elias canetti

(25 temmuz 1905-14 ağustos 1994) 1981 nobel edebiyat ödülü sahibi, kökeni 1492’de ispanya’dan göç etmiş sefarad yahudilerine dayanan, almanca eserler vermiş yazar.

25 temmuz 1905’de, rusçuk’ta (ruse, bulgaristan) yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğan elias canetti, 1905’den 1911’e kadar ailesiyle rusçuk’ta yaşamıştır. daha sonra aile ingiltere’ye taşınmış, babanın 1912 yılında vefat etmesiyle ise viyana’ya gitmişlerdir. viyana’da aile yeni bir hayata adım atarken, canetti ladino, bulgarca, ingilizce ve biraz da fransızca konuşabiliyordu. fakat, sadece 7 yaşındayken geldiği viyana’dan itibaren genellikle kullandığı dil almancadır. gelecekte kaleme alacağı önemli eserlerini de almanca yazmıştır. viyana’dan da taşınarak aile sırasıyla zürih ve almanya’yada yaşamıştır. 1924 yılında canetti almanya’da liseden mezun olur ve kimya eğitimi görmek için aynı yıl viyana’ya gider. viyana’da geçirdiği yıllarda ise ömür boyu en büyük tutkusu olacak edebiyatla ilgilenmeye başlar. viyana üniversitesinden 1929 yılında kimya lisansını tamamlayarak mezun olur. daha öğrenciyken yazmaya başlamış ve viyana’daki edebiyat çevrelerine girmiştir.

1930’ların başlarında abd’li yazar upton sinclair’in yapıtlarını almanca’ya çevirdi. 1934’te kendisi gibi yazar olan, 1963’te kaybedeceği veza taubner ile evlendi. bu arada hochzeit (düğün) ve absürd tiyatronun ilk örneklerinden olan die komödie der eitelkeit (kibir komedisi) adlı oyunları yazdı. 1967’de viyana’da sahneye koyulan die befriesteten (sayılı gün) insanın öleceği zamanı tam olarak bilmesi durumunda ne olacağını sorusunu soruyordu. nazilerin avusturya’yı işgal etmesinden çok kısa bir süre önce paris’e, paris’ten de londra’ya geçti. hayatının büyük bir bölümünü ingiltere’de geçirdi. 1970lere kadar yaşadığı ingiltere’den 1952 yılında vatandaşlık kazanmıştır. 1971’de ikinci evliliğini yapacağı, restoratör hera buschor’un işi gereği sık sık geldiği isviçre’de de bir ev edindiyse de, bu döneme kadar ingiltere dışına hemen hiç çıkmadı. yazarın hera buschor’dan bir kızı olduğunda yaşı altmış sekizdi. hayatının son 20 yılını zürih’de geçirdi ve 1994 yılında yine zürih’te vefat etti. elias canetti, vasiyeti üzerine ünlü yazar james joyce’un yanına gömülmüştür.