19. yüzyıl rus yazarlarının tolstoy ile birlikte en önde gelen ismi.insanın en gizli kalmış yönlerini erişilmez bir saydamlıkla ortaya çıkaran evrensel dahi. kimi okur ve eleştirmenlere göre tüm zamanların en büyük romancısıdır.
30 ekim 1821de moskova’da doğdu. tam ismi fjodor mihayloviç dostoyevski. babası bir ordu cerrahı, annesi bir tüccarın kızıydı. annesinin yardımıyla evde başladığı eğitimini özel bir okulda sürdürdü. babası sert ve acımasızdı. annesinin koruyucu tavırlarına sığınıyordu. annesini 15 yaşında kaybetti. 1837de girdiği petersburg askeri mühendis okulu’nu bitirdi. öğrencilik yıllarını rus ve avrupa edebiyatının önde gelen yazarlarının eserlerini okuyarak geçirdi. kısa bir süre askerlik yaptıktan sonra ayrılıp edebiyatla uğraşmaya başladı. topraklarında çalışan köylüler tarafından öldürülen babasından az bir miraz kalmıştı. ilk romanı "insancıklar"ı 1846da yazdı. 1854te basılan bu roman ilk rus toplumsal romanı sayılır. bu eserin basılmasından sonra ünlendi. 1846da yazdığı ikinci romanı "öteki" yeterli ilgiyi görmedi. ünü giderek kayboldu. 1851 tarihli "ev sahibesi", 1848de yazdığı "beyaz geceler" ile "yufka yürekli" romanları da ilgi görmedi. 1849da yazdığı "netoçka nezvanova" romanı da beklenen başarıyı getirmedi.
politikayla ilgilenmeye başladı genç liberallere katıldı. çar 1. aleksandrın güvenlik güçleri tarafından, "devleti yıkmaya çalıştığı" suçlamasıyla arkadaşlarıyla birlikte tutuklandı. idama mahkum edildiler. kendisinin kurşuna dizilmesi hazırlıklarını izlemek onda derin etkiler bıraktı. idamdan son anda vazgeçildi, sibirya’da 4 yıl ağır hapse ve 4 yıl askerlik yapmaya mahkum edildi. sibiryadaki cezaevi günlerinde birlikte yaşadığı mahkumları gözlemleyerek rus halkını daha yakından tanıma fırsatı buldu. ancak zor koşullar nedeniyle sara nöbetleri geçirmeye başladı. bu rahatsızlığın etkileri de birçok eserine yansıdı. 1854te cezaevinden çıkıp askerliğe başladı. subaylığa kadar yükseldi. 1857de dul bir kadınla evlendi. bu evlilik maddi sorunlarını artırdı. tekrar yazmaya karar verdi. askerlik cezasının da bitmesi üzerine petesburga döndü. yeni çar 2. aleksandrı destekledi. kardeşi mihail ile birlikte "vremya" adlı bir dergi çıkardı. bu dergi ve dergide yayınlanan romanları yeniden tanınmasını ve eski ününü kazanmasını sağladı. 1862de fransa, ingiltere ve italyayı kapsayan bir yurtdışı gezisi yaptı. aynı yıl dergi kapatıldı. dostoyevski, almanyanın wiesbaden kentine gitti. burada kumara başladı.
rusyaya dönüşünde "epoha" isminde yeni bir dergi çıkardı. 1864te eşini ve kardeşi mihaili kaybetti. borca battı. kurtulmak için avrupaya kaçtı. wiesbadende kumarda bütün parasını kaybetti. yayıncısından borç alıp 1865te rusyaya döndü. 1867de steno ile romanlarının yazımında kendisine yardım eden anna snitkina ile evlendi. bir kere daha borca boğulduğu için yeni eşiyle yine yurt dışına çıktı. yoksulluk ve para peşinde ülke ülke dolaştı. ama romanlarını yazmayı da sürdürdü. bir kere daha yayıncısının desteğiyle petesburgaa döndü. tutucu bir haftalık dergi olan "grajdanin"in başına geçti. 1 yıl sonra bıraktı. bu dönemde eksi itibarını ve ününü tekrar kazandı. en büyük romanı "karamozof kardeşleri" yazmaya 1879da başladı. 1880de şair aleksander puşkinin ölüm töreninde konuşmayı o yaptı. petersburg bilim ve sanat akademisinin edebiyat bölümüne seçildi. yaşamının son döneminde petersburg yakınlarında küçük bir kasaba olan staraya russada yaşadı. 9 şubat 1881de burada yaşamını yitirdi. günümüzde de en çok okunan yazarlar arasında yer alır.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?