hafız burhan

(1897-1943) cumhuriyet sonrası dönemin en popüler ve sevilen hafız-gazelhan ve hanendesi h. burhan istanbul’da doğdu. muallim ismail hakkı bey ve lem’i atlı’dan kısa süreli dersler aldı. bir ara mızıkay-ı hümayun’da bulundu. özellikle 1926 yılında columbia firması firması için art arda doldurduğu 100 kadar plağıyla yaygın bir üne kavuştu: gazel ve hafız burhan halk arasında birlikte anılır oldu. sağlamış olduğu bu yaygın şöhreti sayesinde belki tüm dönemler’in en çok para kazanan sanatçılarından biridir. ankara’da bir mevlüt sırasında fenalaşıp vefat etti.

her yer karanlık pür-nûr o mevki
mağrip mi yoksa makber mi yâ râb
ya habgâh-ı dilber mi yâ rab
rüya değil bu, ayniyle vâki

kabri çiçekten bir türbe olmuş
dönmüş o türbe bir haclegâhe
bir haclegâhe dönmüşse türben
aç koynunu aç mâ-şukanım ben

bu yüzyılın simgelerinden biri olan makber, aynı zamanda türk taş plakları arasında en çok basılıp satılan ve uzun yıllar gündemde kalabilmiş eserlerden biridir. özellikle hafız burhan adıyla özdeşleşmiş ve bu beraberlik burhan’ın ölümüden sonra makber’i yeniden yorumlayan hamiyet yüceses’le sürmüştür. halk arasında ’gazel’ diye bilinen bu eser gerçekte bir mersiyedir. abdülhak hamid’in "tarık" adlı sahne oyunundan alınan bu bölüm başta hafız yaşar olmak üzere cumhuriyet öncesinin pek çok sanatçısı tarafından okunmuş ve plak yapılmıştır. ama esere asıl ününü h. burhan kazandırmıştır. genellikle hamid’in eserinin birinci ve üçüncü beyitleri seçilerek okunan makber’in halk arasındaki yaygın adı ’her yer karanlık gazeli’dir.

mersiye: ölülerin ardından söylenen ve ölen kimseyi övmek, niteliklerini anlatmak için yazılan ve arap şiirine özgü bir türdür. kerbela şehitleri için yazılmış pek çok mersiye bulunmaktadır ve geniş kullanım alanını burada bulmuştur. din dışı mersiyeler büyük devlet adamları için söylerıir. klasik türk musikisi repertuarında güfteleri itibariyle mersiye özelligi gösteren bazı eserler de yazılmıştır. taş plaklara az şayıda yansıyan mersiye örneklerinden biri de; hafız sadettin kaynak’ın okuduğu "kerbela mersiyesi"dir.