gerger kalesi

adıyaman/gerger ilçesinin oymaklı köyündeki kale, roma döneminde inşa edilmiş, selçuklu ve osmanlı dönemlerinde surlar, kale kapıları ve tonozlu yapı grupları eklenerek kullanılmıştır. kalıntılarının büyük bölümü günümüzdede ayaktadır.

fırat nehri’nin batı yakasında yer alan gerger kalesi, m.ö. 2. yüzyılda kommageneliler’in atası olan arsemes tarafından kurulmuştur. kale, kommagene krallığı’nın doğu sınırını oluşturmakta olup fırat nehri üzerindeki geçişlerin kontrol noktası durumundadır. sarp kayalar üzerine, aşağı kale ve yukarı kale olmak üzere iki bölümde inşa edilen gerger kalesi, kommageneliler’in ilk idare merkezi durumunda olup, aynı zamanda kutsal bir tapınak görevini de üstlenmiştir.

üç girişi bulunan yukarı kale’nin 1. kapısı yanında kayalardan oyulmuş merdivenler, koridorlar ve mezarlar bulunur. 3. kapı çevresinde kral samos ve torunu i. antiochus tarafindan yazdırılan altı kitâbe bulunmaktadır. kalenin üst kısımlarında yapı temelleri, burçlar; alt kısımlarında su sarnıçları ve evlere ait kalıntılar bulunmaktadır. aşağı kalede orta çag’a ait islam yapı temelleri olduğu bilinmekle birlikte, kalıntıları iyi durumda değildir. yine kayalardan oyulmuş merdiven ve koridorlar, su sarnıçlarına ait kalıntılar bu bölümde de bulunmaktadır. aşağı kale’nin batı surlarına dışarıdan bakıldığında kayalara oyulmuş kral samos’a ait bir rölyef görülmektedir. dört metre yüksekliğindeki rölyefte kral samos tören giysileri üzerinde silahlarla kuşanmış ve sağ elini ileri doğru uzatmış olarak ayakta tasvir edilmiştir.