zeytinburnu

orta asya’dan türkiye’ye göç eden öncü grup, önce altay-doğu türkistan bölgesinden yola çıkıp himalayalar üzerinden asya’nın güneyine gelmiş. bu bölgede, bugünkü pakistan müslümanları türk kardeşlerinin bir katliama uğramasını engellemiş.

türk göçmenler güneye indikten sonra, değişik zamanlarda türkiye’ye başvuruda bulunuyorlar. bu arada amerika birleşik devletleri, bu topluluğu kabul edeceğini açıklıyor ama türk göçmenler türkiye’deki kardeşlerinin yanına gitmek istediklerini söyleyerek bu daveti geri çeviriyorlar. pakistan’da ateşe olarak bulunan yahya kemal beyatlı vasıtasıyla, adnan menderes, orta asyalı türkleri türkiye’ye davet ediyor ve 1952 sonu ile 1953 başında türkistan türkleri zeytinburnu’na yerleşiyor.

zeytinburnu’nda ağırlıklı olarak kazak türkleri bulunur. bunun yanında uygur, özbek, türkmen ve diğer boylar da bulunmaktadır, ilk göçte gelenlerin sayısı 1850 kadardı, 1960 yılındaki sayımda ise zeytinburnu ilçesinin nüfusu yaklaşık 89.000. kırım göçmenleri, zeytinburnu’nda dikkate değer bir sayıda bulunmaz, onlar istanbul’un farklı bölgelerine yerleşmiştir. bu göçte 1980’lere rastlayan ikinci bir süreç var. bu kez afganistan kökenli özbek ağırlıklı kırgız, türkmen ve kazaklar geliyor.

orta asya’da geçimlerini hayvancılık yolu ile sağlayan türk nüfus, göçten sonra dericilikle uğraşmaya başlamış. bunun yanında türkistan kökenliler bugün zeytinburnu’nda plastik sanayii ile de uğraşmaktadır. türkistan kökenli nüfus genelde içine kapanık olarak yaşamaktadır. bunu, ilk geldiklerinde zeytinburnu’nun bugüne oranla oldukça ıssız bir muhit olmasına bağlayabiliriz. geldikleri zamanlardaki içine kapanıklık halen devam ediyor.

türkistan türkleri, zeytinburnu’na geleli elli yıl oldu, ama bu süre içinde, göç edenlerin neden olduğu polisiye vaka oldukça azdır. türkistan türkleri, orta asya’daki adetlerini burada da yaşatıyor. mesela her yıl nevruz bayramı coşkuyla kutlanır. düğünler de son derece kalabalık ve renkli geçer. bir zamanlar ahmed yesevi dervişlerini anadolu’ya göndermiş, bugün ise ilçede hali vakti yerinde olan insanları ata yurtlarına birtakım yardımlar yapmaya çalışıyor. bu yardımların miktarı doğal olarak devletler için birşey ifade etmese de, halklar arasında manevi tarafı çok büyük bir önem taşıyor.

son dönemde afganistan’dan göç ederek buraya gelen türkler, hâlâ ikametgah sıkıntısı çekiyor. bunun yanında her yıl orta asya’dan buraya mevsimlik işçi olarak çalışmaya gelen bir grup da var. günümüzde 247.000 olan zeytinburnu nüfusunun 15.000’i türkistan kökenlidir. tüm türkiye’de ise 40.000 kadar türkistan kökenli nüfus bulunmaktadır.