master i margarita

bulgakov’un yazildiktan ve yazarinin ölümünden bile pek sonra yayinlanabilen eseri.

can yayınları’ndan okuduğum çevirisinde yer yer yazım hataları olsa da (can yayınları ile alışıldık bir durum gibi gelmemişti bana), sansürlenen bölümlerin de okuyucuyla buluşturulmasi hoş olmuş. dikkatli okuyucunun neden sansüre uğradığını anlayabileceği bölümler ilk bakışta herhangi bir "sır"dan bahseder gibi görünmemekle birlikte, sistem eleştirisi "sırları" bekleyenleri hayal kırıklığına uğratabilir.

kitabın geneliyle ilgili birkaç şey söyledikten sonra biraz ayrıntıya inilebilir.
kitap, şeytan’ın (woland) moskova’ya gelmesiyle başlar.
sovyet dönemi göze sokmadan eleştirilir.
bulgakov’un dinine bağlı bir yazar olduğunu düşünmek yanlış olmamalı. kitabın yasaklanması bile sadece bu bakımından düşünüldüğünde belki anlaşılabilirdir.
ancak yazarın, kurduğu dünyada hassas dengeleri mükemmel bir ahenkle sorgulaması, okuru dine yönlendirmek gibi saçma bir amaç yerine yepyeni bir dünya yaratabilmeyi mükemmel bir biçimde başardığını gösterir. yazarın olay örgülerini ve kurguyu, ayrıntıları absürd olayları bile büyük bir doğallıkla anlatması ve okunabilir kılması takdire şayandır.

pontis pilatus olayı; isanın çarmıha gerilmesi sırasında oradayızdır ve biz de onun çarmıha gerilişini izleriz. şeytan da oradadır ve bu olayı kendi ağzından anlatır. eğer iyi öykücülük/anlatıcılık/romancılık inandırıcılıksa bu bahsettiğim olayın harika anlatılışından yazarın ne denli iyi bir iş çıkardığı (yani ilk sayfalardan bile) söylenebilir.
içerik hakkında ayrıntı vermek garip değilse bile kaçınmak istiyorum. son olarak, kitabın yazılmış en güzel "aşk hikayeleri"nden biri olduğunu söylemeden de geçmek ve sürprizi kaçırmak istemem.
ayrıca bulgakov’un bir oyun yazarı olduğu da kitabın içinde rastlanan "sahne"lerden anlaşılabilir.
son eleştirim kitabın iki cilt basılması konusunda olabilir; kitapla ilgili her şeyi açıklamaya özen gösteren yayınevlerinin bunun nedenini açıklamalarını beklerdim.