mimar sinan

mimar sinan, kayseri’nin ağırnas köyünde doğduğu tahmin edilmektedir. 1511’de yavuz sultan selim zamanında devşirme olarak istanbul’a geldiği bir söylentiden ibarettir bu konuda hiçbir bilgi yoktur ancak cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan antropolojik araştırma türk asıllı olduğunu ortaya çıkarmıştır : mimar olarak yavuz sultan selim’in mısır seferine katıldı. 1521 yılında kanuni sultan süleyman’ın belgrad seferine yeniçeri olarak katıldı. 1522’de rodos seferine atlı sekban olarak katılıp, 1526 mohaç meydan muharebesi’nden sonra, gösterdiği yararlıklar sebebiyle takdir edilerek acemi oğlanlar yayabaşılığına (bölük komutanı) terfi ettirildi.

1533 yılında kanuni sultan süleyman’ın iran seferi sırasında van gölü’nde karşı sahile gitmek için mimar sinan iki haftada üç adet kadırga yapıp donatarak büyük itibar kazandı. iran seferinden dönüşte, yeniçeri ocağında itibarı yüksek olan hasekilik rütbesi verildi. bu rütbeyle, 1537 korfu, pulya ve 1538 moldavya seferlerine katıldı. 1538 yılında hassa başmimarı oldu.

mimar sinan’ın, mimarbaşılığa getirilmeden evvel yaptığı üç eser dikkat çekicidir. bunlar: halep’te husreviye külliyesi, gebze’de çoban mustafa külliyesi ve istanbul’da hürrem sultan için yapılan haseki külliyesidir. halep’teki hüsreviye külliyesinde, tek kubbeli cami tarzı ile, bu kubbenin köşelerine birer kubbe ilave edilerek yan mekanlı cami tarzı birleştirilmiş ve böylece osmanlı mimarlarının iznik ve bursa’daki eserlerine uyulmuştur. külliyede ayrıca, avlu, medrese, hamam, imaret ve misafirhane gibi kısımlar bulunmaktadır. gebze’deki çoban mustafa paşa külliyesinde renkli taş kakmalar ve süslemeler görülür. külliyede cami, türbe ve diğer unsurlar ahenkli bir tarzda yerleştirilmiştir. mimar sinan’ın istanbul’daki ilk eseri olan haseki külliyesi, devrindeki bütün mimari unsurları taşımaktadır. cami, medrese, sübyan mektebi, imaret, darüşşifa ve çeşmeden oluşan külliyede cami, diğer kısımlardan tamamen ayrıdır.

mimar sinan’ın mimarbaşı olduktan sonra verdiği üç büyük eser, onun sanatının gelişmesini gösteren basamaklardır. bunların ilki istanbul’daki şehzade camii ve külliyesidir. dört yarım kubbenin ortasında merkezi bir kubbe tarzında inşa edilen şehzade camii, daha sonra yapılan bütün camilere örnek teşkil etmiştir.

süleymaniye camii, mimar sinan’ın istanbul’daki en muhteşem eseridir. kendi tabiriyle kalfalık döneminde, 1550-1557 yılları arasında yapılmıştır.


selimiye camii’nden bir görünüşmimar sinan’ın en büyük eseri ise, seksen yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" diye takdim ettiği, edirne’deki selimiye camiidir (1575).

mimar sinan, mimarbaşı olduğu sürece birbirinden çok değişik konularla uğraştı. zaman zaman eskileri restore etti. bu konudaki en büyük çabalarını ayasofya için harcadı. 1573’te ayasofya’nın kubbesini onararak çevresine, takviyeli duvarlar yaptı ve eserin bu günlere sağlam olarak gelmesini sağladı. eski eserlerle abidelerin yakınına yapılan ve onların görünümlerini bozan yapıların yıkılması da onun görevleri arasındaydı. bu sebeplerle zeyrek camii ve rumeli hisarı civarına yapılan bazı ev ve dükkanların yıkımını sağladı.

istanbul caddelerinin genişliği, evlerin yapımı ve lağımların bağlanmasıyla uğraştı. sokakların darlığı sebebiyle ortaya çıkan yangın tehlikesine dikkat çekip bu hususta ferman yayınlattı. günümüzde bile bir problem olan istanbul’un kaldırımlarıyla bizzat ilgilenmesi çok ilgi çekicidir.

mimar sinan 84 cami, 52 mescit, 57 medrese, 7 darül-kurra, 20 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa (hastane), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 365 eser vermiştir. büyükçekmece köprüsü üzerinde kazılı olan mührü şöyledir: elfakiru hakir ser mimaranı hassa.

eserlerinin bir kısmı istanbul’dadır. 1588’de istanbul’da vefat eden mimar sinan, süleymaniye camii’nin yanında kendi yaptığı sade türbeye gömüldü.

mimar sinan türbesi, istanbul müftülüğü’nün sütunlu kapısından çıkınca hemen solda, iki caddenin kesiştiği noktada fetva yokuşu sonunda solda, süleymaniye camii’nin haliç duvarının önünde, beyaz taşlı sade bir türbedir.