babil kulesi

ilhan irem’in albumunde esi hansu irem’in seslendirdigi oldukca guzel bir siir:

babil in asma bahcelerinde
iki kiz yuruyordu
biri yesile cehrelenmis
digeri yok
orman senfonilerinde geceleyip
olmayana asik oldu
digeri ben o’yum diyordu
sessizligi dinledim
mutluluk agaclari cizdiler
kokleri meyvalari gorunmeyen
"onlarin sozlerini karistirin
birbirlerini anlamasinlar diye..."
oteki beni bilemediler bendeki
babil kulesi yukselirken sirlarin ardinda
yabanil ugultular gokler yarildi catirtilarla
sabaha karsi salincaklarinda kutsal atlilar
ve aynalarda tanistigim baskalari
beni sonsuzluga karistiran en eski ezgiyi soyluyorlar
soyun uzerindekilerden tenine yapismis
islak bogucu giysiden uyan!
"ayni seylerden sozediyoruz" diyor biri
kuflu gulumsemeli kusgagali
sokup atabildigim
tek tek koparircasina haykirislarla
bulanik miriltilar
ne ariyorum burada?
boslugu arar gibi?
bir soru:
sonun baslangicinda miyim?
babil’in asma bahcelerinde
iki kiz yuruyordu
biri yesile cehrelenmis
digeri yok.

sozlerine ve muzigine hayran oldugum sarki.

babil halkinin tanri marduka ulasmak adina yaptigi devasa yukseklikte kuledir. kalmamistir tabi gunumuzde.

(bkz: babilin asma bahceleri)

mitolojiye gore halk tanriyi o kadar merak eder ki, onu gormek icin ar$i delen bir kule yapmaya karar verir. in$aat yukselir, i$ciler canla ba$la cali$ir, ama tam da gogun yedinci katinin sinirlarina gelindiginde tanri her i$ciye ayri bir dil verir, kimse kimseyi anlayamadigi icin de in$aat yapimi durur.
zira tanri gorulmek istemez.

söz konusu kuleyi ünlü ressam pieter bruegel the elder 1563 yılında çizmiştir. tablonun aslı viyana’da sanat tarihi müzesindedir. merak edenler içinhttp://www.khm.at/homee3.html

pekçok farklı şekilde resmedilmiştir. tüm resimlerin ortak noktası kulenin yedi katlı olduğudur.

zigguratların diğer yüzü. insanoğlunun kibri ve tanrıya ulaşma hevesi ve ardından cezalandırılmasını içeren eski ahit bölümü. farklı dillerin ortaya çıkış nedeni. tanrıya ulaşan köprü.

tanrının ilk defa insandan korkmasına sebebiyet veren kuledir aynı zamanda.

tanrı marduk’a ulaşmak için inşa edilen kule.
(bkz: ziggurat)
ayrıca bir temsili resim için:
http://tinyurl.com/ywo9xg

ntv radyo da ahmet yeşiltepe nin sunduğu müzik ve kültür-sanat programıdır.

dillerin kökenine dair efsanelerden sadece biridir.
efsaneye göre babillilerin tanrıya ulaşmak için insa ettikleri kule. dünyanın 7 harikasından biridir. tanrı marduk adına yapılmıştır.

babil kulesi 7 katlı bir ziggurat şeklindedir. her katın simgelediği şeyler vardır:
7.kat- melekler
6.kat - gökyüzü
5.kat - insan
4.kat- hayvan
3.kat- bitki
2.kat- ateş
1.kat- taş

hikaye şöyledir: halk tanrıya yaklaşmak için veya tanrıyla istikrar savaşı yüzünden bir kule yapmaya karar verir. marduk yapamayacaklarını düşündüğünden müdahale etmez. sonra kulenin yapılabildiğini gören marduk bu insanların lisanlarını farklılaştırır. kule tamamlanamaz. her farklı lisanı olan insan dünyanın farklı yerine dağılıp medeniyet kurar ve birbirleriyle o günden beri savaşırlar.

james joyceun ulysses kitabının önsözünde enis batur bu kulenin yıkılışını insanın kollektif kibrine bağlıyor. göklere ait iktidara meydan okumanın sonucunun cezasının birbirinin dilinden anlamamak olduğunu söylüyor.

başka bir açıklamaya göre insanlar bu olaydan sonra güçlerini boyu uzun göklere doğru binalar yaparak kanıtlamak yerine dünyaya dağılıp dunya karaları üzerinde genişleyen binalar yaparak kanıtlama yoluna giderek iktidarla savaşma yolunu seçmiş, bir nevi tanrıyı kandırmak istemiş, o yüzden hala cezasının devam ettiği anlatılır.

tevrat bu hikayede kuleyi yapanların hz. nuhun torunları olduğunu yazar.
kuranda ise bakara 102. ayette geçer. harut ve marut isimli iki meleğin özellikle insanları kandırmak için gönderilip onlara inanan insanların kuleyi yaptıklarından bahseder.

babili işgal eden devletler kuleyi yıkmış babil kralları yeniden yapmıştır. m.ö 479 da pers kralı xerkes tarafından yıkıldıktan sonra onaran olmamış. büyük iskender bu yıkılmış kuleyi tamir ettirmek istemiş çalışmalar başladıktan iki ay sonra ölünce ilgilenen olmamıştır.

bana kalırsa babil kulesi bir efsaneden çok metafordur. bu hikeyede insanların aynı şey sebebiyle hem birleşip tanrıyı korkutacak kadar güçlenip hem de asırladır ceza çekecek kadar kötü durumda kalmasını görürüz. kule burada iktidardır hırstır. hakettiğinden fazlasını istemektir. fazlasını istediğin zaman yapabileceğin kadarını da yapamaz elindekinden olursun mesajı vardır. güzel hikayedir. insanın kibrini yüzüne çarpar.

günümüzdeki yansımaları:
otostopçunun galaksi rehberi kitabında kulağa koyulup tüm dillerin anlaşılmasını sağlayan balığın adı babil balığıdır.
brükseldeki ab binası babil kulesinden esinlenerek yapılmış bir eserdir.
ingilizcede anlaşılamayan sesler çıkarmak babble kelimesidir.
yıldıztozu filminde uzağa gitmek isteyen biri babil mumu yakmalıdır.