milliyet gazetesi dün kapsamlı bir anket yayımlamaya başladı. konda firmasının hazırladığı anket aslında üç ay öncesine ait; hayli eski anketin şimdi yayımlanması ilginç. daha da ilginci şu: kanal-d televizyonunun ’32. gün’ programı için yapılmış ve radikal gazetesinde üç ay önce yayımlanmış yine ’türban’ konulu bir başka anket milliyet’in dün yayımladığı anketten daha yeni tarihli.
radikal’de 28 eylül 2007 tarihinde yayımlanan 32. gün anketini yapanlar alan araştırmalarını 21-23 eylül 2007 tarihlerinde tamamlamışlar; milliyet’in dün piyasaya sürdüğü anketi yapanlar ise 7-8 eylül 2007 tarihlerinde alana çıkmışlar.
daha da ilginci şu: milliyet’te anketi yayımlanan konda şirketiyle 32. gün anketini yapan a&g firması ’kardeş’ sayılabilecek iki kuruluş.
bu kadar ayrıntı vermemin sebebi çok basit: aydın doğan’a ait milliyet’in dün yayımladığı anket ile bundan üç ay önce yine aydın doğan’a ait radikal’de yayımlanmış 32. gün anketi birbiriyle taban tabana zıt... milliyet’in dün "türbanlı sayısı 4’e katlandı" manşeti eşliğinde sunulan tarhan erdem imzalı araştırma dehşetengiz bilgiler içeriyor: başını örtenlerin sayısı son dört yılda yüzde 64.2’den 69.4’e çıkmış... başını türban ile örtenlerin oranı ise yüzde 3,5’tan 16.2’ye yükselmiş... 2003 yılında türban takan lise mezunlarının oranı yüzde 2.5 iken bugün yüzde 17.2’ye yükselmiş bu oran. türbanlı üniversite mezunlarının oranı 4 yılda 2.6’dan 11.4’e çıkmış...
"türban serbest bırakılırsa bütün öğrenciler kapanır" demişti ya tarhan erdem, onu ispatlıyor bu anket...
oysa radikal’de üç ay önce "örtülü kadın sayısı azaldı, malezya olmuyoruz" manşetiyle sunulan a&g raporu farklı telden çalıyor: bu araştırmaya göre başını örtenlerin sayısında dört yılda yüzde 2.9 azalma olmuş. a&g firmasının raporunda başına taktığı örtüye ’türban’ adını verenlerin oranı sadece yüzde 6.1 görünüyor.
dikkat ederseniz, her iki araştırma da dört yıl önce yapılmış bir başka araştırmaya atıfta bulunuyor. 27 mayıs 2003 tarihinde milliyet gazetesinde yayımlanmış o araştırmaya baktığımızda, onun, birbirinden çok keskin hatlarla ayrılan son iki araştırmayı gerçekleştirmiş iki uzmanın ortak çalışması olduğunu görüyoruz.
şimdi bu bilgilere sahip olduktan sonra durup, "ne oluyoruz?" diye sormaz mısınız?
elbette anketler de yanılır; ancak burada ’yanılma’ sözcüğüyle izah edilmesi imkânsız bir durum söz konusu. birbirine yakın tarihte aynı konuda iki araştırma yapılmış; alana daha sonra çıkan firmanın yürüttüğü araştırmanın sonuçları henüz dumanı üzerinde tüterken yayımlanırken, alana daha önce çıkan firmanın tam ters sonuçlar çıkarmaya yarayan araştırması üç ay elde tutulup bayatladıktan sonra servise sokuluyor. hem de aynı medya grubu tarafından...
neden acaba?
bu soruyu iki ayrı durum için de soruyorum. önce yayımladığıyla taban tabana çelişen ’bayat’ araştırmanın neden ve neden şimdi yayımlandığını da merak ediyorum tabii, ama bir başka merak konum daha var: aydın doğan’ın sahibi olduğu medya kuruluşları, farklı bulgulara sahip daha erken bir tarihte yapılmış konda araştırması ellerinde olduğu halde, tam da "türkiye malezyalaşıyor mu?" tartışması sürerken, "korkmayın, malezyalaşmıyoruz" sonucu çıkartan daha sonra kotarılmış araştırmayı neden yayımladı?
türkiye birçok bakımdan gerçekten garip bir ülke; ancak bir medya grubunun ikide bir manşetleriyle kafaları karıştırması çok daha garip... en iyisi aydın doğan kararını açıklasın da hepimiz rahatlayalım: yakın tarihlerde yapılmış iki rapordan hangisine inanalım; "korkmayın" diyene mi, yoksa dehşete düşürene mi? suudi arabistan mı oluyoruz, ab’ye mi giriyoruz?
bildiğim gerçek şu: anketler yalan söylemez, insanlar onlara yalan söyletir.
fehmi koru
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?