rauf ve refet beylerin kararsızlığı

nutuk’tan...

şimdi, imza meselesine gelelim: ben müsveddenin yeni gelen arkadaşlar tarafından da imzalanmasını istedim. o sırada rauf ve refet beyler benim odamda, fuat paşa başka bir odada bulunuyorlardı.

rauf bey, misafir olduğundan bu müsveddeye imza koymak için kendini ilgili ve yetkili görmediğini nazikçe ifade etti. bunun tarihî bir hâtıra olduğunu ileri sürerek imza etmesini söyledim. bunun üzerine imzaladı.

refet bey, imzadan çekindi ve böyle bir kongre toplanmasındaki maksat ve yararı anlayamadığını söyledi.

istanbul’dan beri yanımda getirdiğim bu arkadaşın - tuttuğumuz yola göre- anlaşılması pek basit olan bir konuda, böyle bir düşünce ve duygu içinde oluşu bana pek acı geldi.
fuat paşa’yı çağırttım.

paşa, maksadımı anlayınca derhal imza etti. fuat paşa’ya, refet bey’in çekinmesinin sebebini anlayamadığımı söyledim. fuat paşa, refet bey’den biraz ciddî açıklama yapmasını istedikten sonra, refet bey, müsveddeyi eline alarak kendine göre bir işaret koydu. öyle bir işaret ki, bunu, bu müsveddede bulmak oldukça güçtür.

(buyurun! merak eden inceleyebilir.)

efendiler, gereksiz gibi görülebilen bu açıklamalar, daha sonraki yıllara ve olaylara ait bazı karanlık noktaları aydınlatmaya yardımcı olur düşüncesiyle yapılmıştır.

devamı için:

(bkz: istanbul da bazı kimselere gönderdiğim mektup)