enver paşa

erol mutercimlerin aynanin arkasi programinin birinde yaptigi kapanis konusmasindan...

(...) dogal olarak merak eder insan. bu kadar askerin sehit oldugu ve ustelikte goruluyor ki tarihin baska akisindan, savas tarihinden hic ders alinmadan yapilan harekatin sonucu, daha isin basinda belli burada buyuk kayiplar olacagi. acaba bunun basinda ki kumandan hic olumden korktu mu? o kumandan, o muharebe alaninda o olumu hisseti mi? hissetmis efendim, sevket sureyya aydemirin bu abide eseri enver pasanin ucuncu cildinde vasiyeti var. diyor ki;
hukumete hitaben yaziliyor. ve planindan da soz ediyor. ruslara karsi burada muvaffak olacagini soyluyor. gorevinden, vazifenin basariyla ifa edildiginide soz etmekte. diyor ki;

dusmana sonuna kadara karsi koyunuz. herhalde sonunda muvaffak olacagiz. ben hareketime nedamet etmeden, kalben musterih olarak oluyorum.(!)yasasin, dinim, vatanim, padisahim...
eger geride kalanlarima yardim etmek isterseniz, refikam sultan hazretlerinin muhassasati kafi degildir. kendisinin mureffehen yasamasi icin hic olmazsa baskumandanlik muhassasatimin kendi muhassastina zammi ve ebeveynimin temini refahi ile rahmet i ilahiyye mazhariyetim icin bir kac hayir yapilmasini rica eder ve tealisinden calismaktan baska din ve milletimin tealisine dua eder, taniyanlara selam ederim...
yasasin muslumanlik, ve osmanlilik ve osmanlinin padisahi sultan mehmet han...
servet namina hic bir seyim yoktur ne varsa refikam sultan efendi hazretlerine birakiyorum...

ve daha sonra cok dile dolanmistir bu vasiyette yazilan mektuota kopegiyle ilgili yazdigi satirlar vardir. ki dmin ozhan erenin daha konusmanin basinda soyledigi, cizdigi bir enver pasa portresi vardir;
duygusal, romantik, aslinda utangac, aslinda ice donuk ama disa donukmus izlemini vermeye calisan, hayatinda tek bir kadinin askiyla yasayan...
bir enver pasadan soz ediyoruz. cok genc yasta, damat olmus olmasi nedeniyle saraya, padisah ki baskumandandir baskumandan vekalet eder bugun ku deyimiyle soyleyeyim terminoloji boyle degil ama yardimcisi diye dusunelim, genel kurmay baskanidir. boyle bir portredir ve bu vasiyeti bu mektubuna baktigimiz zaman ozhan beyin isin basinda cizdigi portreyi burada daha ciplak bir vaziyette gormekteyiz. bana sunu gosterdi, o vasiyeti bu kadar yildir zaman zaman okurum, hani arastirmalar nedeniyle. geri donup baktigimizda soyle dusunurum: baskumandanda olsaniz savasin sasmaz kurali vardir herkes korkar. korkmamak bir ruh hastaligidir. belki, bagislayin ifadem icin, ancak deliler korkmaz. belki bir tek sarhoslar korkmaz, belki bir tek baliciler kormaz... akil sagligi yerinde olan herkes korkar. mustafa kemalde korkmustur, canakkale cephesinde de korkmustur, kurtulus savasinda da korkmustur. bu insan olmaktan kaynaklanan bir sey. kumandan korkacak ki otekilerinde korkularini anlaybilsin.
yalniz burada onemli bir mesele var bunu soyleyerek, bu karsilastirmayi yaparak programi kapatmak istiyorum.

mustafa kemal ve enver pasa ayni yastadir ve ikiside 1881 dogumludur. enver pasa daha one cikmis, yildiz subay olmustur. deha dedigimiz kisiler bu tur alanlarda ortaya cikar. bakin enver pasada demin okunana emirde, o mektupta kaldirmak icin verdigi bir emir vardir...
simdi dikkat buyurunuz canakkale cephesinde gazi mustafa kemalin yine o genc adamin bir emri vardir, ne demistir; su olaydan uc ay sonra alt tarafi soyledigi emir sudur:

ben size taaruzu degil olmeyi emrediyorum. biz olunceye kadar gececek sure icersinde, arkadan yetisecek olanlar bu muharebeleri zaferle tazlandiracaktir...

buradan benim cikardigim sonuc sudur: bu kusak son derece gozu karadir, bu kusak cesurdur, bu kusagin dusundugu bir tek sey vardir; bu topraklar nasil korunacak...
ve bunun icin hayatlarinin hic bir onemi yoktur... ne diyor vasiyetin sonunda: bir kurus mal varligim yoktur... bir kurus mal varligi olmadan da olmustur...

o gunden bugune bir projeksiyon yaptigimizda soyle bir sey dusunulmeli: bugunkulere bakarak, acaba bu insanlar yer degistirseydi ne olurdu dersiniz?