kangren

kangren, beden dokularının "ölmesi" demektir. önlenmesi, tedavi edilmesinden kolaydır. bedendeki bütün dokular, canlı kalabilmeleri için gerekli olan besin ve oksijenli kan dolaşımından alırlar. kan akışını azaltan ya da damarı tıkayan her şey kangrene neden olabilir.

nedenleri
atardamar hastalıklarının en yaygını damar sertliğidir (arterioskleroz). genellikle damar çeperinde kolesterol birikmesiyle olur ve daha çok bacak ile kalp atardamarlarını etkiler. şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve sigara, damar sertliğini artırır. bacaklarda kan dolaşımı eksikliğinin ilk belirtilerinden biri, yürürken baldır kaslarında ağrı olması ve bu ağrının dinlenince geçmesidir. ayaklar soğur ve hastalık ilerlerse, bacaklarda dinlenirken de ağrı olur. en sonunda kan akımı öylesine azalır ki dokular canlı kalamaz. bu, kangrenin başladığı dönemdir. kan, parmaklara ulaşmak için daha fazla yol aştığı ve damarlar daha küçük olduğu için, kangren genellikle ayak başparmaklarından başlar. kangren, kollarda ve bacaklarda yaralanma ya da soğukta donma sonucu kan akışının kesilmesiyle de oluşabilir.

belirtiler
bacak atardamarlarında hastalık varsa kangren kendiliğinden ortaya çıkabilir ama genellikle derideki hafif bir iltihapla ya da hasarla başlar. kangrenin başlamasıyla deri kızarır ve parlak bir görünüm alır. bastırıldığı zaman beyazlaşır ve yeniden pembeleşeceğine birkaç saniye beyaz kalır. sonra bölgenin rengi solar; önce koyu kırmızı, sonra mor, daha sonra da siyaha dönüşür. bacaklardaki ciddi damar hastalıklarında, önce iltihaplar oluşur, kangren daha sonra ortaya çıkar. bu durumda kan akışı, dolayısıyla da iltihapla savaşacak akyuvarlar daha azdır.

tedavi
kangren bir kez oluştuktan sonra, kan akışını canlandırmak ve durumu tersine çevirmek olanaksızdır. ya kangrenli alanın kuruyup düşmesi beklenir (’mumyalaşma’ diye bilinir) ya da ağrıyı durdurmak ve iltihabın yayılmasını önlemek için ilgili bölüm kesilir. sigara içenlerde ciddi atardamar hastalıkları, içmeyenlere oranla daha sık görülür. ilk belirti olan yürürken baldırların ağrıması, sigaranın bırakılması için bir işarettir.

iltihaplı olmayan kangrene "kuru kangren" denir. iltihaplı olan kangrene ise "yaş kangren" adı verilir. yaş kangrende doku şişer ve bölgede irin olabilir. ciddi atardamar hastalıkları olan kişiler ayak sağlığı uzmanına başvurmalı, evde pedikür yapmamalıdırlar. küçük bir kesik kangrene yol açabilir. gazlı kangren daha çok savaş zamanları görülür. yaralanmış dokuya "clostridia" denilen bir bakterinin bulaşmasıyla olur. ölü doku zehir ve gaz üretir ve hastanın genel durumunu bozar. gaz, röntgenle görülebilir. bu durum yalnızca açık yaraların dikkatle temizlenmesiyle önlenebilir. kangren olmuş dokular yeniden canlandırılamadığından özellikle dolaşım sorunları olanların kendilerine özen göstermeleri, uyarıcı belirtileri bilip en kısa zamanda doktora görünmeleri gerekir. kangren riskini göz önünde bulundurması gereken şeker hastaları ile bacaklarında ise kemik hastalığı olanlar doktor önerilerine sıkı sıkıya uymalıdır.