luis victor broglie

luis victor broglie(1892-1987)

broglie bir fransiz soylusunun ikinci ogluydu.adini normandiya’nin kucuk bir kasabasindan alan broglie ailesinden 17. yuzyildan beri yuksek rutbeli subaylar, politikacilar ve diplomatlar yetismistir. louis de broglie agabeyi maurice gibi bilim adamligini meslek secerek ailesinin bu gelenegini bozdu. paris’deki aile malikhanesinde iyi donatilmis bir laboratuvar kuran maurice de bir fizikciydi.

ve atom cekirdegi uzerindeki deneysel calismalara onemli katkilari oldu. louis firsat buldukca agabeyinin calismalarina katiliyordu ama ona cekici gelen yalnizca fizigin kavramsal yonu idi. kendisini bir deneyciden yada muhendisten cok salt kuramci, genel ve felsefi gorusleri ozellikle cok seven biri diye tanimlar. i. dunya savasi sirasinda fizigin, pek az ilgilendigi teknik yonleriyle ilgili bir goreve getirildi.
broglie’nin atom fiziginin sirlari, yani bilimin cozulmemis kavramsal problemleri diye adlandirdigi konuya ilgisi alman fizikcileri max planck,albert einstein ’in calismalarina ilskin olarak agabeyinden ogrendigi bilgilerden dogdu, ama fizigi meslek olarak secmesi uzun zaman sonra oldu. 1909’da sorbonne’da tarih ogrenimini tamaladiktan sonra basladigi kuramsal fizik ogrenimini 1913’te bitirdi. gorevlendirildigi fransiz tarihini arastirma projesinden siddetli bir fikir ayriligindan sonra cekildi. ve doktora tezi icin fizige iliskin bir konu secti.
1924’te sundugu doktora tezinde broglie bilim dergilerinde daha once yayinlanmis olan cigir acici elektron dalgalari kuramini gelistirdi. atom boyutlarindaki maddenin dalga ozelliklerine sahip olabilecegi dusuncesinin temeli albert einstein’in 20 yil once yapmis oldugu bir oneride yatiyordu. einstein burada kisa dalga boylu isigin kimi kosullar altinda sanki parcaciklardan olusmus gibi davrandiginin gozlenebilecegini one surmustu. bu dusunce 1923 ’te dogrulandi. ama isigin ikili niteligi, broglie’nin maddeye boyle bir ikilik dusuncesi yuklemesiyle birlikte bilim cevrelerinin onayini kazanmaya baslamisti.
broglie’nin bu onerisi atomdaki elektronlarin devinimine iliskin hesaplarin ortaya cikardigi bir soruya yanit getirdi.deneyler, elektronlerin cekirdek cevresinde devinmekte olmasi gerektigini, ama belirlenemeyen nedenlerden oturu bu devinimde kimi kisitlamalarin bulundugunu gosteriyordu. broglie’nin dalga ozellikli elektron dusuncesi bu kisitlamalarin aciklanabilmesine olanak sagladi. cekirdekteki yukun belirledigi sinirlar icinde kalmak durumunda olan bir dalganin sahip olabilecegi bicimde belirlenmis olacak ve atom sinirlarina uyamayan bicimdeki bir dalga , kendi kendisiyle girisime ugrayarak yok olacakti. 1923’te broglie bu gorusu ortaya attiginda, parcacik ozellikleri iyice belirlenmis olan elektronun, kimi kosullar altinda dalga gibi davranabilecegini gosteren hicbir kanit yoktu.
doktora tezinin bir kopyasi raslanti sonucu albert einstein’in eline gecti.tezi coskuyla karsilayan einstein, broglie ’nin calismasinin onemini acikca vurguladi, ayrica bu calismayi daha da gelistirdi. boylece avusturya’li fizikci erwin schrodinger, bir varsayim olarak ileri surulen bu dalgalardan haberdar oldu ve bu temeller uzerinde bir matematiksel sistemi, ileride fizigin temel araclarindan birini olusturacak olan dalga mekanigini kurdu.

kaynak: ana britannica