durzi

dürzilik, fatimi halifesi hakım biemrillah ’i tanrı olarak kabul eden ezoterik bir inanç akımıdır. xi. yüzyılda suriye ’de ortaya çıkan bu akımın adını kurucularından ebu abdullah muhammet bin ismail anustegin ed-derezi ’ den aldığı ileri sürülmektedir. kimi araştırmacılar dürziliği islam ’ın batini akımları arasında saymalarına karşın, sünni şeriatıyla olduğu kadar şii-batini anlayışla da çatışan tarafları vardır.

dürziler ’in irk olarak kökenleri konusu tartışmalıdır ve oldukça farklı köken kuramları ileri sürülmüştür. bir görüşe göre dürziler ’in kökeni hititler ’e ya da galatlar ’a kadar geri götürülür. bazı araştırmacılar, eski iran kavimlerinden persler ’in ve medler ’in inançları olan mazdeizm ile dürzilik arasındaki benzerlikleri kanıt sayarak, dürziler ’in bu kavimlerin soyundan geldiklerini ileri sürerler. kimi etnograflar ise dürziler ’in asurlular tarafından sürgün edilmiş barbar bir kavmin devamı olduklarını savunurlar.

dürziler ’in kökeni hakkında bir başka görüş, bunları fenikeliler ile ve özellikle eski ahit ’te i. krallar 5:6 ’da sözü edilen ve süleyman tapınağı ’nın yapımı sırasında lübnan dağlarından kereste sağlayan sayda’li isçilere bağlamaktadır. uzun yıllar boyunca lübnan ’da yasamış olan haskett-smith, “the druses of syria” (suriye dürzileri) adlı yapıtında: “dürziler, kendilerinin süleyman tapınağı ’nı yapanların torunları olduklarını ileri sürüyorlar; oysa eski ahit ve yahudi tarihi hakkında bilgileri pek sınırlı” diye belirtmektedir.

dürziler bugün lübnan, suriye, israil ve ürdün ’de dağınık topluluklar biçiminde yasamaktadırlar. en yoğun olarak yasadıkları bölge lübnan ’ın dağlık yöreleridir. dürziler uzun yıllardan beri lübnan dağının güneyi ile anti-lübnan dağlarının batisi arasında kalan; kuzeyde beyrut ’tan güneyde sur ’a ve akdeniz kıyılarından şam ’a kadar uzanan bölgede oturmaktadırlar. ayrıca az sayıda da olsa avrupa, abd ve hatta avustralya ’da da dürzi toplulukları bulunmaktadır. dünya üzerinde toplam sayılarının yaklaşık 350.000 kadar olduğu sanılmaktadır.
müslümanlar, dürzileri müslüman olarak görmezler. oysa dürziler kendilerini müslüman olarak, hatta müslümanların en doğru inançlısı biçiminde değerlendirirler. kendilerini “muvahhidin” (tanrı ’nın birliğine inananlar) olarak adlandırırlar.
[dunyadinleri.com]