkent galerisi 2003-2004 onuncu ölüm yıldönümü anısına, "güzin’in abidinleri", galeri nev ankara/istanbul

katildiği karma sergiler

1952 16. venedik bienali 1954-1962 salon de mai, paris 1964 türk sanatçılar sergisi, musée de l’art moderne de la ville, paris 1976 7 türk ressam, centre culturel, venissieux 1977 siloghi galerisi, atina 1979 poésie murale, bourges 1979 5 türk ressamı, türkay sanat galerisi, stuttgart 1982 bugünün türk ressamları, fondation corrente, milano 1982 henry thomas foundation, musée de l’art moderne de la ville, paris 1983 insan görüntüsü, galerie sculptures, paris 1983 d grubu 50. yıl resim ve heykel sergisi, garanti sanat galerisi, istanbul 1986 çağdaş türk plastik sanatları sergisi, ankara 1987 1. uluslararası istanbul bienali 1989 jacques l. jourdan-jopie, paris 1989 islam dünyasında çağdaş sanat, barbican centre, londra 1990 10. uluslararası sanat fuarı, galeri nev ,1940 kuşağı, tem sanat galerisi, istanbul ,1940 d grubu’ndan bir kesit, şekerbank sanat galerisi, ankara ,1940 paristanbul, cité international des arts, paris 1991 1. sanat fuarı, apocalpyses, saint-germain en laye 1991 la bussola galeria, torino 1992 galerie hermés, paris 1992 galerie vieille du temple, paris 1994 1950-2000 t.c. merkez bankası 1994 çağdaş türk sanatı kolesiyonu sergisi, akm, ankara 1995 devlet resim ve heykel müzesi, ankara 2000 beden/ego, galeri nev, ankara/istanbul 2000 hayal/hakikat, galeri nev, ankara/istanbul 2000 mekan/zaman, galeri nev, ankara/istanbul 2000 nazar/iktidar, galeri nev, ankara/istanbul

(bkz: güzin dino)