oktay sinanoğlu

1935 dogumlu turk bilim adami. 1953 yilinda ted lisesini birinci bitirdikten sonra (simdiki kolej) kimya muhendisligi okumak icin burslu olarak amerika’ya gonderildi kaliforniya universitesi berkeley kimya muhendisligi’ni birincilikle bitirdi. 26 yasinda adina acilan iki adet kursu ile batinin son 300 yildaki en genc profesoru oldu. dunyanin en buyuk bilim odullerinden olan (bursu degil) ’alexander von humbolt’ bilim odulunu aldi. icinde bulundugumuz donemde turkce ile ilgili calismalar yapan prof sinanoglu’nun kitaplari arasinda buyuk uyanis, bye bye turkce basi cekmektedir.

tum zakesinin yaninda,pozitif kisiligi ile de gurur kaynagimiz.

iki defa nobel’ e aday gosterildi. defalarca nobel akademisinin istegi uzerine nobel’e adaylar gosterdi. dunyanin sayisiz yerinde sayisiz buluslari ve teoremleri ile ilgili sayisiz konferans verdi.


26 yasindan beri devam ettigi yale universitesinde molekuler biyoloji ve kimya olmak uzere iki kursude profesor ve son 7 senedir gorev yaptigi yildiz teknik universitesinde ise kimya dalinda olmak uzere bir kursude profesor olarak gorevini surduruyor.

turkce konusunda acayip titiz olan ve turkiye’nin bulundugu durumlar hakkinda da yorumlar yapan.
ayni zamanda yazarda olan kisidir. buyuk uyanis,bye bye turkce,hedef turkiye gibi kitaplarinda yazaridir.

bu zekasina ragmen kitaplarynyn icerigi oldukca basit.hafizasi muhtemelen hepimizden iyi ki, bircok kavrami,nedeni,sonucu birlestirecek olaylari biraraya getirebilmis. bu yetenegine tabi ki saygi duyuyoruz ancak bu kadar zeki bir amcadan daha dahiyane seyler beklerdik. ayrica, bu kadar isi kisa bir surede becermis olmasina ragmen, kitaplarinin korsana dusmesinin onune gecememis. demek ki zeki olmak degil,dunyaya ayak uydurmak oncelikliymis.

yildiz teknik universitesinden yas sinirinda emekli olan turk aynstayni.

(bkz: bye bye turkce)

odtu deki egitim dilinin turkce olmasina karsi caba gostermis kisilerden..bilimi her insanin kendi dilinde okursa sevip, ogrenebilicegini dusunuyor..artik cok yorgun.. daha cok modadaki evinde yasiyor.. kitaplarinda uzerimizde kotu emelleri olan sozde dostlarimizin ic yuzunu anlatiyor..

superotesi dahi bir insandir. kitaplari ulkemizde yok satmaktadir.kendisinin goruslerini yaymak isteyen kisiler ondan bagimsiz olarak www.sinanoglu.net adli bir site acmislardir.

kitabinda verdigi mesajlarda sonuna kadar hakli olan ancak zaten hayatimiza girmis bazi kelimeler yerine inatla kendi urettigi kelimeleri kulllanan bilim insani."university" yerine "evrenkent" kullanmasi beni fitik etmistir cunku direk bir ceviri yapmistir,bunun yerine yuksek okul de,medrese de hatta ilim irfan yuvasi de daha guzel.

universitenin evrenkent diye cevirilmesi son derece mantiklidir.universite demek evrene dair butun bilimlerin islendigi,okutuldugu ve ogretildigi yer demek.universite demek evreni incelemek demek,bu yuzdendir ki evrenkent son derece guzel bir ceviri,hatta ceviriden ote turkce kelime.

ozellikle yabanci dille egitime karsi olan ve benim de buyuk bir gaflet uykusundan uyanmami saglayan cok onemli, vatansever bir biliadamimiz.

bu kitaplari nicin bu kadar gec yazmis,nicin bu yastan sonra ortaliga cikarak milliyetcilik savumasi yaptigini anlamadigim,altindan birseylerin cikmasi muhtemel olabilecek,ancak soyledigi seyleri tamamiyla savundugum ve teker teker hepsinin altina imza atacagim kisidir.kitaplarinin tumunu okumus ve cok da begenmisimdir.

atilla ilhan: "abd bilim ve sanat akademisi’nin ilk ve tek turk uyesi;iki kere nobel adayi...kim bu adam?kim bu cetin turkce ogretim savascisi?onu niye hepimiz yeterince tanimiyoruz?sinanoglu,abd nam ulkede cok genc yasinda profesor olmus bir harika cocuk;ulkesindeki"amerikan ruyasi’nin yanlis yayginligindan,turkce’nin itilip kakilarak,herhangi bir somurgedeki"yerli dili"muamelesi gormesinden son derece rahatsiz."(cumhuriyet,24-05.2000)


yalcin peksen :akil,zeka ve en sonunda deha: oktay sinanoglu....time mecmuasi"mucize profesor"yazdi...newsweek,new york times,oradan avrupa dergileri;der spiegel,vs.kiyamet koptu sizin anlayacaginiz...abd gazeteleri kisa bir sure once birinci sayfalarindan sinanoglu’nun bu yil kimya dalinda nobel’e aday oldugunu yazdilar (cumhuriyet 09-01.1987)

aktuel:26 yasinda profesorluge hakkazanip"time"gibi dergilerde dunya basininda yer aldi."bati’da yetisen son uc yuzyil icindeki en genc profesor" unvanini aldi.abd yale universitesi’nde iki kursude birden hoca...canlilara biyolojik kimligini veren dna’larin sifresini cozerek bilmedigimiz turden canlilar yaratmanin teorisini kurdu.kurumlari kimya ders kitaplarinda onun adiyla aniliyor.iki kez nobel kimya odulune de aday gosterildi.sinanoglu simdi de turkce ogretim misyoneri..(1995)

tempo:sinanoglu dunyanin el ustunde tuttugu bir bilim adami.bilim dunyasina kazandirdigi kuramlari,teorileri var.ayrica turkce ile cok ilgili ve bilim icin uygun dil turkce diyor.(1997)

gereken ilgi,alaka ve deger’i gormedigine inandigim ve gurur kaynagimiz oldugunu dusundugum bir deha..bir agabey...

kimya prof. u ama türkiye siyasetiyle ilgili yazılarından tanıdığımız değerli bilim adamımız.

gerçek bir bilimadamı ancak türkiye’de insanlar onu siyasetle ilgilenince tanıdı, bu da ülkemizde esas işin siyaset olduğunu ortaya koyuyor, bilimadamlarına hele hele dünya’da büyük yankı uyandırmış hatta çığır açan genlerin biyolojik yapılarıyla oynama projesinin fikir babalığını yapmış bu adama saygının ne kadar az olduğunu yüzümüze tokat gibi vurdu. gerek türkiye hakkındaki düşünceleri, gerekse bilimadamlığı ile örnek bir insan.

bugün, okulum bilkent üniversitesi’nde yaptığı konuşmayla engin bilgisini, hayat tecrübesini ve türk dili ve doğal olarak da ecnebi dille eğitim ile ilgili düşüncelerini yaptığı sıcak espirilerle bizlerle paylaşan değerli hoca, bilimadamı. konuşma yaptığı salonu hınca hınç doldurması bilkent üniversitesi gibi amerikan yandaşlı, kimliğini kaybetmiş, özenti tiplerin çoğunlukta olduğu bir üniversitede adeta bir tokat gibi patlamıştır. kendisine teşekkür ederiz. oktay sinanoğlu hoca’nın bilkent üniversitesi gibi ecnebi dille eğitimin feriştahını yapan bir üniversite’ye gelmesi bence büyük bir yiğitliktir, büyük bir cesarettir kanımca. allah kendisine uzun ömürler versin.

bu da kişisel bir cümle: evden getirdiğim "bye bye türkçe" ve "ne yapmalı" isimli kitaplarını imzalattım kendisine. benim için de güzel bir hatıra oldu...

gercek bir turk dehasidir bu bilim adamimiz. onunla ne kadar ovunsek azdir. boyle bir degeri tartisilmaz beyin ve bunca mutevazilik. ’ben oldum tamam’ dememek hala arastirmak hala bir seyler uretmeye calismak...
tamam yasli bir insandir su anda, fakat yazili eserlerinin sayisi, yasini cok fazlasiyla katlamaktadir. bilim adami agirligiyla yazacagi herseyi arastirmasi-arastirdigi her seyi yalin herkesin anlayacagibir sekile donusturup, okuyan insanlarla paylasmasi gercekten taktire sayandir.
ve tum insanligin ortak geleceginin refahi icin, dusunce uretmeye devam eden uluslararasi boyutta sevilen sayilan bu insani gercekten okumak iyi anlamak lazim.
kendisi bu basarisinin sirrini belki bir yerlerde sorulduysa aciklamistir, veya bundan kacinmistirben rastlayamadim. lakin kimya bilimini bu kadar iyi cozmus bir insan, hayatta herseyi cozecek kapasitededir zaten. herseyin bir kimyasi vardir askin bile(!)bir de ifade yetenegi vermisse tanri ortaya oktay sinoglu gibi inanilmaz bir bileske cikmis oluyor demek ki.

türk einstein’ı. zamanında en genç yaşta profesör olma ünvanını kazanmış bir bilim adamıdır. yüksek öğrenimini amerika’da sürdürüp farklı ülkelerden nobel’e aday gösterilmiştir. ancak türkiye’de de bilim buruluşlarının yapılandırılmasında önemli rol oynamıştır. eğitim sisteminin yabancılaştırılması, yabancı dilde eğitime karşı, yazdığı kitaplarla mücadelesini sürdürmektedir.

çok değerli şahsiyetlerden biri. genç yaşta tanışmam benim için çok iyi oldu. fikirleri, at gözlüğü olmayan gözlüklerinden gören bakış açısı çok yararlı. okumadığım tek kitabını (bay bay türkçe) da geçenlerde aldım. okuduğum kitapları:

1. türk aynşıtaynı.
2. hedef türkiye.
3. büyük uyanış.
4. ne yapmalı.
5. hikemî (fiziksel) kimyâ terimleri sözlüğü, tdk, 1978.

ayrıca dergi yazıları vardır, çoğunu okumuşumdur. buradan saygılar sunarım.

şimdilerde eski öğrencileri, sevenler veya bir kısım insan diyelim; cumhurbaşkanı adayı olarak gösteriyorlar kendisini.