askeri nigehban cemiyeti

nigehban > nigâhban: gözleyen, bekçi.

nutuk’tan...

bir de, efendiler, bilirsiniz ki, istanbul’da askerî nigehban cemiyeti diye bir bozguncu grubu türemişti.

o zamanki bilgilere göre, bu grubun başında bulunanlar, kiraz hamdi paşa, hırsızlıktan dolayı ordudan kovulmuş kurmay albay refik bey, eski halaskar grubu’ndan binbaşı kemal bey, eski bandırma sevkıyat başkanı topçu binbaşılarından hakkı efendi ve daha bu dernekle ilişkisini kesip kesmediği bilinmeyen ve ordudan atılmış bulunan kurmay binbaşı nevres bey gibi çeşitli yolsuzlukları yüzünden ordudan atılmış yahut da emekli edilmiş bulunan kimselerle, ahlâksızlıkları ile tanınmış az sayıdaki kimselerden ibaretti.

işte bu dernek, ikdam gazetesinin 23 eylül 1919 tarih ve 8123 sayılı nüshasında bir bildiri yayınlamıştı. dernek, bu bildirisiyle, kendilerine vatan ve milletin bekçisi süsünü vermek istiyordu. cevat paşa’nın harbiye nâzırlığı zamanında, bu dernek hakkında kovuşturmaya başlanmıştı. değişikliklerden dolayı arkası kesildi.

böyle bir derneğin varlığı ve faaliyeti ordu mensuplarının sinirlerini geriyordu. hey’et-i temsiliye’ye müracaatlar başlamıştı.

12 ekim 1919 tarihinde, harbiye nâzırı cemal paşa’dan, kendi başarısı bakımından, bu fesat yuvasının kökünden sökülüp atılmasını ve mensuplarının şiddetle cezalandırılmalarını ve bu yoldaki işlemlerin orduya bildirilmesini rica ettim (belge: 150).

cemal paşa ’dan 14 ekimde aldığım «bu kesin olarak kararlaştırılmıştır» (belge: 151) şeklindeki kısa ve kesin dilli telgrafı 15 ekimde bütün orduya özel olarak duyurdum (belge: 152).
fakat, cemal paşa’nın bu kesin kararının hiçbir zaman uygulandığını hatırlayamıyorum.

devamı için:

(bkz: işgali suçlamayan bir siyaset)