çanakkale

çanakkale, türkiye’nin kuzeybatısında, topraklarının büyük bölümü marmara bölgesi sınırları içinde kalan, 25° 40’ - 27° 30’ doğu boylamları ve 39° 27’ - 40° 45’ kuzey enlemleri arasında 9.737 km²’lik bir alan kaplayan, asya ve avrupa kıtalarında toprakları bulunan, kendi adını taşıyan boğaz ile ikiye bölünmüş olan bir ildir.

anadolu’nun en batı noktası olan baba burnu ile türkiye’nin en batı noktası gökçeada’daki avlaka burnu il sınırları içindedir. ege denizi’nde türkiye’ye ait içinde yerleşim olan tek adalar olan bozcaada (tenedos) ve gökçeada (imroz) çanakkale iline bağlıdır.


eski çağlarda, hellespontos ve dardanelles olarak da adlandırılan ilde 3000 yıldan beri yerleşim olduğu bilinmektedir. bugün bile kalıntıları bulunan truva (troia, troy) antik kenti 2500 yılında büyük bir depremle yıkılmış ve bölge uzun yıllar lidya’lılarca yönetilmiştir. millattan önce 336 yılında bölgede en önemli güç hâline gelen pers imparatorluğu helenizm’i tüm dünyaya yaymak amacındaki büyük iskender granikos çayı (biga çayı) kıyılarında büyük bir bozgunu uğratılmıştır. osmanlı devleti döneminde de karesioğulları beyliğinin yıkılması ile ilin bugünkü topraklarının büyük bir bölümü ele geçirilmiş, bizans’a yardım karşılığı ödül oalark alınan gelibolu’daki kaleler sayesinde ilin fethi daha da kolaylaşmış ve boğazlar ile birlikte kontrol osmanlı devleti’ne geçmiştir.

çanakkale ilinin topraklarının bütününe bakıldığında, üzerinde kurulmuş olduğu yarımada biga yarımadası olarak adlandırılır. il içindeki en kayda değer yükselti biga dağları’dır. biga adının bu denli çok kullanımının sebebi, cumhuriyet döneminden önce , osmanlı idarî sisteminde sancak’ın biga ilçesi olmasıdır. yani ilin eski merkezi biga olup, cumhuriyet döneminde, kazanılmış olan başarılardan dolayı ilin ismi ve merkezi çanakkale olarak değiştirilmiştir. ilin isminin kökeni ise yörede çok gelişmiş olan çanak - çömlek zanaatinden gelir. şehrin iki simgesi hâline gelen kale-i sultaniye ile çanakçılık özdeşleşince de şehir çanakkale olarak adlandırılmaya başlanmıştır.


çanakkale iline bağlı 568 köy, 21 bucak, 12 ilçe belediyesi ve 22 belde belediyesi vardır. çanakkale ilinin ilçeleri ile birlikte nüfusu 465,000 kadardır. il merkezinin köyler hariç nüfusu 80,000’e yakındır. merkezden sonra en büyük ilçe bigadır. ilin en küçük ilçesi bozcaada’dır. adaların nüfusu yazları iki katını aşsada kışın yerlilerden başka yaşayan kalmaz.

il genelinde nüfusun yarıya yakını şehirlerde geri kalanı kırsal kesimde yaşar. yıllık nüfus artışı binde 7,29 ile türkiye’de en düşük orandır. nüfus yoğunluğu kişi/46,81km²dir.