enel hak

derler ki kişi mansur olmadan enel-hakk dememeli..

"mest olanların kelâmı kendinden gelmez beri
ya niçin söyler ene’l-hak, kişi mansûr olmadan?"

’’ hayatında hacca 4 kez giden hallac-ı mansur her seferinde insanların göstermelik şekil amaçlı yaptıklarını görünce düşünceleri değişti. özellikle hac rehberlerinin gelen hacıları soyup soğana çevirmeleri, hayatlarından memnunlardı. namaz, oruç, çile her türlü ibadeti yaptı yerine getirdi ancak çevresine bakınca gerçeğin bu olmadığını namaz, oruç vs şekilcilik yapanların her türlü pisliği de yaptığını gözlemledi. hırsızlık, tecavüz, vs her şey kötüydü. müslümanlık bu muydu? şekille yapılan ibadetmi allaha yakınlaştırırdı yoksa tüm bu pisliklerden arınıp allah’la bir olmak özüne dönmek enel hak olmak mı?

bağdatta aldığı derslerde hep allahla insan arasında sonsuz büyüklükteki mesafeden bahsediliyordu ancak hallac allahla insan arasında bir aşk bir enerji olduğunu düşünüyordu. en sonunda cüneyd hoca adlı bağdatın en ünlü sufisinden ders alırken her şu kelimeleri söyledi: "ben ilahi sevgiliyi kavradım! ben yaratıcı gerçeğim!" "enel hak! enel hak!"

bu sözleriyle o dönemde zahiri olarak yaşayanlar tarafından anlaşılamayan hallac 922 yılında önce ağır işkencelerden geçirilerek kırbaçlanmış, etleri kesilmiş ve sergilenmiş aç susuz bırakılmış daha sonra çarmıha gerilip en son idam edilmiş ve öldükden sonra kafası kesilerek vücudu yakılmış. öldürdüklerini sandılar ancak hallac-ı mansurun mücadelesini halen devam ettirenler var’’.