liman von sanders

17 subat i855’te stolp’da (bugun polonya’da slupsk) dogdu, 22 agustos 1929’da munih’te oldu. 1874’te essen muhafiz birliginde subayliga basladi.1911 ‘de generallige yukseldi.

i.dunya savasi yaklasirken, osmanli imparatorlugu’nun askeri liderleri ates hattinda sag kalabilmenin carelerini ariyorlardi. ordunun islahi dusunuluyordu. osmanli ordusunda yenilik yapmak icin almanya’dan istenen kurulun baskani olarak 14 aralik 1913’te istanbul’a geldi. once, osmanli agustos 1914’te i. kolordu komutani oldu. 1914’e kadar osmanli ordusunda bazi reform calismalari yapti. almanya ile yapilan anlasma geregince maresallik rutbesine yukseltilen sanders, mart 1915’te de canakkale’de v. ordu komutani oldu. bu atanma ile canakkale’deki tum idari yetkiyi eline alan von sanders, dusmanin cikarma yapacagi noktalari tahminde yanildi ve yaklasik dokuz ay suren bu savaslarda komutanlik gorevini surdurdu.

1917-1918 yillarinda bu kez filistin cephesi’nde iv., vii. ve viii. ordulardan olusan yildirim ordulari grubu komutanligina getirilen liman von sanders, ingiliz generali allenby’nin saldirilarina karsi koyamadi. eylul 1918’de filistin cephesi yarilinca kuvvetlerini halep’e kadar cekti. bundan sonra yildirim ordulari grubu komutanligi’ni mustafa kemal yuruttu.

mondros mutarekesi’nden sonra bir sure istanbul’da gozaltinda tutuldu. alman askerlerinin geri gonderilmesi calismalarini ustlendi ve daha sonra kendisi de almanya’ya dondu. son yillarini anilarini yazarak gecirdi

sanders, mondros mutarekesi’nin imzalanmasindan (30 ekim 1918) hemen sonra turkiye’den ayrildi. sanders’in turkiye ile ilgili iki eseri vardir, malta’da savas suclusu olarak bulundugu sure icinde yazdigi "turkiye’de bes sene" ve "milleti muselleha". 1929 yilinda munih’de oldu

ataturk canakkale’de sarapnel saplanan gogsundeki saatini liman von sanders pasaya hediye etmistir.o da ona kendi kol saatini vermistir yani bole bi gecmisleri var.

çanakkale savaşları nda 5. ordu komutanlığı yapan, donanma birlikleri arıburnu ve seddülbahir e çıkarma yaparken, ortalık kan gölüne dönerken çıkarma yapılan yerlerin ters tarafına, saros körfezindeki gösteri, şaşırtma niteliğindeki çıkarma hazırlıklarını bir tiyatro gösterisiymiş gibi saatlerce izleyen "diğer tarafta çıkarma yapılıyor" gibi uyarıları dinlemeyip "lan belki de oradaki gösteridir, asıl çıkarma buraya yapılacaktır" diye yerinden bir adım kımıldayamayan strateji ve askeri zeka yoksunu bir bireydir.