yeşilburun, yaygın ismiyle cabo verde. atlas okyanusu’nda, senegal ve moritanya açıklarındaki takımadalarda bulunan bir afrika ülkesidir. 10 ada ve 8 tane adacıktan oluşur. en büyük üç ada santiago, santo antao, boa vista’dır. başkent praia’dır. büyük adalar 50 - 60 km. uzunluğundadır.
cabo verde
1456’da portekizliler adalara geldiğinde yerleşim yoktu. afrika’ya yakın olması nedeniyle önemli bir liman ve köle ticareti merkezi haline geldi. bugünkü halkının kökleri bu portekizli yerleşimcilere ve köle afrikalılara dayanır. ülke 1975’te portekiz’den bağımsız hale gelmiştir. doğal kaynak ve yağış azdır. ekonomi her yönüyle portekiz’e bağımlıdır. adalarda yaşayan nüfustan daha fazla yeşilburunlu abd, portekiz, angola başta olmak üzere bazı avrupa ve afrika ülkelerine göç etmiştir.
coğrafya
coğrafi konumu: 16 00 kuzey enlemi, 24 00 batı boylamı
haritadaki konumu: batı afrika
yüzölçümü:
toplam: 4,033 km²
kara: 4,033 km²
su: 0 km²
kıyı komşuları: 0 km
kıyı şeridi: 965 km
iklimi: iklimi ılıman ve kararlı sıcaklıklar ile aşırı kuraklık belirler. yağışlar düzensizdir, periyodik kuraklıklara neden olur.
arazi yapısı: dağlık rüzgarüstü adaları erozyonun derin oluklar oluşturduğu sarp bir yapı gösterir. adalar volkanik kökenlidir, çoğunlukla ova ve alçak bölgelerden oluşmuştur.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: atlas okyanusu 0 m
en yüksek noktası: mt. fogo 2,829 m
doğal kaynakları: tuz, bazalt kayalıkları, pozzuolana (silisli volkanik atıklar, su basınçlı çimento üretiminde kullanılır), kireçtaşı, kaolin, balık
arazi kullanımı:
tarıma uygun topraklar: %11
otlaklar: %6
ormanlık arazi: %0
diğer: %83 (1993 verileri)
sulanan arazi: 1,500 - 2,000 hektar (1999)
doğal afetler: uzun süreli kuraklıklar; görüntü kirliliği yaratan rüzgarlar; volkanik ve sismik aktivite.
coğrafi konumu: 16 00 kuzey enlemi, 24 00 batı boylamı
haritadaki konumu: batı afrika
yüzölçümü:
toplam: 4,033 km²
kara: 4,033 km²
su: 0 km²
kıyı komşuları: 0 km
kıyı şeridi: 965 km
iklimi: iklimi ılıman ve kararlı sıcaklıklar ile aşırı kuraklık belirler. yağışlar düzensizdir, periyodik kuraklıklara neden olur.
arazi yapısı: dağlık rüzgarüstü adaları erozyonun derin oluklar oluşturduğu sarp bir yapı gösterir. adalar volkanik kökenlidir, çoğunlukla ova ve alçak bölgelerden oluşmuştur.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: atlas okyanusu 0 m
en yüksek noktası: mt. fogo 2,829 m
doğal kaynakları: tuz, bazalt kayalıkları, pozzuolana (silisli volkanik atıklar, su basınçlı çimento üretiminde kullanılır), kireçtaşı, kaolin, balık
arazi kullanımı:
tarıma uygun topraklar: %11
otlaklar: %6
ormanlık arazi: %0
diğer: %83 (1993 verileri)
sulanan arazi: 1,500 - 2,000 hektar (1999)
doğal afetler: uzun süreli kuraklıklar; görüntü kirliliği yaratan rüzgarlar; volkanik ve sismik aktivite.
nüfus
nüfus: 405,163 (temmuz 2001 verileri)
yaş yapısı: 0-14 yaş: %42.79 (erkek 87,458; kadın 85,895)
15-64 yaş: %50.76 (erkek 97,812; kadın 107,834)
65 yaş ve üzeri: %6.45 (erkek 10,204; kadın 15,960) (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %0.92 (2001 verileri)
mülteci oranı: -12.37 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 53.22 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi:
toplam nüfus: 69.21 yıl
erkek: 65.93 yıl
kadın: 72.6 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 4.05 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
ulus: yeşilburunlu
nüfusun etnik dağılımı: creole (melez) %71, afrikalı %28, avrupalı %1
din: roma katolikleri; protestanlar
dil: portekizce, crioulo
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
toplam nüfus: %71.6
erkek: %81.4
kadın: %63.8 (1995 verileri)
nüfus: 405,163 (temmuz 2001 verileri)
yaş yapısı: 0-14 yaş: %42.79 (erkek 87,458; kadın 85,895)
15-64 yaş: %50.76 (erkek 97,812; kadın 107,834)
65 yaş ve üzeri: %6.45 (erkek 10,204; kadın 15,960) (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %0.92 (2001 verileri)
mülteci oranı: -12.37 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 53.22 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi:
toplam nüfus: 69.21 yıl
erkek: 65.93 yıl
kadın: 72.6 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 4.05 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
ulus: yeşilburunlu
nüfusun etnik dağılımı: creole (melez) %71, afrikalı %28, avrupalı %1
din: roma katolikleri; protestanlar
dil: portekizce, crioulo
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
toplam nüfus: %71.6
erkek: %81.4
kadın: %63.8 (1995 verileri)
yönetim
ülke adı: resmi tam adı: yeşilburun adaları
kısa şekli : yeşilburun
yerel tam adı: republica de cabo verde
yerel kısa şekli: cabo verde
ingilizce: cape verde
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: praia
idari bölmeler: 14 bölüm; boa vista, brava, fogo, maio, paul, praia, porto novo, ribeira grande, sal, santa catarina, santa cruz, sao nicolau, sao vicente, tarrafal
bağımsızlık günü: 5 temmuz 1975 (portekiz’den ayrıldı)
milli bayram: bağımsızlık günü, 5 temmuz (1975)
hukuk sistemi: portekiz hukuku temel alınarak oluşturulmuştur.
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar:
acct, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), ecowas (batı afrika ekonomik topluluğu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), itu (uluslararası telekomünikasyon birliği), nam, oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), upu (dünya posta birliği), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ülke adı: resmi tam adı: yeşilburun adaları
kısa şekli : yeşilburun
yerel tam adı: republica de cabo verde
yerel kısa şekli: cabo verde
ingilizce: cape verde
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: praia
idari bölmeler: 14 bölüm; boa vista, brava, fogo, maio, paul, praia, porto novo, ribeira grande, sal, santa catarina, santa cruz, sao nicolau, sao vicente, tarrafal
bağımsızlık günü: 5 temmuz 1975 (portekiz’den ayrıldı)
milli bayram: bağımsızlık günü, 5 temmuz (1975)
hukuk sistemi: portekiz hukuku temel alınarak oluşturulmuştur.
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar:
acct, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), ecowas (batı afrika ekonomik topluluğu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), itu (uluslararası telekomünikasyon birliği), nam, oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), upu (dünya posta birliği), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomi
ekonomiye genel bakış: kape verde`nin kişi başına düşen gayri safi milli hasılasının düşük olmasının sebepleri; fakir doğal kaynakları, ciddi su sıkıntısı ve uzun ömürlü kuraklıklardır. gayri safi milli hasılanın %70`ini karşılayan ticaret, ulaşım ve amme hizmeti sektörleri ülkenin servise dayalı ekonomisini oluşturur. ülke nüfusunun %70`ine yakın kesimi kırsal bölgelerde yaşasa da, tarımın 1995 gayri safi milli hasılasındaki payı balıkçılığın %1.5`ini yüklendiği %8 oranındadır. gıda maddelerinin yaklaşık %90`ı ithal edilmektedir. balıkçılık potansiyeli, özellikle ıstakoz ve ton balığı, tamamen işlenmemektedir. kape verde`nin yükselen yıllık ticaret açığını, gayri safi milli hasılanın %20`sinden fazlasını karşılayan göçmen havaleleri ve yabancı yardımlar finanse etmektedir. 1991`deki yeni demokrat hükümetinin ekonomik reformları, özel sektörü geliştirmek ve ekonomik çeşitlilik için yabancı yatırımları teşvik etmeyi amaçlar.
gsyih: satınalma gücü paritesi - $670 milyon (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %6 (2000 verileri)
gsyih - sektörlere göre: tarım: %13 endüstri: %19 hizmet: %68 (1998)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %4 (2000)
işsizlik oranı: %24 (1999 verileri)
endüstri: yiyecek - içecek, balık, ayakkabı ve giyim eşyaları, tuz madenciliği, gemi onarımı
elektrik üretimi: 40 milyon kwh (1999)
elektrik tüketimi: 37.2 milyon kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: muz, mısır, fasulye, tatlı patates, şeker kamışı, kahve, fıstık; balık
ihracat: 40 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: ayakkabı, balık, muz, elbise, yakıt
ihracat ortakları: portekiz, almanya, ispanya, fransa, ingiltere, malezya
ithalat: 250 milyon $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: gıda maddeleri, tüketim malları, endüstriyel mallar, taşıt araçları, yakıt
ithalat ortakları: portekiz, hollanda, fransa, ingiltere, ispanya, amerika
dış borç tutarı: 260 milyon $ (2000)
para birimi: yeşilburun eskudosu (cve)
para birimi kodu: cve
mali yıl: takvim yılı
ekonomiye genel bakış: kape verde`nin kişi başına düşen gayri safi milli hasılasının düşük olmasının sebepleri; fakir doğal kaynakları, ciddi su sıkıntısı ve uzun ömürlü kuraklıklardır. gayri safi milli hasılanın %70`ini karşılayan ticaret, ulaşım ve amme hizmeti sektörleri ülkenin servise dayalı ekonomisini oluşturur. ülke nüfusunun %70`ine yakın kesimi kırsal bölgelerde yaşasa da, tarımın 1995 gayri safi milli hasılasındaki payı balıkçılığın %1.5`ini yüklendiği %8 oranındadır. gıda maddelerinin yaklaşık %90`ı ithal edilmektedir. balıkçılık potansiyeli, özellikle ıstakoz ve ton balığı, tamamen işlenmemektedir. kape verde`nin yükselen yıllık ticaret açığını, gayri safi milli hasılanın %20`sinden fazlasını karşılayan göçmen havaleleri ve yabancı yardımlar finanse etmektedir. 1991`deki yeni demokrat hükümetinin ekonomik reformları, özel sektörü geliştirmek ve ekonomik çeşitlilik için yabancı yatırımları teşvik etmeyi amaçlar.
gsyih: satınalma gücü paritesi - $670 milyon (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %6 (2000 verileri)
gsyih - sektörlere göre: tarım: %13 endüstri: %19 hizmet: %68 (1998)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %4 (2000)
işsizlik oranı: %24 (1999 verileri)
endüstri: yiyecek - içecek, balık, ayakkabı ve giyim eşyaları, tuz madenciliği, gemi onarımı
elektrik üretimi: 40 milyon kwh (1999)
elektrik tüketimi: 37.2 milyon kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: muz, mısır, fasulye, tatlı patates, şeker kamışı, kahve, fıstık; balık
ihracat: 40 milyon $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: ayakkabı, balık, muz, elbise, yakıt
ihracat ortakları: portekiz, almanya, ispanya, fransa, ingiltere, malezya
ithalat: 250 milyon $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: gıda maddeleri, tüketim malları, endüstriyel mallar, taşıt araçları, yakıt
ithalat ortakları: portekiz, hollanda, fransa, ingiltere, ispanya, amerika
dış borç tutarı: 260 milyon $ (2000)
para birimi: yeşilburun eskudosu (cve)
para birimi kodu: cve
mali yıl: takvim yılı
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?