celal bayar

cumhurbaşkanı ve başbakan olarak türkiye’ye hizmet etmiş olan siyaset adamı.


1883 yılında bursa’nın gemlik ilçesinin umurbey köyünde doğdu. ilk ve orta öğrenimden sonra memuriyet yaşamına atıldı. adalet, reji ve bankacılık alanında memuriyet görevlerinde bulundu. 1908 yılında ikinci meşrutiyet’in ilânından sonra ittihat ve terakki çalışmalarına katıldı. bu cemiyetin izmir şubesi genel sekreterliğini yaptı.

12 ocak 1920’de toplanan son osmanlı mebusan meclisi’ne saruhan sancağı milletvekili olarak katıldı. millî mücadele’nin başlaması ile birlikte anadolu’ya geçerek bu hareketteki yerini aldı.

millî mücadele sırasında batı anadolu’da etkinlik gösterdi. aynı zamanda birinci büyük millet meclisi’nde bursa milletvekili olarak görev aldı. 1921’de iktisat bakanı oldu.

lozan barış konferansı’na danışman göreviyle katıldı. 1923 seçimlerinden sonra ikinci büyük millet meclisi’ne izmir milletvekili olarak girdi.

1924 yılında iş bankası’nın kurulmasında önemli rol oynadı. türkiye cumhuriyeti’nin kuruluşundaki savaşım çabalarında politikacı ve iktisatçı kimliği ile parladı. 1937-1939 yılları arasında başbakanlık yaptı. daha sonra siyasî yaşamını izmir milletvekili olarak sürdürdü.

çok partili siyasî yaşama geçilmesi üzerine 1946 yılında arkadaşları ile birlikte demokrat parti’yi kurdu ve başkanlığına getirildi. partisinin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra aynı yıl türkiye büyük millet meclisi’nce türkiye’nin üçüncü cumhurbaşkanı seçildi. (22 mayıs 1950)

10 yıl boyunca sürdürdüğü bu görevden 27 mayıs harekâtı ile 1960 yılında uzaklaştırıldı.

yassıada mahkemesi tarafından idama mahkum edildi. (15 eylül 1961)

cezası daha sonra müebbet hapse çevrildi. yassıada’dan kayseri bölge cezaevi’ne nakledilen bayar, 7 kasım 1964’de rahatsızlığı nedeniyle serbest bırakıldı.
1903 yılında reşide hanım’la evlenen ve üç çocuğu olan celal bayar, 22 ağustos 1986 gününde istanbul’da vefat etti.