erzurum dan ayrılma gereği

nutuk’tan...

nihayet, efendiler, ağustos içinde, her yerden bir­takım temsilcilerin sivas’a doğru yola çıktıkları ve kısmen sivas’a gelmeye başladıkları anlaşıldı. sivas’a gelen temsilciler ta­rafından bizim sivas’a ne zaman hareket edeceğimiz sorulmaya başlandı.

artık, erzurum’dan ayrılmak gerekiyordu. fakat, şimdiye kadar ver­diğim bilgilerden anlaşılmıştır ki, sivas kongresi, doğu ve batı illeri ile trakya’nın yani bütün bir memleketin birliğini sağlamak gayesini güdü­yordu. bu sebeple kongrede doğu illerinin de temsilcileri bulunmak ge­rekirdi. bu illerden sivas kongresi için temsilciler seçtirmeye kalkışmak ise, uygulanması bakımından değeri olmayan bir düşünceydi. erzurum kongresi’ni yapan temsilcilerin, sivas’a gönderilmesine kalkışmanın da mümkün olamayacağı anlaşılıyordu. zaten vilâyât-ı şarkiye müdafaa-i hukuk cemiyeti adına, kendi illerinden yetki almış olan bu temsilcilerin daha genel bir gayeye yönelen yetkileri de yoktu. bu bakımdan erzurum kongresi’nin, sivas kongresi’ne doğu’daki seçim bölgeleri adına, bir temsilci hey’et gönderme yetkisini alamayacağı da belliydi.

yeniden temsilci seçtirmeye kalkışmak pratik bakımdan ne kadar geçersiz idiyse, birtakım teorik fikir çerçevesi içinde sıkışıp kalmak da o kadar geçersiz idi.

en basit ve çıkar yol, vilâyât-ı şarkiye müdafaa-i hukuk cemiyeti’nin temsil hey’eti’ni sivas’a götürüp kongreye katmaktan ibarettir.

üyelerden mutki aşiret reisinin mutki dağlarından çıkmaktan kork­tuğunu bilirdim. siirt milletvekili sadullah bey de ortada yok.

servet ve izzet beyler kongre biter bitmez birer mazeretle trabzon’a gitmiş bulunuyorlar.

erzurum’da rauf bey ve raif efendi var. raif efendi de özür diliyor.

yolumuz üzerinde, erzincan’da şeyh fevzi efendi’yi bula­bileceğiz.

servet ve izzet bey’leri davet ettim, gelmediler. raif efendi’ye bizimle birlikte gelmesi için rica ettik, kabul etti.

nihayet, hey’et-i temsiliye üyeleri olarak erzurum’dan üç kişi, er­zincan’dan bir kişi ve sivas’ta bulduğum bekir sami bey ile beş kişi olduk. sivas kongresi’ne katılan temsilcilerin ellerindeki kartları inceleme gereği duyulduğu, zaman, ben, orada şöyle bir belge hazırladım ve altına hey’eti temsiliye’nin mührünü bastım.

«hey’et-i temsiliye’den:
mustafa kemal paşa
rauf bey
ulemâdan (45) raif efendi
şeyh fevzi efendi bekir sami bey

yukarıda adları yazılı şahıslar, doğu anadolu adına sivas kongresi’nde bulunmak üzere erzurum kongresi’nce görevlendirilmiştir.» (mühür)

efendiler, erzurum’dan ayrıldığımız tarih 29 ağustos 1919’dur.

devamı için:

(bkz: sivas yolunda)