libido

sigmund freud tarafından ortaya atılan, insanoğlunun ana sorun kaynağı olarak görünen, bastırılmış duyguları insan benliğinde ateşleyen terimdir. türkçede cinsel istek olarak kullanılır.

libido genel anlamıyla seksüel istek olarak kabul edilir. daha teknik tanımıyla carl jung tarafından bulunmuştur. genel olarak libido özgür yaratım ya da psişik olarak bireysel gelişimi ileri iten enerjidir.

freud’a göre libido içgüdüsel enerjidir. uygarlaşma davranışının uzlaşımlaşması ile çatışma halindedir. toplumsal konforun getirdiği libidoyu kontrol etme id olarak tanımlanır. bu toplumsallık ile bireysellik arasındaki huzursuzluk ve gerilimi yönetir. bu rahatsızlığı huzursuzluğu freud neurosis (nevroz, sinirce) olarak isimlendirmiştir. böylece libido dönüşüme uğramak zorunda kalır. sosyal alanda kullanılacağı bir alana yöneltilerek yüceltilir. freud’a göre bu sublimation (yüceltmedir).

libido yaratıcı hayatı teşvik edebilir. insanlık için doğal yol seksle gerçekleşmesidir. bununla birlikte derin biliçaltı seviyelerinde iki seviye birleşebilir bunun sonucunda seksüel çekim ve seksüel dürtü için evrimsel koşullarda sonuçlar verebilir. bu koşulların kullanımı libidonun karşıt anlamlı sözcüğü olan destrudo yu oluşturur. (insanın içindeki ölüm, yıkım, kendi kendini yıkım/yoketme içgüdüsü. freud insan yaşamını iki temel dinamik arasındaki savaşın oynandığı tiyatro olarak görmüş: yaşama içgüdüsü (eros) ve ölüm içgüdüsü (thanatos). bilindiği üzere freud daha çok yaşam içgüdüsü ile uğraşmış ).

kelime freud’un öğrencisi psikanalist edoardo weiss tarafından üretilmiş. ilk olarak 1935 tarihli "imago" dergisindeki "todestrieb und masochimus" başlıklı makalesinde kullanmış.

bir kısım psikanalist (federn) aynı içgüdüyü "mortido" kelimesiyle tanımlamış.)

doktor ve psikiyatristler libidonun azaltılmasını bir çeşit seksüel fonksiyon kaybı olarak görmekte ve bunu tıbbi bir problem olarak ele almaktadır. örneğin libidonun azalışının erkekte ve kadında testesteron ve kadında ostrojen hormonunun üretiminin azalmasına bağlarlar. hormon yetersizliği hormon tedavileriyle düzenlenebilir.

birçok tıbbi durum altında libido azalabilir. ameliyat, aşırı yorgunluk, bitkinlik, psikiyatrik sorunlar(depresyon, kaygı) gibi. bazı ilaçların da libido düşüşünde yan etkileri söz konusu olabilir.

ayrıca gebelik ve yaşlılıkta da libido da azalma görülebilir.