her donem bir sonraki donem yargılanir

doğru bir yargıdır. doğruluğu da izafi değildir, görece durumu yoktur.

elimizde tarih vardır; bir dönem ölür, bir başkası doğar. yeni dönem, eski dönemi yıkandır, eski dönemin yıkıntıları üzerinde yükselendir. dolayısıyla eski dönemle yeni dönemin arasında zaten bir kavga vardır. yeni dönem eski dönemin yanlışlarını ortaya çıkararak, göstererek kendine sağlam bir temel elde etmeye çalışır. yeni dönem, eski dönem kusurlu olduğu için gelmiştir, dolayısıyla eski dönemdeki kusurları ortaya çıkarmak, bu kusurların kendisinde olmayacağını yaşayanlara ve destekçilerine göstermek zorundadır. yeni dönem, muhaliflerine, eski dönemin eksikliklerini göstererek "bak her şey daha güzel olacak" diyebilmeli, muhaliflerini de bu yolla en azından yumuşatabilmelidir.

her dönem bir sonraki dönem yargılanır. her dönem bir önceki dönemi yargılar. her dönem bir önceki dönemi yargılama ve bir sonraki dönem tarafından yargılanma özelliğine sahiptir, bir dönemin herhangi diğer bir dönemle tek ortak yanı budur. insan olduğu sürece, hep bir yeni ve bir eski dönem olacaktır. kısır döngü hesabı, her yeni dönemin de eski döneme ait yargılayacağı bir şeyler olacaktır.

her yeni dönemin bir öncekini yargılaması konusu o kadar derin ki, başta örnek vererek bu derinliği göstermek istiyordum. şimdi baktım da, örnek vererek konuyu kısıtlamamam, bu kadar geniş ve çok yönlü bir konuyu kısmamam gerektiğine karar verdim.

bugün, dünü yargılar. bugünkü bizler, dünkü bizleri yargılarız. insan kendisine, günler birbirlerine karşı bu kadar acımasızken, başkalarına karşı nasıldır? her dönem, bir önceki dönemin can verdiğidir, bu can verme çok sessiz de olur, çığlık ve feryat dolu da. bu dönemlerin özelliğine bağlı olarak değişir.

ayrıca, ilginçtir, yeni dönem bir önceki dönemden çok daha hata sahibi, salak ve saçma da olsa, hatta geri de olsa, bir önceki dönemi yargılar. böyle bir ilginç özelliği de vardır bu konunun, -ne olursa olsun- istisnasız hep doğrudur bu yargı.

dönemlerin bu şekilde birbirlerini bıkmadan, yorgunluk tanımadan yargılamasını hem toplumsal, hem bireysel; hem siyasi, hem psikolojik, hem hukuki, hem de bilumum başka açılardan ele alabilir, ne kadar haklı olduğumuzu kendimizi alkışlayarak görebiliriz.

not: bir dönem hala yargılanmamışsa o dönem hala hüküm sürmektedir. varlığı halen mevcuttur. örnek verelim buna hemen: 12 eylül.