ali fuat paşa batı kuva yı milliye komutanı

-ali fuat paşa batı anadolu kuva-yı milliye komutanı-

nutuk’tan...

bir münasebetle arz etmiştim ki, 20’nci kolordu komutanı ali fuat paşa, kongre adına bazı kararlar alıp, hazırlıklar yapmıştı.

ali fuat paşa’ya kongrece «batı anadolu kuva-yı milliye komutanı» ünvanı verildi. paşa, eskişehir ve dolaylarını millî bir bölge olarak kabul edip komutanlığına süvari yarbayı atıf bey’i;

afyonkarahisar dolaylarını da millî bir bölge olarak kabul edip komutanlığı’na 23’üncü tümen komutanı ömer lütfi bey’i tayin etmişti.

bu tümen ile, anadolu’ya geldiğimizin daha ilk günlerinde temas kurup ilgilenildiğini o günlere ait açıklamalarım arasında belirtmiştim. istanbul hükûmeti, fuat paşa’nın yerine hamdi paşa’yı tayin etmiş ve göndermişti. hamdi paşa, eskişehir’e kadar geldi. orada kendisine, 16 eylülde istanbul’a dönmesi gerektiği bildirildi.

ingilizler, eskişehir bölgesi kuva-yı millîye komutanı atıf bey’i tutuklayıp istanbul’a gönderdiler. kuva-yı milliye komutanı olan bir şahsın, kendisini kolaylıkla düşman eline düşürmeyecek tedbirleri almış olması gerekirdi.

bu konudaki gaflet ve tedbirsizlik kendisini kurtarmak için uzun zaman biribiri ardınca teşebbüslerde bulunmamızı gerektirdi. bildiğiniz üzere, o tarihlerde eskişehir’de ingiliz birlikleri vardı.

fuat paşa, toplayabildiği millî kuvvetlerle birlikte eskişehir’e yakın cemşit’e gitmişti. eskişehir’i uzaktan çevirtti.

eskişehir’de bulunan itilâf kuvvetleri komutanı general solly flood (soli flud)’un fuat paşa’ya gönderdiği bir mektupta kullanılan ifadeler ve kuva-yı milliye’nin tanıtma şekli, millî komutanlarımızın ve kuva-yı milliye’mizin yüksek şeref ve haysiyetlerine karşı bir saldırı sayıldığından ve adı geçen generalin hak ve yetkisi dışında görüldüğünden, bu konuda istanbul’da bulunan itilâf devletleri siyasî temsilcilerinin bir muhtıra ile dikkatleri çekilmişti.

25 eylül 1919 tarihinde general solly flood’un fuat paşa’ya gönderdiği, bir kurmay binbaşı ile eskişehir ingiliz kontrol subayından oluşan bir hey’et, ingilizlerin, iç işlerimize ve millî mücadele’mize asla karışmayacakları konusunda söz verdiler. bu sıralarda, ingilizler, merzifon’da bulunan kuvvetlerinin geri çekilmesine memnun olup olmayacağımızı öğrenmek istemişlerdi. elbette pek memnun olacağımızı bildirmiştik.

gerçekten de oradaki kuvvetlerini bütün ağırlıkları ile birlikte önce samsun’a çektiler, daha sonra oradan da istanbul’a götürdüler. eskişehir’e hâkim olduktan sonra, fuat paşa’yı bilecik ve bursa yörelerine göndermeyi düşünüyorduk.

devamı için:

(bkz: konya valisi cemal bey istanbul a kaçıyor)