şeyh bedreddin

deus ex machina


15.yüzyılda osmanlı imparatorluğunda yaşamış olan ve bir dönem kazaskerlik yapmış mutasavvıf. fetret devri’nde çıkardığı isyan ile bilinir. osmanlı yönetiminden memnun olmayan köylü ve dervişleri arkasına almıştır. şeyh bedrettin’in amacı gayrimüslim-ortodoks mülüman- heteredoks müslüman ayrımı yapmaksızın, osmanlı tebaasındaki tüm insanların eşit olduğu bir ortak yaşamın inşasıdır. bazı bölgelerde ağa-bey hükmünü ortadan kaldırarak köylülerin ortak üretimini ve eşitlikçi paylaşımı sağlamayı başarmıştır da. "yarin yanağından gayrı her şey ortak."

kızılbaş’ların yanısıra, börklüce mustafa ve torlak kemal de şeyh bedrettin’in en büyük destekçileridir. aydın ve manisa dolaylarında köylüyü örgütleyerek isyana en büyük desteği vermişlerdir. hatta aydın’ın ortaklar beldesinin adının burada kurulan komünal yaşamdan geldiği söylenir.
direnişler osmanlı ordusuna epey zarar verir, fakat sonunda isyanlar bastırılır. börklüce mustafa öldürülür, torlak kemal idam edilir. şeyh bedrettin ise serez’de asılır.
nazım hikmet şeyh bedreddin destanı’nda yenilgiyi şöyle anlatır:

"hep bir ağızdan türkü söyleyip
hep beraber sulardan çekmek ağı,
demiri oya gibi işleyip hep beraber,
hep beraber sürebilmek toprağı,
ballı incirleri hep beraber yiyebilmek,
yârin yanağından gayrı her şeyde
her yerde
hep beraber diyebilmek için
on binler verdi sekiz binini..

yenildiler.

yenenler, yenilenlerin
dikişsiz, ak gömleğinde sildiler
kılıçlarının kanını."

bu başlıktaki tüm girileri gör

neden bekliyorsun?


bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?

üye ol