lady mary wortley montagu

lady mary wortley montagu (26 mayıs 1689-21 ağustos 1762) ingiliz yazar ve osmanlı döneminde ingiltere tarafından istanbul’a elçi olarak atanan edward wortley montagu’nun eşiydi.

lady mary 1689 yılında londra’da soylu bir ailenin kızı olarak dünyaya geldi. çocukluk yıllarında şiir yazmağa başladı ve latince öğrendi. kendisinde 11 yaş büyük bir politikacı olan edward wortley montagu’ya aşık oldu. babasının onayını almadan 1712 yılında edward wortley montagu’yla evlendi. 1716 yılında eşi ingiltere’nin osmanlı elçisi olarak atandı. lady montagu eşi ve oğluyla birlikte istanbul’a geldi. lale devrinin başlangıcına rast gelen bu dönemde 2 yıl istanbul’da kaldı. ingiltere’deki arkadaşlarına istanbul’daki izlenimlerini en ince ayrıntılarıyla anlatan birçok mektuplar yazdı. 1718 yılında eşiyle birlikte londra’ya geri döndü ve sosyetenin aranan bir üyesi oldu. hikayeler ve çeşitli konularda makaleler yazdı. diğer soylularla çeşitli konularda topluma açık tartışmalara girdi. bazı görüşlerinlerden dolayı feminizmin ilk savunucularından biri olarak kabul edilmektedir. 1738 yılında venedikli kont francesco algarotti’ye aşık oldu. eşi ve çocuklarını terkederek italya’ya gitti. kont algarotti’yle aralarının bozulmasına rağmen yaşamının geri kalan bölümünün çoğunu italya’da geçirdi. 1762 yılında londra’da öldü.

lady montagu’nun istanbul’da yazdığı mektuplar ölümünden sonra 1763 yılında kitap halinde yayınlandı ve avrupa’da ilgiyle okundu. bu mektuplar turkish embassy letters adı altında halen basılmaya devam etmektedir ve türkçe’ye de tercüme edilmiştir [1]. bu mektuplar genelde osmanlı toplumunu olumlu bir şekilde yansıtmaktadır. avrupa’lıların osmanlılar hakkındaki önyargılarını düzeltmek için çaba göstermiştir. lady montagu çiçek hastalığı geçirmişti ve yüzünde hastalığın izleri kalmıştı. ingiltere’de henüz bulunmayan çiçek aşısının istanbul’da yaygın bir şekilde kullanıldığını hayretle gördü ve hemen 2 çocuğunu istanbul’da aşılattı. istanbul’dan yazdığı mektuplarla ve londra’ya döndükten sonra bizzat kendisi çiçek aşısını ingilizlere tanıttı. osmanlı uygarlığını övdü. osmanlıların kadınlara verdiği değeri anlattı.