annelerin elleri başları arasında
gözleri ağlamaktan kurumuş incir ağaçları gibi
oğullar ve kızlar kaybolmuş kimi işkencelerde
kimi öldürülüp atılmış bir köşeye
kimide kaybolmuş karanlığın içinde
anneler geceye isyan düşmüş
baykuşlar tünemiş yüreği ülkesi için atanlerın umutlarına
kan emiciler iş başında
kanla kirlenmiş ellerini sürüyorlar yüzlerine ve dönüp aynaya bakıyorlar utnamadan
ayıplanmadan, yaptıklarından sorumlu tutulmadan
kimseye hesap vermeden...
binlerce ailenin ocağını söndüren, bu ülkenin gençlerini apolitize edip pop kültürüyle yozlaştıran, darbecilerin yargılanamadığı ve salyalarını akıtarak halan etrafta dolaşıp tonton ressam amca olarak tanıtılan, ülkemizin en karanlık dönemidir. ayrıca yapılan yolsuzlukların hesabı hala yapılamamıştır.
ülkeyi anarşiden kurtardıklarını söyleyenler tarafından kendi hegomanyaları altında en büyük terör olayının gerçekleştirildiği karanlık gün.
12 eylülün bilançosu şöyledir:
650 bin kişi gözaltına alındı ve 90 güne varan gözaltı sürelerinde ağır işkence gördü,
* 1 milyon 683 bin kişi fişlendi,
* açılan 210 bin davada 230 bin kişi sıkıyönetim mahkemeleri’nde yargılandı,
* 7 bin kişi için idam cezası istendi,
* 517 kişiye idam cezası verildi,
* 124 kişinin idam cezası askeri yargıtay tarafından onaylandı,
* haklarında idam cezası verilenlerden 50si asıldı (18 sol görüşlü, 8 sağ görüşlü, 23 adli suçlu, 1 asala militanı),
* idamları istenen 259 kişinin dosyası meclise gönderildi,
* 71.500 kişi türk ceza kanununun 141, 142 ve 163. maddelerinden yargılandı,
* 98.404 kişi “örgüt üyesi olmak” suçlamalarından yargılandı,
* 388 bin kişiye pasaport verilmedi,
* 30 bin kişi “sakıncalı” olduğu için işten atıldı,
* 18.525 kamu görevlisi hakkında soruşturma açıldı,
* 14 bin kişi “yurttaşlık”tan çıkarıldı,
* 30 bin kişi “mülteci” olarak yurtdışına gitti,
* 366 kişi “kuşkulu bir şekilde” öldü,
* 644 cezaevindeki toplam hükümlü ve tutuklu sayısı 52 bin kişi,
* cezaevlerinde toplam 299 kişi yaşamını yitirdi,
* 171 kişinin “işkenceden öldüğü” belgelendi,
* 144 kişi kuşkulu bir şekilde öldü,
* 14 kişi açlık grevinde öldü,
* 16 kişi “kaçarken” vuruldu,
* 95 kişi “çatışmada” öldü,
* 73 kişiye “doğal ölüm raporu” verildi,
* 43 kişinin “intihar ettiği” bildirildi,
* 937 film “sakıncalı” bulunduğu için yasaklandı,
* 23 bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu,
* 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verildi,
* 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi,
* gazetecilere 3 bin 315 yıl 6 ay hapis cezası verildi,
* 31 gazeteci cezaevine girdi,
* 300 gazeteci saldırıya uğradı,
* 3 gazeteci silahla öldürüldü,
* gazeteler 300 gün yayın yapamadı,
* 13 büyük gazete için 303 dava açıldı,
* 39 ton gazete ve dergi imha edildi,
* bilim ve sosyalizm yayınlarına bir yargı kararı olmadan sadece sıkıyönetim komutanının emri ile el konuldu ve 133.607 adet kitap imha edildi,
* darbenin ilk altı ayında 123; dokuz ayında 175, 1981 yılının sonunda tam 268 yasa çıkarıldı.
1980-1985 yılları arasında...
* 22.912 kişiye 0-1 yıl arası ceza verildi,
* 10.784 kişiye 1-5 yıl arası ceza verildi,
* 6.186 kişiye 5-10 yıl arası ceza verildi,
* 2.396 kişiye 10-20 yıl arası ceza verildi,
* 939 kişiye 20 yıl üzeri ceza verildi,
* 630 kişiye müebbet cezası verildi,
* 420 kişiye idam cezası verildi.
idam edilenler
necdet adalı (sol görüşlü) 7 ekim 1980 ankara
mustafa pehlivanoğlu (sağ görüşlü) 7 ekim 1980 ankara
serdar soyergin (sol görüşlü) 25 ekim 1980 adana
erdal eren (sol görüşlü) 13 aralık 1980 ankara
cevdet karakaş (sağ görüşlü) 4 haziran 1981 elazığ
veysel güney (sol görüşlü) 10 haziran 1981 gaziantep
ahmet saner (sol görüşlü) 25 haziran 1981 istanbul
kadir tandoğan (sol görüşlü) 25 haziran 1981 istanbul
mustafa özenç (sol görüşlü) 20 ağustos 1981 adana
ismet şahin (sağ görüşlü) 20 ağustos 1981 istanbul
seyit konuk (sol görüşlü) 13 mart 1982 izmir
ibrahim ethem coşkun (sol görüşlü) 13 mart 1982 izmir
necati vardar (sol görüşlü) 13 mart 1982 izmir
fikri arıkan (sağ görüşlü) 27 mart 1982 ankara
sabri altay (adli suçlu) 23 nisan 1982 adapazarı
cengiz baktemur (sağ görüşlü) 30 nisan 1982 elazığ
şahabettin ovalı (adli suçlu) 12 haziran 1982 sinop
ednan kavaklı (adli suçlu) 18 haziran 1982 ankara
ali bülent orkan (sağ görüşlü) 13 ağustos 1982 ankara
veli acar (adli suçlu) 13 ağustos 1982 isparta
eşref özcan (adli suçlu) 19 ağustos 1982 kayseri
halil fevzi uyguntürk (adi suçlu) 29 aralık 1982 afyon
kazım ergun (adli suçlu) 29 aralık 1982 akşehir
muzaffer öner (adli suçlu) 29 aralık 1982 amasya
adem özkan (adli suçlu) 13 ocak 1983 balıkesir
hüseyin çaylı (adli suçlu) 13 ocak 1983 afyon
osman demiroğlu (adli suçlu) 13 ocak 1983 isparta
ahmet mehmet uluğbay (adli suçlu) 22 ocak 1983 akşehir
ali aktaş (siyasi) 23 ocak 1983 adana
duran bircan (adli suçlu) 23 ocak 1983 denizli
levon ekmekçiyan (asala) 28 ocak 1983 ankara
ramazan yukarıgöz (sol görüşlü) 29 ocak 1983 izmit
ömer yazgan (sol görüşlü) 29 ocak 1983 izmit
erdoğan yazgan (sol görüşlü) 29 ocak 1983 izmit
mehmet kambur (sol görüşlü) 29 ocak 1983 izmit
ahmet kerse (adli suçlu) 30 ocak 1983 gaziantep
rıdvan karaköse (adli suçlu) 5 şubat 1983 akşehir
cavit karaköse (adli suçlu) 5 şubat 1983 akşehir
süleyman karaköse (adli suçlu) 5 şubat 1983 akşehir
fatih laçinligil (adli suçlu) 24 şubat 1983 keşan
faik görünmez (adli suçlu) 24 şubat 1983 kilis
mustafa başaran (adli suçlu) 30 mart 1983 edirne
hüseyin üye (adli suçlu) 30 mart 1983 nazilli
şener yiğit (adli suçlu) 20 nisan 1983 isparta
cafer aksu altıntaş (adli suçlu) 20 nisan 1983 ordu
abdülaziz kılıç (adli suçlu) 26 mayıs 1983 edirne
halil esendağ (sağ görüşlü) 5 haziran 1983 izmir
selçuk duracık (sağ görüşlü) 5 haziran 1983 izmir
ilyas has (sol görüşlü) 6 ekim 1984 izmir
hıdır aslan (sol görüşlü) 24 ekim 1984 izmir
12 eylül döneminde sıkıyönetim askeri mahkemeleri’nce 517 sanığa idam cezası verildi. askeri yargıtay’ın onayladığı idam kararlarının sayısı 124 oldu. bunlardan, milli güvenlik konseyi’nin onayladığı ve onay sonrası hemen infazı yapılan 50’si dışındakiler için cezalar fiilen müebbet hapse dönüştü.
ölüm cezalarının infazlarına ilişkin onama kararları,
12 eylül 1980 - 25 ekim1981 arası milli güvenlik konseyi döneminde,
25 ekim 1981 - 14 ekim 1983 arası danışma meclisi döneminde,
6 kasım 1983 sonrası tbmm döneminde
verilmiştir.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?