sultanahmet meydanı

her devirde sehrin en onemli ve dinamik yeri, yarim ada yedi tepesinin ilki olmustur. sehrin ilk kuruldugu akropol surlarla cevrili, tipik bir akdeniz ticari yerlesimiydi. roma devrinde bu merkez genisletilerek, yenilenmistir. gunumuze cok az kalintilari kalan roma devri onemli yapilari ve abideleri hipodrom cevresinde insa edilmisti. “buyuk saray” diye bilinen imparatorluk sarayi hipodromun yanindan baslar, asagilara, deniz kenarina kadar uzanirdi. bu saraydan gunumuze bir buyuk salonun yer mozaik panosu gelebilmistir. sehrin en onemli meydani agusteion ve burasi ile cadde arasinda milerium zafer taki bulunurdu. cadde roma’ya kadar uzanan yolun baslangici idi ve ilk km tasida buradaydi. hamamlar, mabetler, dini, kulturel, idare ve sosyal merkezler bu civara yerlesmislerdi. semt bizans ve turk devirlerinde de merkezi onemini devam ettirmistir. istanbul’un en onemli abideleri ayasofya, sultan ahmet camii, turk ve islam eserleri muzesi, yere batan sarnici burada, hipodromun cevresindedirler. sehrin ana caddeleri (asagi limana inen ve batiya sehir surlarina dogru gidenler) hipodromdan baslar ve yamaclari takip ederdi. yol kenarlari ticari kuruluslar ve ikametgahlarla cevrili idi. yan yollar dar ve bazilari basamaklarla yokus asagi uzanirlardi. anayol kaldirimlari bazen iki katli, galerili insaa edilmislerdi.

yol boyu genis meydanlardan ayrilan sapaklarla sur kapilarina ulasilirdi. ana cadde “mese” diye anilirdi. surlarda altin kapi yolu “via egnetia” roma’ya, giden yoldu. “hipodrom” at binenlerin, atlarin meydani anlamina gelir. roma imparatoru septimius severus”un 2.yy. sonlarina insa ettirdigi hipodrom buyuk konstantin tarafindan devasa olculerde genisletilmisti. bazi tarihciler 30, bazilari da 60 bin seyirci kapasitesinde oldugunu bildirirler. 2 veya 4 atin cektigi arabalarin yarislari esas gosterilerdi. roma imparatorlugu ve sonradan bizans imparatorlugu devrinde hipodrom sehrin toplanti, eglence, heyecan ve spor merkezi olarak 10 yy’a kadar onemini surdurmustu. 1204 latin istilasi ile beraber, sehrin bir cok diger abideleri gibi burasi da onemini yitirmisti. araba yarislari yaninda, muzisyen topluluklari, dansozler, akrobatlar, vahsi hayvanlarla kavga gosterileri, toplantilar yapilirdi. butun bu faaliyetler icin ise roma devrinde bol tatil gunleri mevcuttu. dev olcude bir u harfi seklinde olan hipodromun dogu uzun tarafinda, daminda 4 bronz at bulunan, balkon seklinde, imparator locasi yer alirdi. ortada, hipodromun kum kapli sahasini ikiye bolen, arabalarin etrafinda yaristigi alcak bir duvar, bu duvarin ustunde de imparatorlugun cesitli yerlerinden getirilen abideler ve meshur at yariscilari ile atlarinin heykelleri bulunurdu. sohretli bir araba yariscisi akla gelebilecek her turlu maddi olanak icinde yuzerdi. yariscilar yesil-mavi-sari-kirmizi gibi politik gucleri de olan takimlara ayrilmislardi. zaman, zaman yarislara politika karisir, karsilikli guclerin mucadeleleri korkunc katliamlara donusebilirdi. hipodrom gunumuze zemini 4-5 metre yukselmis ve kalabilmis 3 abide ile gelmistir.


bunlar misir’dan getirilen obelisk, yilanli sutun ve orme obelisktir. turk devrinde, bu meydanda bazen, eski gunlerindeki zengin gosteriler gibi, cesitli festival ve gosteriler tertiplenmisti. hipodrom’un batisinda, sultan ahmet camii’nin karsisinda yer alan ibrahim pasa sarayi 16. yy. zengin ve tipik ozel saraylarin gunumuze gelen tek ornegidir. bu guzel yapi turk ve islam eserleri muzesi olarak ziyarete aciktir. muazzam hipodromdan gunumuze yuvarlak guney ucu gelmistir. buyuk kemerlerle donatilmis tugla bir yapidir. sonraki devirlerde hipodromun tas bloklari ve sutunlarinin tamami baska yapilarda kullanilmistir. hipodrom girisi sagindaki parkta 4-5 yy. ait ozel saray kalintilari, az ilerisinde de aya ofemiya bizans kilisesinin kalintilari bulunmaktadir. devami...

http://www.istanbul.gov.tr/default.aspx?pid=300